Trung tâm Quản lý Bảo tồn di sản văn hóa Hội An vừa thực hiện cuộc khảo sát di tích đặc biệt Chùa Cầu. Di tích này nằm trong quần thể kiến trúc được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.

Qua khảo sát, công trình kiến trúc cổ Chùa Cầu đang bị bào mòn và xuống cấp. Hiện trạng cho thấy, ở phần thân cầu, tại nhiều vị trí liên kết giữa đòn tay đỡ mái với các cột bị mục. Nhiều thanh xà gỗ đỡ mái ngói bị nứt nẻ, cong vênh không thể khớp nối nhau. Các phần mố trụ đỡ xuất hiện nhiều vết nứt, bong tróc vôi vữa.

Kết cấu phần trên (thượng bộ) gồm phần cầu và miếu đang có độ tách rời nhỏ khoảng 10cm, riêng phần mái nhiều chỗ đã bị dột nước mưa thấm xuống làm ảnh hưởng đến các cấu kiện bằng gỗ của công trình.

Ở một số vị trí, nước mưa thấm vào phần mối nối khiến gỗ bị ăn mòn, mục, loang rộng, nằm vênh ra. Trên tường vôi, không ít vị trí bị ố đen, vữa nứt loang lổ.

leftcenterrightdel
Chùa Cầu hiện đang xuống cấp nghiêm trọng 

Mặt cầu được làm bằng gỗ, do thường xuyên tiếp xúc giày dép của người qua lại nên bị mài mòn nghiêm trọng. Hệ thống chịu lực chính, quan trọng như móng, mố, trụ cũng đã bộc lộ sự xuống cấp thấy rõ.

Bên cạnh sự xuống cấp của phần kiến trúc di tích này, phía dưới cầu con kênh chảy xuyên qua chân Chùa Cầu đang tái diễn tình trạng ô nhiễm nhếch nhác. 

UBND TP Hội An vừa đề nghị Trung tâm Văn hóa Thể thao - Truyền thanh Truyền hình tăng cường giám sát việc thực hiện quy định số lượng khách tham quan tại di tích Chùa Cầu (tối đa là 20 khách/lượt). 

Hiện nay, trung bình mỗi ngày, Chùa Cầu đón hơn 4.000 lượt khách tham quan, lúc cao điểm như lễ hội, con số này tăng lên rất cao khiến công trình chịu tải lớn.

Trước sự xuống cấp của Chùa Cầu, UBND tỉnh Quảng Nam đang tìm kiếm giải pháp tu bổ di tích này. Năm 2016, UBND tỉnh Quảng Nam đã tổ chức hội thảo khoa học “Trùng tu Chùa Cầu-Quan điểm và giải pháp” để bàn đến bài toán hạn chế sự xuống cấp.

Tại hội thảo này, các nhà khoa học trong nước và quốc tế kiến nghị cần gấp rút thực hiện dự án trùng tu di tích Chùa Cầu. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một dự án nào nhằm trùng tu Chùa Cầu được triển khai một cách triệt để.

Ông Phan Văn Cẩm - Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích và danh thắng Quảng Nam cho biết, dự án "Tu bổ, tôn tạo di tích Chùa Cầu" được chia làm nhiều hạng mục nhỏ, trong đó đơn vị làm chủ đầu tư 3 nội dung gồm: Nền đường, vỉa hè và hồ điều hòa; điện chiếu sáng tổng thể; cấp nước và xử lý môi trường. Các hạng mục đã triển khai trước đây có 3 nội dung với 3 gói thầu riêng, hiện đã hoàn tất xong hồ sơ quyết toán hạng mục cấp nước và xử lý môi trường, các hạng mục còn lại chưa quyết toán xong.

leftcenterrightdel
Dưới chân Chùa Cầu, dòng kênh đang bị ô nhiễm nặng 

Đầu năm 2019, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An tăng cường cán bộ, nhân viên tham gia công tác chống đỡ khẩn cấp tại Chùa Cầu. Việc gia cố tạm được thực hiện tại các vị trí dưới đáy thân Chùa Chầu, kê giá gỗ chống đỡ để tránh nguy cơ đổ sập di tích có giá trị vô cùng to lớn này. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp mang tính tạm thời.

Còn việc ô nhiễm dòng kênh dưới chân cầu, trước đó vào tháng 11/2018, trạm xử lý nước thải Chùa Cầu thuộc Dự án đầu tư xây dựng công trình cải thiện chất lượng nước với công nghệ xử lý nước thải hiện đại tại khu vực Chùa Cầu chính thức được đưa vào vận hành với công suất 3.000-5.000 m3/ngày đêm. 

Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1,2 tỷ Yên Nhật, với mong muốn cải thiện chất lượng dòng nước thải sinh hoạt đổ ra con kênh dưới chân Chùa Cầu. Tuy nhiên, đến nay khu vực này vẫn đang tái diễn tình trạng ô nhiễm với dòng nước đục ngầu kèm theo mùi hôi khó chịu.

"Nguyên nhân khiến nguồn nước dưới chân di tích này bị ô nhiễm trở lại là do vỡ đường ống của trạm bơm dẫn về xã Cẩm Thanh nên phải bơm nước thải ra Chùa Cầu để xử lý. Thành phố đang lên kế hoạch thu gom hết lượng nước thải này để chuyển vào nhà máy xử lý nhằm giải quyết triệt để ô nhiễm", ông Sơn giải thích về việc ô nhiễm dưới chân Chùa Cầu.

Xuân Nha