Các tay súng băng đảng Gran Grif, trang bị súng trường tự động đã xông vào thị trấn Pont-Sondé, tỉnh Artibonite, vựa lúa phía tây Haiti, vào sớm ngày 3/10, vãi đạn, giết chết ít nhất 70 người, bao gồm nhiều phụ nữ và trẻ em.
Theo các nhân chứng, nhiều nạn nhân bị bắn vào đầu khi các thành viên băng đảng lùng sục từng nhà, đốt phá nhà cửa, xe cộ.
Theo Văn phòng Cao ủy Nhân quyền LHQ (OHCHR), vụ tấn công cũng khiến ít nhất 16 người khác bị thương.
Người phát ngôn OHCHR, Thameen Al-Kheetan, bày tỏ “kinh hoàng” trước vụ thảm sát tàn bạo, trong số các nạn nhân có 10 phụ nữ và 3 trẻ sơ sinh.
“Ít nhất 16 người bị thương nghiêm trọng, bao gồm 2 thành viên băng đảng bị trúng đạn trong cuộc đấu súng với cảnh sát Haiti, ông Al-Kheetan nói, cho biết, các tay súng đã đốt 45 ngôi nhà và 34 xe cộ, buộc hơn 6.000 người phải rời bỏ nhà cửa, chạy trốn.
Đây là một trong những vụ tấn công chết chóc nhất trong những năm gần đây tại quốc gia Caribe, nơi đã chứng kiến nhiều vụ thảm sát.
    |
 |
| Cảnh sát Haiti tuần tra trong bối cảnh bạo lực băng đảng gia tăng. Ảnh: Reuters/Ralph Tedy Erol. |
“Tội ác ghê tởm này nhằm vào dân thường, bao gồm phụ nữ và trẻ em không có khả năng tự vệ, không chỉ là một cuộc tấn công nhằm vào bản thân các nạn nhân mà còn nhằm vào toàn bộ đất nước Haiti.”, Thủ tướng Haiti, Garry Conille, bày tỏ, cho biết lực lượng an ninh đang tăng cường bảo vệ khu vực.
Tối ngày 4/10, người phát ngôn Cảnh sát quốc gia Haiti nói, đã phái lực lượng an ninh tăng cường đến khu vực và tình hình hiện đã được kiểm soát; đồng thời cho biết, Cảnh sát trưởng Artibonite đã bị điều chuyển.
Thủ lĩnh băng đảng Gran Grif Luckson Elan đã nhận trách nhiệm về vụ thảm sát, nói rằng, hành động của nhóm nhằm trả thù việc người dân đã hỗ trợ cảnh sát và các đội dân phòng truy sát đám tay chân của ông ta.
|
|
| Tình trạng bạo lực hỗn loạn ở Haiti. Nguồn: Aljazeera. |
Mạng lưới Bảo vệ Nhân quyền Quốc gia Haiti (RNDDH) cho biết, số người chết có thể cao hơn vì nhiều gia đình bị sát hại cả nhà mà người thân của họ vẫn chưa tìm thấy.
Băng đảng Gran Grif có khoảng 100 thành viên, hoạt động ở địa bàn Artibonite, là băng nhóm bạo lực hàng đầu Haiti. Hồi tháng 1/2023, băng này từng tấn công một đồn cảnh sát, giết chết 6 nhân viên.
Gran Grif bị cáo buộc bắt cóc hàng loạt, hãm hiếp, giết người, cướp của và buộc nông dân rời khỏi đất đai của họ, cũng như tuyển dụng thành viên trẻ em.
|
 |
| Cảnh sát đặc nhiệm Kenya tới Haiti trong sứ mệnh hỗ trợ an ninh. Ảnh: Getty. |
Loạn băng đảng bùng phát tại quốc gia vùng Caribe vào tháng 5/2020, đặc biệt sau khi Tổng thống nước này Jovenel Moise bị ám sát đầu tháng 7/2021, gây nên một cuộc chiến băng đảng liên miên và đẫm máu, cảnh chết chóc khắp nơi, trong khi chính phủ lâm thời bất lực.
Vào năm 2022, các thống kê cho biết, có khoảng 200 băng đảng trên khắp Haiti.
Đến nay, cuộc chiến băng đảng đã khiến khoảng 4.800 người thiệt mạng, hơn 700.000 người phải di tản.
Tuần trước, OHCHR cho biết, khoảng 3.661 người đã thiệt mạng trong các cuộc bạo lực băng đảng tại Haiti trong 9 tháng qua.
“Đừng để có thêm sinh mạng nào phải mất vì tội ác vô nghĩa này nữa.”, Cao ủy Nhân quyền LHQ, Volker Turk nói.
Vụ thảm sát là dấu hiệu mới nhất cho thấy xung đột đang ngày càng tồi tệ hơn ở Haiti, nơi các băng đảng vũ trang kiểm soát hầu hết thủ đô Port-au-Prince và đang mở rộng sang các khu vực lân cận, gây ra nạn đói và khiến hàng trăm nghìn người vô gia cư.
Vào tháng 10/2023, Hội đồng Bảo an LHQ đã phê duyệt việc cử lực lượng hỗ trợ an ninh đa quốc gia (MSS) do Kenya đứng đầu, để hỗ trợ cảnh sát địa phương trong sứ mệnh bảo vệ an ninh và khôi phục luật pháp cũng như trật tự cho quốc gia Caribe.
|
 |
| Người dân tháo chạy trước vụ tấn công của băng đảng tội phạm. Nguồn: @TheAfroNews. |
Mặc dù nhiều quốc gia đã cam kết tham gia sứ mệnh này, tuy nhiên, cho đến nay các hỗ trợ quốc tế vẫn chưa được triển khai đầy đủ, trong khi nhiều nước lân cận đã trục xuất những người di cư Haiti về nước.
Hiện nay, khoảng 10.000 cảnh sát Haiti, cùng gần 2.000 binh sĩ và khoảng 600 nhân viên an ninh nước ngoài, chủ yếu đến từ Kenya, đang chật vật đối phó với các băng đảng, trong đó thành viên của nhiều băng nhóm là các cựu lính biệt kích, cảnh sát.
Thủ lĩnh băng đảng Jimmy Barbeque Cherizier, một cựu cảnh sát, đã bị LHQ cáo buộc lên kế hoạch và tham gia vào vụ giết hại 71 thường dân vào năm 2018 tại La Saline ở thủ đô Port-au-Prince.
|
|
| Người dân Haiti tháo chạy khi bị băng đảng tấn công. Nguồn: SkyNews. |
Chương trình Lương thực Thế giới cáo buộc các băng đảng hoạt động trong khu vực tống tiền nông dân và buộc người lao động rời bỏ ruộng nương của họ, khiến giá gạo tăng vọt, cùng với tình trạng khan hiếm lương thực đã đẩy 5 triệu người Haiti vào tình trạng đói kém nghiêm trọng.
Trong khi đó, số người phải di tản trong nước do xung đột đã lên hơn 700.000 người, tăng gần gấp đôi chỉ trong 6 tháng, theo công bố của Tổ chức di cư quốc tế (IOM) hôm 3/10.
Hôm 4/10, Cao uỷ Liên hợp quốc về Người tị nạn (UNHCR) đã cảnh báo về tình trạng thiếu hụt lương thực và vật tư y tế nghiêm trọng tại Haiti khi các băng đảng chặn cướp hàng viện trợ nhân đạo.