Ngày 28/5/2024, Báo Bảo vệ pháp luật đăng tải bài viết “Thanh Hóa: Dự án chống sạt lở gần 37 tỉ đồng - Dấu hiệu bất thường trong lựa chọn nhà thầu?”. Nội dung bài viết phản ánh về những dấu hiệu bất thường trong việc lựa chọn nhà thầu thực hiện dự án xử lý khẩn cấp sạt lở cụm công trình Công sở xã Trung Thành và Trường Phổ thông Dân tộc bán trú (DTBT), THCS Trung Thành (gọi tắt là Dự án) của UBND huyện Quan Hóa.
Ngày 8/7/2024, Báo Bảo vệ pháp luật tiếp tục đăng tải bài viết “Thanh Hóa: Dự án chống sạt lở khẩn cấp tại huyện Quan Hóa - Dấu hiệu lãng phí trong đầu tư công?”. Nội dung bài biết phản ánh về những dấu hiệu trong việc lãng phí nguồn vốn đầu tư công của UBND tỉnh Thanh Hóa.
    |
 |
Dự án chống sạt lở khẩn cấp tại huyện Quan Hóa: Sau 4 năm vẫn ngổn ngang, đội vốn
|
Trong bối cảnh cả nước đang quyết liệt tiết kiệm, chống lãng phí đầu tư công, hướng đến hiệu quả - tiết kiệm - minh bạch, thì tại xã Trung Thành, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa, một dự án chống sạt lở mang danh “khẩn cấp” lại đang trở thành "biểu tượng" của sự trì trệ, lãng phí và kém hiệu quả kéo dài hơn 4 năm.
Với tổng mức đầu tư dự án ban đầu gần 37 tỉ đồng, công trình hiện đã đội vốn lên đến 92,27 tỉ đồng sau nhiều lần điều chỉnh. Thế nhưng, không những chưa hoàn thành, dự án còn để lại những hệ lụy nặng nề cho cộng đồng dân cư và các công trình công cộng trên địa bàn.
Từ “khẩn cấp” đến chậm trễ: Khi mục tiêu bị đảo ngược
Tháng 4/2021, UBND huyện Quan Hóa lập Tờ trình số 23/UBND đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa hỗ trợ kinh phí để xử lý khẩn cấp sạt lở tại khu vực trụ sở UBND xã và Trường PTDT bán trú THCS Trung Thành. Trước tính cấp bách của tình hình, ngày 23/9/2021, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 3719/QĐ-UBND phê duyệt dự án, tổng mức đầu tư 36,88 tỉ đồng, với nguồn vốn từ sự nghiệp giáo dục và đào tạo, nguồn dự phòng ngân sách tỉnh.
Tuy nhiên, dù được xếp loại là dự án “khẩn cấp”, tiến độ triển khai lại không phản ánh đúng tính chất này. Đến cuối năm 2021, khi công trình thi công được khoảng 90% khối lượng, hàng loạt vết nứt lớn xuất hiện tại khu vực mái ta luy, nền đất bị xói lở, sạt trượt nghiêm trọng. Công trình bị đình trệ hoàn toàn.
|
 |
Hàng loạt vết nứt lớn xuất hiện tại khu vực mái ta luy, nền đất bị xói lở, sạt trượt nghiêm trọng.
|
Nguyên nhân ban đầu được xác định là do địa chất khu vực yếu, nền đất có thành phần đá phiến sét phong hóa nứt nẻ, khi gặp mưa dễ tạo ra đới trượt nguy hiểm. Thế nhưng, điều đáng nói là những yếu tố này đã được cảnh báo từ trước.
Càng trớ trêu hơn khi một trong những mục tiêu chính là bảo vệ Trường phổ thông DTBT bán trú, THCS Trung Thành, một công trình được đầu tư gần 14 tỉ đồng thì đến nay, chính ngôi trường đó đã bỏ hoang suốt 4 năm, không thể sử dụng vì nguy cơ sạt lở. Thầy và trò nhà trường buộc phải sơ tán, học tạm ở cơ sở không đảm bảo.
