Từ người chống tiêu cực trở thành kẻ tù tội
 
Đằng sau vụ án này còn có nhiều người dân bức xúc kêu oan vì họ cho rằng, những phán quyết của các cơ quan tố tụng có thiên hướng thiếu khách quan. Một trong 17 bị cao kêu oan là ông Vương Chí Diên (sinh năm 1961). Ông là người được các cụm dân cư xã Liên Hiệp, Phúc Thọ cử làm một trong số những người đại diện đứng ra thực hiện trình tự thủ tục khiếu nại, tố cáo. 
 

Nhiều người dân bức xúc kêu oan vì họ cho rằng những phán quyết của các cơ quan tố tụng có thiên hướng thiếu khách quan.

 
Cũng là người được UBMTTQ xã Liên Hiệp ra Quyết định công nhận làm thành viên Ban thanh tra nhân dân nhiệm kỳ 2013-2015. Mặc dù trình độ văn hóa 7/10 nhưng chứng kiến các sai phạm tại xã Liên hiệp xâm phạm đến quyền, lợi ích của công dân nên ông Diên cùng nhiều người dân đã khiếu nại, tố cáo và nhiều kẻ đã bị xử lý kỷ luật, thậm chí còn có kẻ vi phạm đã phải vào tù.
 
Theo Cáo trạng của cơ quan tố tụng huyện Phúc Thọ, sự việc xuất phát từ việc sai phạm của một số cán bộ UBND xã Liên Hiệp, huyện Phúc Thọ, TP Hà Nội trong quản lý đất đai từ năm 2011, nhiều người dân trong xã Liên Hiệp đã tập hợp nhau lại chọn và lập ra “Ban vì dân” gồm 7 người (trong đó có ông Vương Chí Diên) để thay mặt người dân khiếu kiện, tố cáo, đề nghị xử lý các cá nhân, tổ chức vi phạm, đồng thời đòi hỏi một số quyền lợi cho người dân. Họ soạn đơn gửi UBND huyện Phúc Thọ giải quyết.
 
Ngày 04/5/2012, UBND huyện có thông báo Kết luận 62 trả lời đơn khiếu nại của bà con. Theo đó, trong 07 nội dung đơn có 05 nội dung đơn là đúng, đồng thời kết luận về những sai phạm của tập thể và một số cá nhân là cán bộ UBND xã Liên Hiệp và đưa ra hướng giải quyết. 
 
Theo cáo trạng, từ tháng 7/2012 -5/2014 do không đồng ý với thông báo Kết luận 62 người dân đã nhiều lần có hành vi: tổ chức nấu cháo, đánh trống, kẻng, lện, ... inh ỏi, ầm ĩ và có những lời mạt sát, xúc phạm chính quyền địa phương; gây rối, tháo gỡi bè lổi, lều trại, máy móc của một số doanh nghiệp.
 
Vì vậy, 17 bị can đã bị truy tố về các tội “Gây rối trật tự công cộng”, “Cố ý làm hư hỏng tài sản” và “Hủy hoại tài sản”. Trong đó, ông Vương Chí Diên bị truy tố về tội “Gây rối trật tự công cộng”.
 
Liệu đã đủ căn cứ khách quan kết tội?
 
Phiên tòa sơ thẩm hình sự này kéo dài từ ngày 7/12/2015 đến 14/12/2015, nhiều lập luận của cơ quan tố tụng huyện Phúc Thọ đã bị các luật sư phản đối, do họ cho rằng thiếu khách quan, nhiều nội dung được đề nghị phải được làm rõ thêm. Thậm chí có những điểm mà luật sư còn cho rằng quy kết không đúng.
 
Phản bác quan điểm của cơ quan tiến hành tố tụng, Luật sư Nguyễn Thị Kim Thanh khẳng định, bị cáo Vương Chí Diên không phạm tội, xuất phát từ sai phạm của cán bộ xã Liên Hiệp gây bức xúc trong địa phương, được sự hướng dẫn của cán bộ tiếp dân và quy định của Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo dân đã họp bàn và cử đại diện để thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo. Trong đó bị cáo Diên là 1/7 người đại diện cho dân thực hiện quyền khiếu nại. Và UBND huyện cũng chấp nhận tư cách đại diện nhân dân của bị cáo Diên. Việc cơ quan tố tụng quy kết bị cáo Diên tổ chức việc họp dân và tổ chức nấu cháo là chủ quan, một chiều, và hết sức chung chung, không có thời gian, địa điểm hay hình ảnh thể hiện bị cáo điều hành cuộc họp.
 
