Trước đó, năm 2023, Tòa án Quân sự Thủ đô đã tuyên phạt Phan Quốc Việt 15 năm tù về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, tổng hợp hình phạt là 25 năm tù.
Liên quan đến vụ án, ngoài Phan Quốc Việt ra còn có 2 bị cáo bị tuyên phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, cụ thể: Trịnh Thanh Hùng (cựu Phó vụ trưởng Vụ Các ngành Kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ) bị tuyên phạt 15 năm tù; Hồ Anh Sơn (Thượng tá, cựu Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Y dược học quân sự, Học viện Quân y) bị tuyên phạt 12 năm tù.
    |
 |
| Các bị cáo tại phiên tòa phúc thẩm. |
4 bị cáo còn lại bị Tòa cấp sơ thẩm xác định phạm tội “Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, gồm: Nguyễn Văn Hiệu (Đại tá, cựu Trưởng phòng Trang bị Vật tư) bị tuyên phạt 7 năm tù; Ngô Anh Tuấn (Thiếu tá, Trưởng phòng Tài chính) bị tuyên phạt 4 năm tù; Lê Trường Minh (Thiếu tá, cựu Trưởng ban Hóa dược) bị tuyên phạt 6 năm tù và Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng giám đốc Công ty Việt Á) cũng bị tuyên phạt 6 năm tù.
Về dân sự, HĐXX cấp sơ thẩm cho rằng, Học viện Quân y (nguyên đơn dân sự) bị thiệt hại hơn 46 tỉ đồng, đã được bồi thường hơn 10 tỉ đồng. Còn lại, Công ty CP Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á - bị đơn dân sự) phải bồi hoàn hơn 31 tỉ đồng và bị cáo Hồ Anh Sơn phải bồi thường hơn 1,6 tỉ đồng.
Sau phiên tòa sơ thẩm, các bị cáo trong vụ kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt; bị đơn dân sự là Công ty Việt Á kháng cáo xin xem xét lại phần trách nhiệm dân sự. Tòa án cũng triệu tập bà Hồ Thị Thanh Thủy (vợ bị cáo Phan Quốc Việt) đến tham dự phiên tòa với vai trò người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Theo Bản án sơ thẩm, năm 2020, do vụ lợi cá nhân nên từ tháng 1/2020, Trịnh Thanh Hùng thông đồng với Phan Quốc Việt và Hồ Anh Sơn đưa Công ty Việt Á vào tham gia Đề tài nghiên cứu kit test COVID-19, với kinh phí gần 19 tỉ đồng từ nguồn ngân sách Nhà nước, đúng ra kết quả nghiên cứu là tài sản Nhà nước do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý, nhưng các bị cáo làm các thủ tục cho Công ty Việt Á được cấp phép sản xuất thương mại bộ kit test và được Bộ Y tế cấp số lưu hành tạm thời vào tháng 3/2020.
Sau đó, để được cấp phép lưu hành chính thức, Phan Quốc Việt đã chỉ đạo cấp dưới soạn văn bản thể hiện Học viện Quân y đồng ý cho Công ty Việt Á được “toàn quyền sử dụng kết quả nghiên cứu” và được in logo Học viện Quân y lên sản phẩm.
Bộ Y tế cũng chấp thuận cho Công ty Việt Á được lưu hành sản phẩm kit test chính thức. Từ đó, sản phẩm nghiên cứu bằng tiền ngân sách Nhà nước, do Bộ Khoa học và Công nghệ làm chủ sở hữu bị chuyển thành sản phẩm của Công ty Việt Á và để doanh nghiệp này sản xuất thương mại, bán ra thị trường kiếm lời.
Sau khi được Bộ Y tế cấp phép, Phan Quốc Việt cảm ơn Trịnh Thanh Hùng bằng 350 nghìn USD (khoảng 8 tỉ đồng) và cho Hồ Anh Sơn 2,5 tỉ đồng tiền “hoa hồng”.
Cũng trong năm 2020, Hồ Anh Sơn còn có sai phạm trong việc mua, bán tăm bông, ống môi trường dán nhãn Viện Nghiên cứu y dược học quân sự và cung cấp cho Công ty Việt Á để bán cho các cơ quan, tổ chức sử dụng trong phòng, chống dịch. Khi nhận hàng từ Sơn, Công ty Việt Á bán lại cho một số cơ sở y tế nhà nước hoặc bệnh viện tư nhân, thu tổng số tiền hơn 3,6 tỉ đồng. Trừ các khoản thuế, số tiền còn lại là hơn 3,1 tỉ đồng được Công ty Việt Á chuyển lại cho bị cáo Sơn. Cơ quan tố tụng xác định, trừ các chi phí hợp lý, bị cáo Sơn hưởng lợi hơn 2,1 tỉ đồng qua việc làm ăn với Việt Á.
Cơ quan tố tụng còn xác định, trong năm 2021, Học viện Quân y tổ chức Trung tâm xét nghiệm dã chiến tham gia hỗ trợ phòng, chống dịch COVID-19 ở một số địa phương, trong đó có Bắc Ninh, Bắc Giang, TP Hồ Chí Minh.
Học viện Quân y không thực hiện việc chỉ định thầu theo đúng quy định. Bị cáo Nguyễn Văn Hiệu đã cho Công ty Việt Á ứng trước kit xét nghiệm, sau đó hợp thức hồ sơ chỉ định thầu, không tuân thủ các quy định của Luật Đấu thầu... do vậy, không bảo đảm công bằng, minh bạch trong đấu thầu.
Học viện Quân y đã đề nghị Bộ Quốc phòng cho dùng hơn 17,5 tỉ đồng mua 390 bộ kit (tương ứng 37.440 test xét nghiệm) của Công ty Việt Á. Tuy nhiên, giá trị hợp đồng sau đó được nâng lên 77.280 test ,tương ứng hơn 32,2 tỉ đồng – cao hơn 14,6 tỉ so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.
Sau đó, Vũ Đình Hiệp trong vai trò Phó Tổng Giám đốc Việt Á đã mang hơn 3 tỉ đồng tiền "hoa hồng" đưa cho bị cáo Nguyễn Văn Hiệu; cho Ngô Anh Tuấn 921 triệu đồng.
Tổng cộng, Học viện Quân y đã mua số test trị giá hơn 81 tỉ đồng của Việt Á với giá cao hơn báo cáo, gây thiệt hại hơn 27,7 tỉ đồng. Sau đó, Phan Quốc Việt và Vũ Đình Hiệp chi hơn 7,1 tỉ đồng "hoa hồng" cho nhóm cán bộ Học viện Quân y.