Một dự án “khẩn cấp” lại trở thành biểu tượng của sự đình trệ và lãng phí kéo dài, làm đảo ngược hoàn toàn mục tiêu ban đầu.
|
 |
Trường phổ thông DTBT bán trú, THCS Trung Thành, một công trình được đầu tư gần 14 tỉ đồng đã bỏ hoang suốt 4 năm, không thể sử dụng vì nguy cơ sạt lở.
|
Hơn 55 tỉ đồng điều chỉnh: Ai chịu trách nhiệm cho sự đội vốn?
Sau nhiều cuộc họp, khảo sát, đến ngày 25/11/2024, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 4650/QĐ-UBND về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, nâng tổng mức đầu tư từ 36,88 tỉ đồng lên 92,27 tỉ đồng, tăng hơn 55 tỉ đồng. Đồng thời, điều chỉnh nguồn vốn từ “sự nghiệp giáo dục và đào tạo, nguồn dự phòng ngân sách tỉnh” sang “nguồn vốn tiết kiệm chi sự nghiệp giáo dục đào tạo và dạy nghề, nguồn dự phòng ngân sách tỉnh và các nguồn huy động hợp pháp khác”.
Phương án kỹ thuật cũng được điều chỉnh lại toàn diện: đào hạ tải phần đồi phía trên, khoan neo giữ mái taluy, xây dựng tường bê tông dạng mỏng, phủ lưới thép chống xói... Tất cả đều là những hạng mục lẽ ra phải có ngay từ đầu nếu khảo sát địa chất và tư vấn thiết kế được thực hiện nghiêm túc.
Điều này đặt ra câu hỏi lớn: Liệu dự án có thật sự được chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi triển khai? Nếu có, vì sao lại xảy ra sạt lở nghiêm trọng đến mức phải điều chỉnh toàn diện, kéo theo hơn 55 tỉ đồng phát sinh?
Công ty Sun Việt và dấu hiệu phớt lờ chỉ đạo từ cấp tỉnh
Công ty Cổ phần Sun Việt là đơn vị trúng thầu thi công công trình, được chỉ định thầu theo hình thức rút gọn. Đây là điểm đáng chú ý bởi trước thời điểm dự án được UBND tỉnh chính thức phê duyệt (23/9/2021), UBND huyện Quan Hóa đã ký hợp đồng với Công ty Sun Việt từ ngày 16/6/2021, tức là quá trình lựa chọn nhà thầu được thực hiện sớm một cách bất thường.
|
 |
Công ty Cổ phần Sun Việt là đơn vị trúng thầu thi công công trình, được chỉ định thầu theo hình thức rút gọn.
|
Cùng với đó, quá trình triển khai thi công dự án đã không tuân thủ nghiêm các chỉ đạo chuyên môn của cấp tỉnh. Tại Công văn số 3137/UBND-NN ngày 12/3/2021, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đầu Thanh Tùng đã yêu cầu các đơn vị liên quan phối hợp nghiên cứu, lựa chọn giải pháp kỹ thuật phù hợp với điều kiện địa chất khu vực. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) đã đưa ra định hướng cụ thể về việc phải bóc xúc toàn bộ lớp đất đá đã phá hủy từ trước, thực hiện khoan khảo sát, quan trắc chuyển vị, bố trí đinh đất và neo giữ công trình.
Tuy nhiên, Công ty Sun Việt đã bỏ qua những chỉ đạo đó. Thực tế khảo sát sau này cho thấy đơn vị thi công không bóc hết lớp đất yếu, không thực hiện đầy đủ các giải pháp kỹ thuật như đề xuất. Hệ quả là mái ta luy trượt trở lại, các khối bê tông bị phá vỡ, toàn bộ hạng mục phải dừng lại để đánh giá và điều chỉnh thiết kế.