Bên cạnh đó, bị cáo Diên có mặt một số buổi tại UBND xã Liên Hiệp và công trường nạo vét sông Đáy là để nắm bắt tình hình theo yêu cầu của lãnh đạo địa phương và thực hiện trách nhiệm của người thanh tra nhân dân pháp luật quy định (do bị cáo được bầu là thành viên Ban Thanh tra nhân dân). Tại đó bị cáo Diên cũng không tham gia nấu cháo, không gõ trống, chiêng, không có hành vi gây mất trật tự thậm chí còn có lần khuyên bảo dân ra về không nấu cháo tại UBND. Ông Sáng và ông Chiến là cán bộ xã Liên Hiệp đều đã xác nhận bị cáo Diên vào phòng là để trao đổi chứ không có chuyện xúc phạm, chửi bới. Vì vậy, ông Diên là cầu nối giữa dân và lãnh đạo địa phương.
 
Ngoài ra, vấn đề nhân chứng cũng khiến bị cáo cùng các luật sư không đồng tình. Luật sư Thanh đặt ra nghi vấn, các lời khai còn mâu thuẫn nhưng các bị cáo và người làm chứng lại không được đối chất với nhau. Đây là việc bắt buộc phải tiến hành theo quy định của pháp luật Tô tụng Hình sự. Vậy, tại sao HĐXX không thực hiện việc đối chất như mong muốn của các bị cáo?
 
Đồng quan điểm này, Luật sư Phạm Quang Hòa nói, trong trường hợp có mâu thuẫn về lời khai thì phải cho đối chất theo quy định. Việc đối chất là hết sức quan trọng và đi đến cùng của  sự thật nhưng cơ quan điều tra lại không làm việc này. Đây là nghĩa vụ của cơ quan điều tra. Vì vậy, việc vi phạm của cơ quan điều ra sẽ dẫn đến lời khai của nhân chứng có nội dung buộc tội là không đúng và không có căn cứ nên đề nghị HĐXX không dùng làm căn cứ buộc tội cho các bị cáo.
 
Tại phiên tòa, đại diện cơ quan thực hiện quyền truy tố giữ nguyên quan điểm và không đồng ý với ý kiến của các luật sư. Việc không đối chất có liên quan trong quá trình điều tra và điều tra bổ sung Cơ quan điều tra đã tiến hành triệu tập, lời khai của ông Khâm (người làm chứng) và lời khai của ông Khâm phù hợp với bị cáo Chí Trọng và bị cáo Thơ về việc họp trước khi nấu cháo. Nên lời khai của Khâm hoàn toàn có thể sử dụng được.
 
Về việc cơ quan tiến hành tố tụng cho rằng, bị cáo Vương Chí Diên là thành viên trong Ban Vì dân, Luật sư Nguyễn Anh Phương đề nghị làm rõ vấn đề này vì trong tất cả lời khai của bị cáo, người làm chứng và nội dung biên bản hội nghị họp tổ của dân xã Liên Hiệp đều nói dân cử 07 người làm đại diện, không có văn bản nào nói là Ban Vì dân. Tại sao cơ quan tiến hành tố tụng vẫn gọi là Ban Vì dân? 
 
Vị đại diện cơ quan truy tố đối đáp lại: Lời khai của nhân chứng là hoàn toàn sự thật. Căn cứ vào nhân chứng và chính các bị can nên gọi là Ban Vì dân.
 
Sau khi nghị án, TAND huyện Phúc Thọ xét xử sơ thẩm 17 bị cáo là người dân xã Liên Hiệp về tội: “Gây rối trật tự công cộng”, “Cố ý làm hư hỏng tài sản”, “Hủy hoại tài sản”. Trong đó, bị cáo Vương Chí Diên – Người được bầu làm thành viên Ban Thanh tra nhân dân xã Liên Hiệp bị tuyên với mức án 21 tháng tù về tội “Gây rối trật tự công cộng”.
 
Dự kiến, TAND TP Hà Nội sẽ tiếp tục mở phiên xét xử phúc thẩm vụ án này vào ngày 22/4/2016.
 
Hoàng Cầm