Quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự có nhiều… mâu thuẫn
Năm 2017, TAND huyện Ninh Phước thụ lý một vụ kiện đòi nợ giữa nguyên đơn là bà Viên Thị Thanh Loan và bị đơn là bà Nguyễn Thị Ngọc Oanh. Theo hồ sơ, vợ chồng ông Nguyễn Quốc Hoàng, bà Oanh đã nhiều lần vay tiền của bà Loan và đều trả đúng hẹn.
Tháng 12/2015, bà Oanh mang theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên hai vợ chồng giao cho bà Loan để vay số tiền 3 tỉ đồng, hẹn sau 1 tuần thì trả. Tuy nhiên, bà Oanh nhiều lần hứa hẹn nhưng không trả. Sau đó, bà Loan khởi kiện vợ chồng bà Oanh ra tòa. Vụ kiện do thẩm phán Hán Văn Nhuận (TAND huyện Ninh Phước) thụ lý, Quảng Thị Thái Bình được giao nhiệm vụ là thư ký.
Trong các biên bản trình bày, bà Oanh thừa nhận có vay tiền của bà Loan, việc bà mượn tiền không nói với chồng cho đến khi mất khả năng thanh toán. Bà Oanh đồng ý trả cho bà Loan số tiền trên.
Trong hồ sơ thể hiện, ngày 19/6/2017 có các văn bản: Biên bản họp kiểm tra việc giao nộp chứng cứ; Biên bản hòa giải; Biên bản hòa giải thành, có sự có mặt của các đương sự và thẩm phán. Theo đó, nội dung của các biên bản thể hiện, ông Hoàng thừa nhận trước đây có vay nợ của bà Loan, nay bà Loan khởi kiện thì đồng ý trả nợ.
    |
 |
| Trụ sở TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh. |
Tiếp đó, TAND huyện Ninh Phước ra Quyết định số 14/2017/QĐST-DS công nhận sự thỏa thuận của đương sự (Quyết định số 14). Sau khi có quyết định của Tòa án, Thi hành án đã cưỡng chế, kê biên và bán đấu giá tài sản là nhà, đất của vợ chồng ông Hoàng, bà Oanh để trả nợ cho bà Loan
Bất ngờ khi tài sản bị cưỡng chế ông Hoàng gửi đơn đến các cơ quan có thẩm quyền khiếu nại. Ngày 17/11/2020, Viện trưởng VKSND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh ra quyết định kháng nghị Quyết định số 14, đề nghị Uỷ ban thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử tái thẩm huỷ Quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự nêu trên, giao hồ sơ cho TAND huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm
Thư ký ghi thêm vào biên bản trái quy định tại Điều 98 của Bộ luật Tố tụng dân sự
Ngày 16/3/2021, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh ra Quyết định tái thẩm số 63/2021/DS-TT về việc tranh chấp hợp đồng vay tài sản. Theo đó, Uỷ ban thẩm phán TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đưa ra nhận định: Quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự là không đảm bảo về nội dung, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.
Cụ thể, nội dung Quyết định Tái thẩm số 63 nhận định: Tại Biên bản lấy lời khai của Thư ký Tòa án bà Quảng Thị Thái Bình ngày 19/02/2020, bà Bình khai nhận: "Trong biên bản ghi lời khai ông Hoàng ngày 19/6/2017 tôi có ghi thêm nội dung đoạn cuối của biên bản bắt đầu từ đoạn: Hiện nay vợ tôi đã trả được 100 triệu đồng cho bà Loan".
Tại Biên bản lấy lời khai của ông Hoàng ngày 18/02/2020, ông Hoàng trình bày: "...tôi chỉ khai tới đoạn sau này vỡ nợ bà Loan đến đòi nợ thì tôi mới biết được. Đối chiều lời khai của bà Bình và ông Hoàng thì chưa rõ bà Bình ghi bổ sung những phần nào, nội dung gì trong Biên bản lấy lời khai này, nhưng việc Thư ký Tòa án lấy lời khai, ghi bổ sung thêm nội dung ngoài lời khai và ngoài sự chứng kiến của ông Hoàng là trái quy định tại Điều 98 của Bộ luật Tố tụng dân sự, nên có cơ sở xác định biên bản lấy lời khai ngày 19/6/2017 không thể hiện chính xác lời trình bày của ông Hoàng.
