Vụ cháy chợ Năm Căn 14 năm trước và những hệ lụy

(BVPL) - Ngày 20/03/2015, từ trụ sở Tòa án nhân dân thành phố Cà Mau bước ra, nỗi buồn vì thua kiện lộ rõ trên khuôn mặt của bà Nguyễn Thị Kim Em ( sinh năm 1966, ngụ tại thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn, Tỉnh Cà Mau ).

 

Bản án sơ thẩm của phiên tòa hôm đó đã không chấp nhận yêu cầu của bà Kim Em và chồng là Phạm Thành Tín đề nghị hủy hợp đồng số 18/NH ngày 10/09/2001 về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được ký kết giữa chồng bà với Công ty Cổ phần phát triển nhà Minh Hải...Tiếp xúc với chúng tôi, bà Kim Em bức xúc: " Vợ chồng tôi sẽ tiếp tục làm đơn kháng cáo gửi Tòa án nhân dân tỉnh Cà Mau để xin được phúc thẩm lại vụ này ".

 

 

Khoảng 2 giờ sáng ngày 25/07/2001, người dân sinh sống và mua bán ở chợ Năm Căn còn đang say giấc thì bỗng xuất hiện ngọn lửa bùng phát dữ dội thiêu rụi cả 99 căn nhà cùng tài sản và hàng hóa, trong đó có 56 căn hộ cất dọc bờ sông Cái Nai ( thị trấn Năm Căn, huyện Ngọc Hiển ( cũ ), nay là huyện Năm Căn, tỉnh Cà Mau ). Những hộ bị cháy nhà phải che lều tạm trên nền nhà cũ để tiếp tục sinh sống còn chưa hết bàng hoàng thì vài ngày sau nhận được thông báo của chính quyền yêu cầu 56 hộ dân ở dọc bờ sông không được xây dựng lại nhà vì khu vực này bị lở đất, huyện sẽ giải tỏa để xây dựng bờ kè trong nay mai. Nhà của vợ chồng ông Phạm Thành Tín cũng  bị cháy đêm hôm đó.

 

Bờ sông Cái Nai 14 năm sau vụ cháy, hiện trạng vẫn như xưa

 

Để giải quyết chỗ ở lâu dài cho các hộ dân gặp tai họa, ngày 01/08/2001 huyện đã bố trí cho họ bốc thăm mua nền đất khu xây dựng cơ sở hạ tầng Trung tâm thương mại huyện của Công ty Phát triển nhà Minh Hải bán với giá 2,4 triệu đồng/m2 , giảm 30% hỗ trợ hỏa hoạn còn 1,68 triệu đồng/m2 , trả trước 40% phần thiếu lại phải trả góp trong vòng 2 năm với lãi suất 0,85% /tháng. 

 

Thật trớ trêu, hỏa hoạn gây ra làm người dân phải trắng tay nay tiền đâu phải bỏ ra hàng trăm triệu để mua được nền nhà, rồi phải bỏ tiền ra xây cất. Ấy vậy mà chính quyền địa phương lúc bấy giờ lại không thực hiện việc bồi thường hoặc hỗ trợ gì cả, trong khi đất của họ trước đó đã được nhà nước công nhận quyền sở hữu. 

 

Trong Điều 27, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2001 quy định " Trong trường hợp thật cần thiết, Nhà nước thu hồi đất đang sử dụng của người sử dụng đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thì người bị thu hồi đất được bồi thường hoặc hỗ trợ ". Và " Nhà nước có chính sách để ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi. Trong trường hợp người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở thì được mua nhà ở của Nhà nước hoặc được giao đất có thu tiền sử dụng đất để làm nhà ở ". 

 

Thế nhưng, sau thời gian 9 năm dài đăng đẳng, 56 hộ dân bị hỏa hoạn liên tục khiếu nại, ngày 28/09/2010, UBND tỉnh Cà Mau mới đồng ý hỗ trợ cho họ với mức giá đất ở là 3.500.000 đồng/m2 ...Và trong hàng chục năm đó, những phần đất vốn của họ ở bờ sông Cái Nai thuộc khu vực chợ cháy ngày nào lại bị " Ban Quản lý chợ thị trấn Năm Căn tự ý sử dụng... cho người khác thuê ". Trước tình hình trên, hỏi sao người dân không khiếu nại, phản ảnh kéo dài.

