Xét xử vụ Ethanol Phú Thọ: Chỉ định thầu cho Liên danh không đủ tiêu chuẩn do Đinh La Thăng chỉ đạo

Chiều 8/3, tiếp tục phiên tòa xét xử vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học (Ethanol) Phú Thọ, Hội đồng xét xử đã xét hỏi nhằm làm rõ hành vi của từng bị cáo trong việc định hướng, chỉ đạo tạo điều kiện cho Liên danh nhà thầu của Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) với Alfa Laval và Delta-T được trúng thầu trái quy định pháp luật.

Trả lời thẩm vấn tại phiên tòa, các bị cáo đều thừa nhận có biết tình trạng năng lực, kinh nghiệm của Liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ điều kiện để trúng thầu, nhưng do sự chỉ đạo của bị cáo Đinh La Thăng (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dầu khí Việt Nam-PVN) nên các bị cáo đều đã phải điều chỉnh nhằm giúp Liên doanh này trúng thầu dự án Ethanol Phú Thọ.

Các bị cáo tại phiên xét xử.

Trả lời xét hỏi, một số bị cáo khai, việc chỉ định thầu cho PVC của Trịnh Xuân Thanh thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ là thực hiện theo chỉ đạo của lãnh đạo PVN, mặc dù trước đó đã tổ chức đấu thầu quốc tế rộng rãi.

Bị cáo Vũ Thanh Hà, thành viên HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Hóa dầu nhiên liệu sinh học dầu khí (PVB) cho biết, vào năm 2009, PVB được thành lập theo nghị quyết của PVN để thực hiện dự án nhiên liệu sinh học phía Bắc - Ethanol Phú Thọ với tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỉ đồng, trong đó, vốn tự có 30%, 70% đi vay.

Theo lời khai của bị cáo Hà, ban đầu PVB xây dựng kế hoạch đấu thầu rộng rãi với mong muốn có nhà máy chất lượng tốt. PVB đã chọn đơn vị tư vấn nước ngoài để tư vấn, đã phát hành hồ sơ yêu cầu mời thầu và đã có các nhà thầu tham gia.

Tuy nhiên, khi chấm thầu thì các nhà thầu tham gia đều không đạt đủ tiêu chí theo yêu cầu. Trong thời gian này, PVC có gửi văn bản đề nghị hạ thấp một số tiêu chuẩn trong hồ sơ mời thầu nhưng bị cáo đã từ chối. Bị cáo không nhớ có văn bản từ chối hay không, nhưng chắc chắn là không xử lý vấn đề này.

Khi được hỏi lí do dự án đang được đấu thầu công khai lại chuyển sang chỉ định thầu, bị cáo Hà giải thích đã nhận được rất nhiều chỉ đạo bằng văn bản công khai từ PVN, do Vũ Quang Nam, Đinh La Thăng và Trần Thị Bình ký về việc chỉ định thầu cho liên danh của PVC.

Theo bị cáo Hà, lúc đầu vẫn tổ chức đấu thầu công khai song song, nhưng vì PVN chỉ đạo rất sát sao, mà trực tiếp là Đinh La Thăng về việc chỉ định thầu cho liên danh của PVC nên bị cáo nghĩ rằng việc chỉ định thầu đã được tập đoàn quyết định rồi. Bị cáo cũng được tiếp cận nghị quyết của tập đoàn về việc ưu tiên cho PVC, nên thấy đó là trách nhiệm của mình.

Bị cáo Trần Thị Bình.

Bị cáo Lê Thanh Thái (nguyên Trưởng Phòng kinh doanh Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí-PVB) khai đã tham gia hoàn thành hồ sơ của Liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T yêu cầu theo chỉ đạo của bị cáo Vũ Thanh Hà rằng phải giúp cho liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T được chỉ định thầu.

Bị cáo Thái cũng biết rằng, quá trình thẩm định hồ sơ yêu cầu có thiếu sót vì liên danh này còn thiếu một số tiêu chí đánh giá về năng lực, kinh nghiệm theo quy định tại hồ sơ mời sơ tuyển.

Tuy nhiên, bị cáo Thái cho rằng, khi lãnh đạo PVN đã có chỉ đạo chỉ định thầu, nếu đưa những thiếu sót này của liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T vào hồ sơ thì bị cáo sẽ bị mất việc làm.

Đối chất để làm rõ sai phạm

Trong khí đó, bị cáo Trần Thị Bình cho biết, bị cáo đã ký văn bản với tư cách Phó Tổng giám đốc PVN đề nghị các cổ đông xem xét năng lực và nhu cầu thực tế của dự án để chỉ định thầu cho PVC.