Tại buổi làm việc với phóng viên Báo Bảo vệ pháp luật, đại diện Công ty Sun Việt thừa nhận khó khăn về địa hình và thời tiết, nhưng lại không giải thích được vì sao không thực hiện theo chỉ đạo từ UBND tỉnh và các sở chuyên môn. Hiện nay, Công ty Sun Việt đã rút khỏi công trình, đơn vị khác đang được giao nhiệm vụ khắc phục sạt lở.
Một trong những hậu quả rõ ràng nhất từ việc chậm tiến độ và sạt lở kéo dài là Trường PTDT bán trú, THCS Trung Thành, công trình nằm trong phạm vi dự án đến nay đã bỏ hoang suốt 4 năm vì mất an toàn. Ngôi trường được đầu tư gần 14 tỉ đồng với kỳ vọng cải thiện điều kiện học tập cho học sinh vùng cao nhưng lại trở thành “khu nhà hoang” giữa lòng xã nghèo.
Trong khi đó, học sinh và giáo viên phải di dời đến địa điểm học tạm, thiếu thốn cơ sở vật chất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giáo dục.
|
 |
UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 4650/QĐ-UBND về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, nâng tổng mức đầu tư từ 36,88 tỉ đồng lên 92,27 tỉ đồng, tăng hơn 55 tỉ đồng.
|
Huyện Quan Hóa là một trong 6 huyện nghèo nhất tỉnh Thanh Hóa, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, thu nhập người dân thấp, ngân sách phụ thuộc chủ yếu vào phân bổ của tỉnh. Trong bối cảnh như vậy, việc chi tới hơn 92 tỉ đồng cho một công trình “khẩn cấp” nhưng vẫn dang dở, chưa giải quyết được bài toán sạt lở, không đảm bảo an toàn, là điều khó có thể chấp nhận.
Đầu tư công là nguồn lực quý giá, đặc biệt ở vùng khó khăn. Nhưng nếu bị phung phí bởi các quyết định thiếu chuẩn xác, tư vấn yếu kém và thi công sai phạm thì không chỉ lãng phí tiền bạc mà còn làm xói mòn niềm tin của người dân vào chính quyền.
Đây không chỉ là dấu hiệu của sự yếu kém trong khảo sát, thiết kế và thi công, mà còn là biểu hiện rõ ràng của sự buông lỏng quản lý đầu tư công.
|
 |
Hơn 55 tỉ đồng điều chỉnh: Ai chịu trách nhiệm cho sự đội vốn?
|
|
 |
Một dự án “khẩn cấp” lại trở thành biểu tượng của sự đình trệ và lãng phí kéo dài, làm đảo ngược hoàn toàn mục tiêu ban đầu.
|
Từ thực tế dự án chống sạt lở tại xã Trung Thành, có thể thấy rõ sự cần thiết phải có một cuộc thanh tra toàn diện. Việc lựa chọn nhà thầu trước khi có quyết định đầu tư, không tuân thủ ý kiến chỉ đạo chuyên môn, thi công… đều là những vấn đề nghiêm trọng cần làm rõ.
UBND tỉnh Thanh Hóa cần chỉ đạo thành lập đoàn thanh tra độc lập, rà soát toàn bộ quá trình từ chủ trương đầu tư, thiết kế, lựa chọn nhà thầu đến thi công, nghiệm thu, giải ngân và điều chỉnh vốn. Trường hợp phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật, cần chuyển hồ sơ cho các cơ quan chức năng xử lý nghiêm theo quy định.
Trước khi thực hiện Dự án chống sạt lở khẩn cấp tại xã Trung Thành, Công ty Sun Việt có năng lực thi công trong việc thực hiện dự án chống sạt lở hay không?
Báo Bảo vệ pháp luật sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc./.