Xuất, nhập khẩu tiền chất khi chưa đủ phép, cặp vợ chồng giám đốc “dắt nhau” vào tù

Tội phạm từ những hợp đồng tiền chất hàng chục tỉ đồng

TAND TP Hồ Chí Minh vừa đưa 2 bị cáo: Trần Nguyên Thăng (SN 1978, trú tại quận Bình Thạnh cũ, TP Hồ Chí Minh; Trưởng phòng kinh doanh Công ty TNHH thiết bị khoa học kỹ thuật Nhật Khoa) và Nguyễn Thị Hàn Ni (SN 1986, vợ của Thăng, Giám đốc Công ty TNHH thiết bị khoa học kỹ thuật Nhật Khoa) ra xét xử sơ thẩm cùng về tội “Vi phạm quy định về quản lý chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần” theo quy định tại khoản 2 Điều 259 Bộ luật Hình sự. HĐXX quyết định tuyên phạt bị cáo Trần Nguyên Thăng 5 năm 6 tháng tù; bị cáo Nguyễn Thị Hàn Ni 3 năm tù theo đúng tội danh bị truy tố.

Quang cảnh phiên tòa.

Đây là vụ án lần đầu tiên được khởi tố, truy tố và đưa ra xét xử, cho thấy quyết tâm làm trong sạch công tác quản lý tiền chất - lĩnh vực nhạy cảm, dễ bị lợi dụng để sản xuất ma túy.

Cơ quan tố tụng nhận định, đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, chưa từng có tiền lệ, lần đầu tiên hành vi vi phạm quy định về quản lý tiền chất được khởi tố, truy tố và đưa ra xét xử. Điều này khẳng định quyết tâm của các cơ quan chức năng trong việc siết chặt quản lý lĩnh vực hóa chất, tiền chất vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị lợi dụng vào sản xuất ma túy.

Theo cáo trạng của VKSND tối cao, Công ty TNHH thiết bị khoa học kỹ thuật Nhật Khoa (Công ty Nhật Khoa) được thành lập năm 2016 do Nguyễn Thị Hàn Ni làm Giám đốc, còn Trần Nguyên Thăng giữ chức Trưởng phòng kinh doanh, trực tiếp phụ trách toàn bộ hoạt động mua bán, xuất nhập khẩu hóa chất, tiền chất. Hàn Ni chịu trách nhiệm trên danh nghĩa giám đốc, ký các hồ sơ, giấy tờ do chồng soạn thảo.

Dù hoạt động từ năm 2016 nhưng đến tháng 3/2023, Công ty Nhật Khoa mới được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh hóa chất, tiền chất công nghiệp. Trước thời điểm đó, Công ty Nhật Khoa vẫn giao dịch, ký kết các hợp đồng kinh doanh tiền chất với nhiều đối tác nước ngoài, trong đó có Công ty PB (tỉnh Bo Ly Khăm Xay, Lào).

Đáng chú ý, đầu năm 2023, thông qua một phiên dịch viên, 2 đối tượng người Trung Quốc tiếp cận Trần Nguyên Thăng đặt mua nhiều loại hóa chất, tiền chất công nghiệp với số lượng lớn. Sau quá trình thương lượng, ngày 6/4/2023, Hàn Ni đã ký 10 hợp đồng với Công ty PB, bao gồm nhiều loại tiền chất thuộc nhóm quản lý nghiêm ngặt như Bromine, Methylamine, Tetrahydrofuran, 2-Chlorobenzonitrile, Cyclopenty Chloride… Tổng giá trị giao dịch lên tới hàng chục tỉ đồng. Phía Công ty PB đã chuyển khoản cho Công ty Nhật Khoa số tiền 394.634,3 USD (tương đương hơn 9,2 tỉ đồng) để đặt mua lô hàng.

Đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa.

Nhận được tiền, Thăng tiến hành mua hóa chất từ nhiều công ty trong nước và công ty nước ngoài, như: Ấn Độ, Trung Quốc. Quá trình mua bán, nhập khẩu, vận chuyển và lưu giữ, các bị cáo đã liên tục vi phạm quy định pháp luật: nhập khẩu hóa chất không có giấy phép, thuê kho bãi không đủ điều kiện lưu trữ, thuê đơn vị vận chuyển không có giấy phép vận chuyển hàng hóa nguy hiểm.

