Thời gian gần đây, mặc dù số lượng nạn nhân bị mua bán được phát hiện trên toàn cầu giảm xuống, đặc biệt là ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, tuy nhiên, cơ cấu nạn nhân đang có sự thay đổi. Tại Việt Nam, với sự phát triển của Internet và mạng xã hội hiện nay, tội phạm mua bán người thông qua mạng xã hội, các tài khoản ảo, qua SIM điện thoại không chính chủ để kết bạn, làm quen, yêu đương, hứa hẹn đưa ra nước ngoài làm việc có thu nhập cao, lấy chồng người nước ngoài giàu có... Sau đó, các đối tượng tìm cách đưa nạn nhân qua biên giới, thu giữ giấy tờ, hộ chiếu, không làm các thủ tục cư trú, bắt lao động cưỡng bức và lạm dụng tình dục, cưỡng ép hoạt động mại dâm, làm vợ bất hợp pháp...

leftcenterrightdel
 Đại diện VKS tại phiên xét xử vụ án ``Mua bán người``.

Những hành vi này xâm hại trực tiếp đến các quyền cơ bản nhất của con người, ảnh hưởng lớn đến đời sống, sức khỏe của nạn nhân và gia đình, đặc biệt là đối với phụ nữ, trẻ em, gây nên những bất ổn trong xã hội, gieo rắc nỗi đau tận cùng cho biết bao gia đình.

Tại Việt Nam, tỷ lệ nạn nhân là phụ nữ và trẻ em gái giảm đi nhưng nạn nhân là phụ nữ bị bạo lực thể chất gấp 3 nạn nhân nam giới, trẻ em bị bạo lực gấp đôi người lớn.

Giai đoạn từ năm 2011 đến 2020, mua bán người trong nội địa chiếm 15%, nạn nhân là nam giới chiếm 10%; giai đoạn từ năm 2018 đến hết năm 2022, mua bán người trong nội địa chiếm 34%, nạn nhân là nam giới chiếm 27%.

Tuy nhiên, tính riêng trong năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, mua bán người trong nội địa và nạn nhân là nam giới chiếm trên 40%.

Công tác phòng ngừa nghiệp vụ, tấn công trấn áp tội phạm mua bạn người, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án mua bán người được triển khai một cách chủ động, quyết liệt. Tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, cơ quan chức năng đã phát hiện, khởi tố và tiếp tục điều tra 88 vụ/229 đối tượng phạm tội mua bán người; đưa ra xét xử 43 vụ/107 bị cáo… Các cơ quan chức năng đã tổ chức tiếp nhận, xác minh 114 người; xác định 82 người là nạn nhân bị mua bán, hỗ trợ cho 65 nạn nhân…

leftcenterrightdel
Tuyên truyền pháp luật về phòng, chống mua bán người qua phiên tòa giả định.

Để nâng cao hiệu quả các mặt công tác phòng, chống mua bán người, ông Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an cho rằng, cần tiếp tục bám sát các nhiệm vụ, giải pháp về phòng, chống tội phạm nói chung và phòng, chống tội phạm mua bán người nói riêng đã được Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ đề ra và chủ đề của Ngày Thế giới Phòng, Chống Mua Bán Người năm 2023 để hành động, quyết tâm triển khai thực hiện.

Các cấp ủy, chính quyền và cơ quan chức năng cần tiếp tục xác định công tác phòng, chống mua bán người là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, thường xuyên và lâu dài, cần tập trung chỉ đạo quyết liệt, cụ thể hóa thành các mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn của đơn vị, địa phương.

Các cấp, ngành, địa phương tập trung làm tốt công tác phòng ngừa xã hội; lồng ghép nội dung phòng ngừa tội phạm mua bán người vào trong quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giải quyết vấn đề lao động, việc làm, giúp người dân cải thiện cuộc sống, hạn chế di cư.

 
leftcenterrightdel
 Lễ phát động hưởng ứng “Ngày Thế giới Phòng, Chống Mua Bán Người” và “Ngày Toàn dân Phòng, Chống Mua Bán Người 30/7.

Đồng thời, các cơ quan chức năng, các địa phương chú trọng đổi mới nội dung, đa dạng hình thức giáo dục pháp luật và tuyên truyền, truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân về phương thức, thủ đoạn của tội phạm mua bán người, bảo đảm phù hợp với từng đối tượng, lứa tuổi, phong tục, tập quán và hướng đến đối tượng có nguy cơ cao trở thành nạn nhân bị mua bán.

Cơ quan chức năng tăng cường công tác quản lý nhà nước và tổ chức thanh tra, kiểm tra các lĩnh vực dễ phát sinh tội phạm mua bán người. Kết quả triển khai Đề án 06 của Chính phủ về “phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030” được khai thác hiệu quả phục vụ công tác phòng, chống tội phạm mua bán người.
Các địa phương tiếp tục triển khai hiệu quả cao điểm tuyên truyền, truyền thông và cao điểm tấn công trấn áp tội phạm mua bán người trên phạm vi toàn quốc (từ ngày 1/7/2023 đến 30/9/2023), cùng nhiều các giải pháp đồng bộ khác để đẩy lùi nạn mua bán người, bảo vệ nạn nhân bị buôn bán người để không ai bị bỏ lại phía sau.

Trước đó, theo thông tin tại buổi sơ kết 1 năm thực hiện Kế hoạch số 1326/KHPH-CCSHS-CPCMT&TP về phối hợp phòng, chống tội phạm mua bán người do Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ Quốc phòng) và Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) tổ chức hồi tháng Sáu, tại hai tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia, Việt Nam-Lào, hoạt động mua bán người sang các casino, cơ sở game, công ty kinh doanh trực tuyến do người nước ngoài làm chủ nhằm cưỡng bức lao động, bóc lột tình dục, ép hoạt động lừa đảo trên mạng và mua bán ma túy gia tăng và rất nghiêm trọng.

Trong hàng ngàn người Việt Nam làm việc tại các casino, cơ sở game, công ty kinh doanh trực tuyến ở Campuchia, nhiều trường hợp bị dụ dỗ, lừa gạt đã xuất nhập cảnh trái phép, bị cưỡng bức làm việc, nếu muốn về Việt Nam phải nộp tiền chuộc rất cao, từ 100-150 triệu đồng.
Tại Lào, tình hình mua bán người từ nhiều nước, trong đó có Việt Nam, có chiều hướng gia tăng tại Đặc khu kinh tế Tam giác Vàng ở tỉnh Bò Kẹo, Lào. Đây là nơi có quy mô rất lớn, giáp khu "Tam giác Vàng" - trung tâm sản xuất ma túy lớn thứ 2 thế giới.
Trên tuyến biển, nhất là các tỉnh phía Nam, các hoạt động mua bán người nhằm mục đích cưỡng bức lao động trên biển cũng gia tăng. Hoạt động mua bán người sang các nước châu Âu... lao động trái phép vẫn diễn ra.

Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Bộ Công an và Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh tổ chức Lễ phát động hưởng ứng “Ngày Thế giới Phòng, Chống Mua Bán Người” và “Ngày Toàn dân Phòng, Chống Mua Bán Người 30/7” với chủ đề “Mở rộng vòng tay tới nạn nhân mua bán người để không ai bị bỏ lại phía sau” nhằm góp phần khẳng định cam kết của Chính phủ và nhân dân Việt Nam quyết tâm ngăn chặn nạn mua bán người.


Hồng Vân