Như đời người “ba chìm bảy nổi”, vú sữa Lò Rèn đã trải qua những “thăng trầm” trên hành trình “rong ruổi”, “bén duyên” và phát triển để trở thành trái cây đặc sản gắn liền với địa danh Vĩnh Kim (Châu Thành).


Tuy nhiên, những năm trở lại đây, cùng với phong trào phát triển cây ăn trái diễn ra mạnh mẽ trong tỉnh nói riêng và khu vực Nam bộ nói chung, đầu ra của trái vú sữa Lò Rèn gặp nhiều khó khăn và vị thế của nó cũng không còn như xưa. Cụ Sơn buồn bã bày tỏ: “Vú sữa Lò Rèn bây giờ mất thế quá, không cạnh tranh nỗi với các cây trồng khác đã đành, đằng này thua cả vú sữa nâu vỏ dày, vị hơi lạt mới đau chứ. Tiếc quá”.

Chúng tôi mang tâm trạng này đến gặp Chủ tịch UBND xã Vĩnh Kim Nguyễn Văn Đức và được ông đồng cảm: “Gia đình tôi sống và gắn bó với cây vú sữa Lò Rèn mấy chục năm nay. Trước đây, ai trồng vú sữa Lò Rèn cũng làm giàu nên phần lớn vườn đều chuyên canh. Những năm gần đây, vú sữa Lò Rèn cho thu nhập bấp bênh, không bằng nhiều trái cây khác.

Vĩnh Kim giờ đây không còn bao nhiêu vườn vú sữa chuyên canh (xã còn khoảng 200 ha), nhiều vườn già cỗi, hay bị bệnh”. Và điều lo nhất của mọi người hiện nay là những diện tích trồng vú sữa Lò Rèn bị bệnh, hay già cỗi, khi trồng lại cây không phát triển; mức độ lão hóa của những cây vú sữa trồng mới rất nhanh nên nhiều người dân tỏ ra ngán ngại khi lựa chọn trồng loại cây ăn trái đặc sản này.

Tiếp tục nỗ lực nâng vị thế cây ăn trái đặc sản của tỉnh, những năm qua, các ngành chức năng không ngừng quan tâm, hỗ trợ phát triển, nâng cao chất lượng sản phẩm, tích cực tìm đầu ra cho vú sữa Lò Rèn. Năm 2006, Hợp tác xã (HTX) Vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim được thành lập nhằm tổ chức lại sản xuất, đưa trái vú sữa Lò Rèn xâm nhập vào thị trường cấp cao.

Năm 2007, Sở Khoa học và Công nghệ hỗ trợ HTX áp dụng sản xuất vú sữa Lò Rèn đạt tiêu chuẩn GlobalGAP. Năm 2010, Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục hỗ trợ HTX nhân rộng mô hình lên 53 ha. Nhà đóng gói vú sữa Lò Rèn đạt tiêu chuẩn GlobalGAP khánh thành và được tổ chức của Hoa Kỳ chứng nhận đạt tiêu chuẩn đóng gói xuất khẩu vào thị trường này.

Từ đó, thương hiệu vú sữa Lò Rèn đã được thị trường trong và ngoài nước biết đến. Nhiều công ty, tập đoàn trong và ngoài nước đến tìm hiểu, hợp đồng mua vú sữa đạt tiêu chuẩn GlobalGAP xuất khẩu sang Nga, Đức, Hà Lan… Về phía huyện Châu Thành, Huyện ủy đã ban hành nghị quyết về phát triển cây vú sữa Lò Rèn ở vùng phía Nam Quốc lộ 1. Thế rồi mọi chuyện vẫn chỉ dừng lại ở đó. Nhiều công ty đến rồi đi mà không có hợp đồng tiêu thụ lâu dài nào được ký kết.

“Khi có hàng thì không có đối tác, khi có đối tác thì lại không dám ký hợp đồng vì không huy động đủ hàng đảm bảo chất lượng” - ông Nguyễn Văn Ngàn, Chủ nhiệm HTX cho biết. Hệ quả là vú sữa Lò Rèn đạt tiêu chuẩn GlobalGAP phải bán trôi nổi trên thị trường, bị thương lái đánh đồng với các loại trái vú sữa sản xuất bình thường. Đặc biệt, năm 2012 đến nay, HTX không có tiền để xin tái chứng nhận những diện tích đạt tiêu chuẩn GlobalGAP trên. Nông dân sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP mạnh ai nấy làm một kiểu.

Hiện nay, các ngành chức năng của tỉnh, huyện đang tiếp tục nỗ lực khôi phục, vực dậy vùng chuyên canh cây ăn trái đặc sản của tỉnh và cả nước. Biểu hiện cụ thể, năm 2013 Sở NN&PTNT đã tiến hành bình tuyển và công nhận 3 nguồn giống vú sữa Lò Rèn đầu dòng để bảo tồn ở xã Vĩnh Kim và xã Kim Sơn. Hy vọng rằng, vú sữa Lò Rèn đã hết cơn bĩ cực đến hồi thới lai.
 

Theo Ấp Bắc

.