Quá trình điều tra xác định, cuối tháng 8/2023, lô hàng đầu tiên gồm hàng chục tấn tiền chất được vận chuyển qua cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (tỉnh Hà Tĩnh). Tại đây, lực lượng Hải quan phát hiện Công ty Nhật Khoa xuất khẩu nhiều tiền chất nhưng không có giấy phép hợp lệ nên đã lập biên bản xử phạt hành chính 40 triệu đồng. Tuy nhiên, sau khi nộp phạt, thay vì chấn chỉnh, hai vợ chồng Thăng và Hàn Ni tiếp tục chỉ đạo đưa số hàng trên xuất khẩu sang Lào theo hợp đồng đã ký.

Không dừng lại ở đó, cuối tháng 10/2023, Công ty Nhật Khoa tiếp tục vận chuyển lô hàng thứ hai, gồm hơn 8.500 lít Methylamine, 20.000 lít Toluene, 6,12 tấn Bromine, 4,3 tấn Triethylamine và 1,05 tấn HCL. Các hóa chất này được lưu giữ trái phép tại kho gỗ ở huyện Hóc Môn (cũ) và kho của Công ty Phước An, tất cả đều không được cấp phép bảo quản tiền chất. Lô hàng sau đó được xuất khẩu sang Lào theo giấy phép cấp sai quy định của Cục Hóa chất, Bộ Công thương.

Mặc dù đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính nhưng Công ty Nhật Khoa do Hàn Ni đứng tên, Thăng trực tiếp điều hành vẫn cố tình tái phạm. Hành vi này thể hiện sự coi thường pháp luật, mang tính chất có tổ chức, gây nguy cơ đặc biệt nghiêm trọng cho công tác quản lý tiền chất, các loại hóa chất gắn trực tiếp với hoạt động sản xuất ma túy.

Bị cáo Trần Nguyên Thăng trước bục khai báo.

Ngăn chặn nguy cơ ma túy từ tiền chất

Cơ quan tố tụng xác định, trong vụ án này, Trần Nguyên Thăng là chủ mưu, cầm đầu, trực tiếp điều hành mọi hoạt động của Công ty Nhật Khoa, từ tìm kiếm nguồn hàng, ký hợp đồng, liên hệ vận chuyển, nhập khẩu và xuất khẩu. Nguyễn Thị Hàn Ni (vợ Thăng) tuy là giám đốc, song thực tế chỉ làm theo chỉ đạo của chồng, ký các giấy tờ để hợp thức hóa hồ sơ, chứng từ. Tuy nhiên, với vai trò đại diện pháp luật của doanh nghiệp, Hàn Ni vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự đồng phạm.

Hành vi của 2 bị cáo được xác định đã cấu thành tội “Vi phạm quy định về quản lý chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần” với tình tiết định khung tăng nặng “Phạm tội có tổ chức”, theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 259 Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa, trong phần luận tội các bị cáo, đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa nhấn mạnh: “Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, lần đầu tiên được đưa ra xét xử, không chỉ liên quan đến hoạt động của một công ty tư nhân mà còn cho thấy những lỗ hổng trong công tác cấp phép, quản lý tiền chất. Hành vi của các bị cáo nếu không bị phát hiện, ngăn chặn kịp thời, số lượng lớn hóa chất, tiền chất này có thể bị lợi dụng để sản xuất ma túy, gây hậu quả khôn lường cho xã hội”.

Xét thấy các bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, chưa có tiền án tiền sự, HĐXX đã áp dụng tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên, tính chất nguy hiểm của hành vi buộc tòa phải tuyên mức án nghiêm khắc để răn đe, phòng ngừa chung.

Kết thúc phiên tòa, HĐXX đã quyết định tuyên phạt cáo Trần Nguyên Thăng 5 năm 6 tháng tù và bị cáo Nguyễn Thị Hàn Ni 3 năm tù.

Từ vụ án nêu trên, có thể thấy rõ những lỗ hổng trong công tác quản lý: từ khâu cấp phép, giám sát lưu giữ, vận chuyển đến xuất nhập khẩu tiền chất. Vụ án trên không chỉ dừng lại ở trách nhiệm hình sự của 2 bị cáo mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết phải rà soát, bịt kín những kẽ hở pháp luật, tránh để các doanh nghiệp lợi dụng trục lợi bất chính.