Theo cáo buộc của VKS, vào tháng 3/2009, PVC gửi công văn cho PVN và chủ đầu tư xin được chỉ định thực hiện dự án Ethanol Phú Thọ. Ngay khi nhận được công văn, Đinh La Thăng bút phê chỉ đạo Phó Tổng giám đốc PVN giải quyết theo chủ trương.

Trần Thị Bình với tư cách Phó Ban chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học đã chỉ đạo: "Ban Quản lý đầu tư xem xét xử lý để có hướng dẫn cho các đơn vị liên quan".

Bị cáo Đinh La Thăng.

VKS cho rằng, căn cứ chỉ đạo từ bị cáo Thăng và bị cáo Bình, cán bộ cấp dưới đã dự thảo công văn cho bị cáo Bình ký với nội dung: "Tổng Giám đốc PVN đề nghị người đại diện phần vốn của PVN tại các đơn vị xem xét năng lực và nhu cầu thực tế để giao PVC thực hiện gói thầu EPC".

Trả lời xét hỏi, bị cáo Đinh La Thăng cho rằng, với vai trò là Trưởng Ban Chỉ đạo triển khai các Dự án nhiên liệu sinh học, bị cáo chỉ có trách nhiệm đôn đốc tiến độ thực hiện dự án; còn trách nhiệm đánh giá và lựa chọn nhà thầu là trách nhiệm của chủ đầu tư. Nếu chủ đầu tư thấy không đủ điều kiện, chủ đầu tư phải đàm phán với các nhà thầu khác. Ban Chỉ đạo không làm thay trách nhiệm của chủ đầu tư.

Để làm rõ vấn đề này, Hội đồng xét xử đã cho đối chất tại tòa giữa bị cáo Đinh La Thăng và hai bị cáo Vũ Thanh Hà, Trần Thị Bình (nguyên Phó Tổng Giám đốc PVN).

Bị cáo Vũ Thanh Hà khai tại cuộc họp ngày 7/5/2009, bị cáo đã báo cáo rõ về năng lực của liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T, trong đó nêu rõ về những tiêu chí mà nhà thầu không đáp ứng theo yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm. Tuy nhiên, bị cáo Thăng vẫn kết luận chỉ đạo tiếp tục thực hiện.

Đối chất tại tòa, bị cáo Trần Thị Bình khai, bị cáo Đinh La Thăng có bút phê tại một số văn bản, yêu cầu bị cáo Bình chỉ đạo Hội đồng quản trị PVC phải có nghị quyết tự nguyện nhận thầu EPC dự án này theo đúng hồ sơ thầu, đảm bảo đủ chi phí không lỗ; PVB và PVC ký hợp đồng chặt chẽ làm căn cứ để triển khai thực hiện; thời gian ký hợp đồng có thể vào ngày 2/6/2009.

Trước lời khai của hai bị cáo Vũ Thanh Hà và Trần Thị Bình, bị cáo Đinh La Thăng vẫn một mực cho rằng, bị cáo là Trưởng Ban chỉ đạo nên không có trách nhiệm chỉ đạo nhà thầu, không phải nghe báo cáo, việc lựa chọn, thẩm định năng lực nhà thầu là của chủ đầu tư.

Hơn nữa, PVB không phải là đơn vị thành viên, không nằm trong hệ thống của PVN nên bị cáo không có kết luận gì, không làm thay trách nhiệm của chủ đầu tư, không có trách nhiệm phải biết về năng lực của nhà thầu.

Theo cáo trạng, Công ty cổ phần Thiết kế Công nghiệp hóa chất (đơn vị tư vấn lựa chọn nhà thầu dự án) đã đánh giá Liên danh nhà thầu PVC/Alfa Laval/Delta-T chưa đạt các tiêu chí: Năng lực kỹ thuật, năng lực tư vấn thiết kế chưa đạt do chưa làm Chủ nhiệm thiết kế công trình sản xuất Ethanol nhiên liệu nào có công suất ≥ 100.000m3/năm; Năng lực về xây dựng chưa đạt do chưa làm Chỉ huy trưởng dự án, công trình công nghiệp nào có giá trị  ≥ 45 triệu USD.

Ngoài ra, tại thời điểm nộp hồ sơ dự tuyển Báo cáo tài chính thể hiện năm 2005 PVC bị thua lỗ hơn 4,5 tỉ đồng, không đáp ứng hồ sơ mời sơ tuyển.

Ngày 9/3, phiên tòa tiếp tục phần xét hỏi các bị cáo.