Thư ký cho đương sự “ký khống” vào biên bản
Cũng theo quyết định tái thẩm, tại Biên bản lấy lời khai của bà Bình ngày 19/02/2020, bà Bình thừa nhận: "Đúng là bà Oanh đã ký khống vào biên bản hòa giải thành mà tôi chưa ghi ngày nên mới có chữ ký của bà Oanh vào biên bản hòa giải thành ngày 19/6/2017".
Tại Biên bản lấy lời khai ngày 08/5/2020, bà Bình khai: "Tuy nhiên, ngày 16/6/2017, chỉ có bà Loan và bà Oanh đến... tôi ghi nhận lại lời khai của bà Loan và bà Oanh vào biên bản. Thực chất trong buổi làm việc này không có Thẩm phán tham gia và ông Nguyễn Quốc Hoàng không có mặt. Tôi đưa tờ biên bản hòa giải cho bà Loan và bà Oanh ký vào chưa đề ngày tháng lập biên bản. Đến ngày 19/6/2017, ông Hoàng đến Tòa án cùng với bà Loan, tôi tiếp tục lập biên bản hòa giải đã làm dang dỡ chưa có ý kiến của ông Hoàng, sau đó tôi tiếp tục đánh máy ý kiến của ông Hoàng tiếp theo ý kiến của bà Loan và bà Oanh... Sau đó tôi đưa cho ông Hoàng xem và ký vào biên bản, lúc này đã có chữ ký của bà Loan, bà Oanh trước đó".
Tại biên bản lấy lời khai của ông Hán Văn Nhuận (Thẩm phán) ngày 13/5/2020 thể hiện: "Đến ngày 19/6/2017, do tôi bận việc nên không tham gia hòa giải mà giao cho Thư ký tiến hành".
Theo đó, Quyết định tái thẩm nhận định: Có căn cứ để khẳng định bà Bình đã lập Biên bản hòa giải, Biên bản hòa giải thành ngày 19/6/2017 không có mặt đầy đủ các đương sự, không có mặt của Thẩm phán chủ trì, cho đương sự ký trên một mặt giấy riêng biệt và kết nối phần nội dung của biên bản bằng dấu giáp lai của Tòa án mà không cho đương sự ký vào từng trang của biên bản, nên nội dung các biên bản không đảm bảo tính chính xác, tính khách quan của lời trình bày của các đương sự.
Cũng theo nội dung của Quyết định tái thẩm số 63, Uỷ ban thẩm phán TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh nhận định: Việc ông Hán Văn Nhuận (Thẩm phán) giao cho bà Quảng Thị Thái Bình (Thư ký Tòa án) tiến hành tổ chức phiên họp công khai chứng cứ, hòa giải, lấy lời khai của đương sự là không đúng quy định tại các Điều 48, 51, 98, 2008, 209 của Bộ luật Tố tụng dân sự.
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Thẩm phán không kiểm tra, đối chiếu mà ký hoàn thiện tài liệu chứng cứ do Thư ký Tòa án thu thập trái quy định của pháp luật để ban hành Quyết định công nhân sự thỏa thuận của các đương sự là không đảm bảo về nội dung, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.
Do đó, Ủy ban thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh xét thấy Quyết định kháng nghị tái thẩm số 19/QĐKNTTVKS-DS ngày 17/11/2020 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh là có căn cứ chấp nhận.
Căn cứ các Điều 351,352, 356 của Bộ Luật tố tụng dân sự, Uỷ ban thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh, quyết định chấp nhận Kháng nghị tái thẩm số 19/QĐKNTT-VKS-DS ngày 17/11/2020 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đồng thời, Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh quyết định: Hủy Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 14/2017/QĐST-DS ngày 27/6/2017 của Tòa án nhân dân huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận. Giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm đúng quy định của pháp luật. Quyết định tái thẩm có hiệu lực pháp luật kể từ ngày ra quyết định.