 

 

Suốt thời gian qua, hàng chục hộ dân này vẫn còn nhiều băn khoăn. Theo Luật Đất đai 2001, đáng lẽ nếu họ phải buộc di chuyển chỗ ở thì được mua nhà ở của Nhà nước hoặc được giao đất có thu tiền sử dụng đất để làm nhà ở, đằng này họ chỉ " được " giải quyết mua nền nhà theo giá kinh doanh với một hợp đồng kinh tế bất lợi và thiếu minh bạch. 

 

Trong tình cảnh ngặt nghèo, màn trời chiếu đất sau vụ cháy nhà, lại không được cất lại trên nền nhà cũ của mình, 56 hộ dân này đành buộc bốc thăm và ký hợp đồng mua đất với giá cao ngất ngưởng của Công ty phát triển nhà Minh Hải do huyện chỉ định.

 

Bên trong nhà lồng chợ hiện tại

 

Trong Hợp đồng kinh tế số 18/NH về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất 84m2 xây dựng nhà ở  ký ngày 10/09/2001 giữa Công ty phát triển nhà Minh Hải với ông Phạm Thành Tín, ngoài tiền sử dụng đất nộp ngân sách 10.500.000 đồng còn khoản tiền đầu tư cơ sở hạ tầng là 206.000.000 đồng và thuế giá trị gia tăng 10.300.000 đồng ( ông Tín không được giảm trừ 30% hỏa hoạn do mua lô nền đất không đúng nơi chỉ định bốc thăm và giá mua là 2,7 triệu đồng/m2 ). Công ty đã thu của ông Tín " tiền vốn chuyển nhượng quyền sử dụng đất trả góp đợt 1" là 96.900.000 đồng ( gần bằng 20 lượng vàng 24k lúc bấy giờ ).

 

" Sở dĩ chúng tôi chưa trả hết tiền cho Công ty phát triển nhà Minh Hải là vì trong hợp đồng kinh tế có những điểm rất bất hợp lý ". Ông Tín nói.

 

Những nội dung vợ chồng ông Tín và nhiều bà con khác thắc mắc đó là: Hợp đồng ghi trong vòng 2 năm Công ty buộc các hộ dân phải thanh toán dứt điểm làm 5 đợt. Như vậy, 2 năm đó ( từ 09/2001 đến 09/2003 ) đúng ra Công ty phải hoàn thành đầu tư cơ sở hạ tầng như đã cam kết. Nhưng thực tế, sau cả chục năm đầu tư cơ sở hạ tầng đối với 9 hạng mục của dự án vẫn chưa hoàn chỉnh (chính trong văn bản Thông báo số 49/TB-UBND của UBND huyện Năm Căn ngày 10/04/2010 cũng đã thừa nhận " Bà con phản ánh trong khu Trung tâm thương mại Công ty phát triển nhà chưa xây dựng cơ sở hạ tầng đầy đủ theo dự án được phê duyệt là có " ), và hiện giờ một số hạng mục vẫn còn nằm trên giấy như siêu thị mi ni, bờ kè, công viên bờ sông, chợ bến tàu, nhà lồng nông sản thực phẩm, nhà trẻ khu vực, công viên cây xanh, bến tàu, trạm xăng dầu, thùng rác khu vực...(!?).Về hình thức văn bản hợp đồng, tại sao Công ty phát triển nhà Minh Hải không sử dụng Mẫu hợp đồng theo Nghị định của Chính phủ ( Điều 21, Nghị định số 04/2000/NĐ-CP ngày 11/02/2000 ) về chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở gắn liền với kết cấu hạ tầng cho đầy đủ nội dung pháp lý mà lại tự soạn? Nghiêm trọng hơn ở hợp đồng kinh tế do Công ty phát triển nhà Minh Hải ghi, đại diện bên A là ông Giám đốc Nguyễn Việt Hùng nhưng phần ký tên lại do ông Phó giám đốc Nguyễn Thanh Trung ký và đóng dấu (!?).

 

" Vậy mà Tòa án nhân dân thành phố Cà Mau lại không tuyên hợp đồng nói trên là vô hiệu hoặc phía bên A phải bồi thường thiệt hại thỏa đáng cho bà con. Những hộ dân bị hỏa hoạn, thiệt thòi mười mấy năm trước như chúng tôi thật sự cảm thấy thất vọng ". Ông Tín thở dài.