4 cựu cán bộ huyện Thanh Oai bị đưa ra xét xử, gồm: Lê Xuân Nghĩa, Lê Quang Hiệp (cùng SN 1983, là cựu cán bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thanh Oai), Phạm Thái Sơn (1987, cựu cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Oai) cùng bị đưa ra xét xử về tội “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất”; Nguyễn Xuân Bình (SN 1970, cựu Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Oai) bị đưa ra xét xử về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Theo cáo trạng, thực hiện việc đầu tư xây dựng tuyến đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội trên địa bàn huyện Thanh Oai, UBND TP Hà Nội và UBND huyện Thanh Oai đã ban hành các quyết định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Để triển khai thực hiện, UBND huyện Thanh Oai đã ra quyết định phân công Nguyễn Xuân Bình - Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) là ủy viên Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; phân công Lê Xuân Nghĩa - cán bộ Trung tâm phát triển quỹ đất (PTQĐ) huyện Thanh Oai là Tổ phó Tổ công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) xã Mỹ Hưng cùng Lê Quang Hiệp - cán bộ Trung tâm PTQĐ là tổ viên; phân công Phạm Thái Sơn - cán bộ Phòng TN-MT có nhiệm vụ thẩm định hồ sơ thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Năm 2023, quá trình thực hiện GPMB để xây dựng tuyến đường Vành đai 4 trên địa bàn huyện Thanh Oai, một số cán bộ Trung tâm PTQĐ và Phòng TN-MT đã có sai phạm trong việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền hơn 2,3 tỉ đồng.
    |
 |
| 2 trong số 4 bị cáo tại phiên xét xử. |
Cụ thể, ngày 28/2/2023, Tổ công tác GPMB trong đó có Lê Xuân Nghĩa và Lê Quang Hiệp đã tiến hành kiểm đếm, đo đạc đối với phần diện tích đất nằm trong chỉ giới thu hồi của hộ ông Lê Văn C. (SN 1968, trú tại thôn Phượng Mỹ, xã Mỹ Hưng, huyện Thanh Oai, Hà Nội) tại thửa đất số 181, tờ bản đồ số 9 xã Mỹ Hưng. Theo kết quả kiểm đếm, đo đạc, đất và tài sản của ông Công bao gồm: 302,8m2 đất nông nghiệp, trong đó: 105,5m2 đất nông nghiệp bị thu hồi và 197,3m2 đất nông nghiệp hộ gia đình đang sử dụng, có công trình (nhà 2 tầng, nhà tạm) và cây trồng trên đất.
Sau khi Tổ công tác GPMB kiểm đếm, đo đạc xong, Nguyễn Thị Minh Tuyền - Cán bộ địa chính UBND xã Mỹ Hưng soạn thảo Giấy xác nhận hộ ông Lê Văn C. có thửa đất không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, trình Lê Duy Thỉnh - Chủ tịch UBND xã Mỹ Hưng ký, gửi cho Trung tâm PTQĐ và Phòng TN-MT huyện Thanh Oai. Lê Xuân Nghĩa - cán bộ Trung tâm PTQĐ huyện Thanh Oai biết rõ nguồn gốc, quá trình sử dụng đất của hộ ông Lê Văn C. là đất nông nghiệp, không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở nhưng vẫn hướng dẫn cho Nguyễn Thị Minh Tuyền chỉnh sửa nội dung, xác nhận nguồn gốc đất nhằm mục đích bồi thường, hỗ trợ cho gia đình ông Lê Văn C. theo diện đất ở.
Ngày 23/2/2024, Nguyễn Thị Minh Tuyền soạn thảo lại Giấy xác nhận với nội dung, thửa đất của hộ ông C. đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và trình Lê Duy Thỉnh ký xác nhận để gửi lại cho Trung tâm Phát triển quỹ đất và Phòng TN-MT huyện Thanh Oai.
Mặc dù biết thửa đất của hộ ông Lê Văn C. là đất nông nghiệp không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và thuộc diện không được bồi thường như đất ở. Tuy nhiên, sau khi nhận Giấy xác nhận do Lê Duy Thỉnh ký, Lê Xuân Nghĩa - cán bộ Trung tâm PTQĐ vẫn lập tờ trình đề nghị thẩm tra dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ và ký nháy; sau đó chuyển cho Nguyễn Công Quảng - Giám đốc Trung tâm PTQĐ ký và trình Hội đồng bồi thường và Phòng TN-MT huyện Thanh Oai. Dự thảo phương án bồi thường về đất cho ông Lê Văn C. là 2.644.270.331 đồng, trong đó: Tiền bồi thường về đất là 2.299.256.661 đồng, tiền thưởng tiến độ bàn giao mặt bằng10 triệu đồng, tiền hỗ trợ về tài sản hơn 335 triệu đồng.
Ngày 26/2/2024, Hội đồng bồi thường họp và nhất trí với dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ do Trung tâm PTQĐ lập. Sau đó, do Lê Xuân Nghĩa bận công việc khác nên Lê Quang Hiệp - cán bộ Trung tâm PTQĐ tiếp tục công việc lập dự thảo phương án bồi thường.
Mặc dù biết thửa đất hộ ông Lê Văn C. không thuộc diện được bồi thường theo đất ở, nhưng ngày 12/3/2024, Lê Quang Hiệp vẫn lập báo cáo “Kết quả họp dân lấy ý kiến, niêm yết công khai dự thảo phương án chi tiết bồi thường dự án” cùng Bảng dự thảo phương án bồi thường và ký nháy rồi chuyển cho Nguyễn Công Quảng - Giám đốc Trung tâm PTQĐ ký báo cáo, với nội dung thửa đất của hộ ông Lê Văn C. vẫn được bồi thường theo diện đất ở.
Sau đó, Lê Quang Hiệp chuyển báo cáo sang Phòng TN-MT để thẩm định và bàn bạc với Phạm Thái Sơn - cán bộ Phòng TN-MT về việc điều chỉnh mức bồi thường hỗ trợ về tài sản từ 50% lên 100% cho gia đình ông C.
Sau khi nhận báo cáo và các tài liệu liên quan của Trung tâm PTQĐ, Phạm Thái Sơn là người thẩm định hồ sơ. Mặc dù, biết thửa đất hộ ông Lê Văn C. không thuộc diện được bồi thường theo đất ở nhưng ngày 21/3/2024, Sơn vẫn lập báo cáo về việc thẩm định hồ sơ đối với dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ. Theo dự thảo, hộ ông C. được bồi thường 2.979.284.001 đồng, chênh lệch so với dự thảo ban đầu hơn 335 triệu đồng và ký nháy rồi chuyển cho Nguyễn Xuân Bình - Phó Trưởng Phòng TN-MT huyện Thanh Oai.
Cơ quan tố tụng xác định, Nguyễn Xuân Bình là thành viên Tổ thẩm tra - Hội đồng bồi thường có trách nhiệm kiểm tra dự thảo phương án bồi thường do Trung tâm PTQĐ chuyển sang; sau đó có văn bản báo cáo Hội đồng bồi thường kết quả kiểm tra. Đồng thời, thẩm định phương án bồi thường trước khi trình UBND huyện Thanh Oai ký ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường và quyết định thu hồi đất.
Do tin tưởng Phạm Thái Sơn đã thẩm tra, thẩm định, xây dựng báo cáo nên khi Sơn trình báo cáo thẩm định hồ Dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ, Bình đã không kiểm tra lại mà ký luôn các văn bản báo cáo và dự thảo phương án bồi thường rồi trình lên Hội đồng bồi thường.
Ngày 21/3/2024, Hội đồng bồi thường huyện Thanh Oai họp và có biên bản thẩm tra dự thảo phương án bồi thường, nhất trí với dự thảo phương án bồi thường, hỗ trợ nêu trên.
Ngày 27/3/2024, UBND huyện Thanh Oai ký ban hành quyết định về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, trong đó có hộ ông Lê Văn C. được phê duyệt bồi thường, hỗ trợ tổng số tiền 2.979.284.001 đồng. Đồng thời, UBND huyện Thanh Oai ban hành quyết định thu hồi 105,5m2 đất ở tại nông thôn của hộ ông Lê Văn C.
Ngày 28/3/2024, sau khi ông Lê Văn C. nhận số tiền bồi thường, hỗ trợ nêu trên, Lê Quang Hiệp đã nhiều lần liên hệ với gia đình ông C. yêu cầu trích lại số tiền 200 triệu đồng là tiền hỗ trợ về tài sản được tăng hơn so với mức ban đầu nhưng ông C. không đồng ý.
Căn cứ khoản 6 Điều 19 và điểm a khoản 3 Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ xác định phần đất diện tích 105,5m2 bị thu hồi của ông Lê Văn C. tại thửa đất số 42, tờ bản đồ GPMB số 4 không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở.
Ngày 19/7/2024, Trung tâm PTQĐ huyện Thanh Oai ban hành Văn bản số 302/PTQĐ về việc điều chỉnh phương án bồi thường đối với hộ gia đình ông C. theo điều chỉnh phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho hộ gia đình ông C. số tiền 591.119.473 đồng, chênh lệch so với phương án bồi thường ban đầu số tiền là 2.388.164.528 đồng – đây là số tiền nhà nước bị thiệt hại.
Cơ quan tố tụng xác định, hành vi nêu trên của các bị cáo Lê Xuân Nghĩa, Lê Quang Hiệp, Phạm Thái Sơn, đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất”, quy định tại Khoản 3 Điều 230 của Bộ luật Hình sự; hành vi của bị cáo Nguyễn Xuân Bình đã phạm vào tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại điểm c khoản 3 Điều 360 của Bộ luật Hình sự.
Sau khi xem xét toàn diện nội dung vụ án, HĐXX đã quyết định tuyên phạt các bị cáo: Lê Quang Hiệp 3 năm 6 tháng tù; Phạm Thái Sơn 3 năm tù; Lê Xuân Nghĩa và Nguyễn Xuân Bình cùng bị tuyên phạt 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo.