Ngày 23/10, Hội thảo “Thúc đẩy tự giác tuân thủ, đóng góp đầy đủ thuế xây dựng kỷ nguyên hùng cường” do Báo Lao Động phối hợp cùng Cục Thuế - Bộ Tài chính tổ chức. Tại đây, đại diện các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế đều tập trung vào làm rõ các định hướng lớn về cải cách thể chế trong ngành thuế.
Thách thức trong nâng cao tuân thủ thuế của hộ kinh doanh
Phát biểu tại hội thảo, ông Mai Sơn – Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, khu vực hộ kinh doanh cá thể (đặc biệt trong lĩnh vực ăn uống, dịch vụ, kinh doanh trực tuyến) vẫn là nhóm còn nhiều thách thức trong nâng cao tuân thủ tự nguyện.
Theo ông Mai Sơn, phần đông hộ cá thể là những người kinh doanh nhỏ lẻ, lớn tuổi, ít có thói quen ghi chép sổ sách kế toán và ngại tiếp cận thủ tục hành chính, nhất là thủ tục điện tử. “Qua đối thoại, chúng tôi nhận thấy họ rất băn khoăn khi phải minh bạch doanh thu, sử dụng hóa đơn điện tử, ghi chép sổ sách đầy đủ. Nhiều người lo rằng minh bạch doanh thu đồng nghĩa với việc bị ‘nhìn thấy’ toàn bộ hoạt động, dễ bị kiểm tra,” ông nói.
    |
 |
| Ông Mai Sơn – Phó Cục trưởng Cục Thuế phát biểu tại Hội thảo. |
Thực tế, thói quen của người tiêu dùng “không lấy hóa đơn” càng khiến hộ kinh doanh chưa thấy động lực phải xuất hóa đơn theo quy định. “Ngành Thuế hiểu rằng đa số hộ kinh doanh này muốn tuân thủ nhưng còn hạn chế về kiến thức, kỹ năng và tâm lý e dè. Đây là nhóm rất cần được tiếp tục hỗ trợ, hướng dẫn tận tình – ‘cầm tay chỉ việc’ – để họ yên tâm đồng hành cùng cơ quan thuế trong lộ trình minh bạch, hiện đại hóa,” ông Mai Sơn chia sẻ.
Tuy nhiên, cũng có một bộ phận nhỏ người nộp thuế cố tình vi phạm pháp luật thuế, như: Kê khai gian dối, trốn thuế, mua bán hóa đơn bất hợp pháp hoặc cấu kết vi phạm. “Nhóm này tuy nhỏ nhưng tác động rất lớn: nếu không phát hiện, xử lý nghiêm sẽ làm suy giảm tính công bằng, minh bạch của pháp luật, cũng như lòng tin và sự đồng thuận trong xã hội,” ông nhấn mạnh.
Theo ông Mai Sơn, ngành Thuế đã và đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, kể cả khởi tố hình sự. “Nguyên tắc là không khoan nhượng với hành vi gian lận và không có vùng cấm trong xử lý vi phạm,” ông khẳng định.
|
 |
| Quang cảnh buổi hội thảo. |
Đồng bộ giải pháp củng cố niềm tin và tăng tuân thủ tự nguyện
Đánh giá bối cảnh mới, ông Mai Sơn cho rằng ngành Thuế đang đứng trước nhiều yêu cầu và thách thức lớn: áp lực tăng thu ngân sách, sự xuất hiện của các loại hình kinh doanh mới như thương mại điện tử, kinh tế số, kinh doanh xuyên biên giới, cùng yêu cầu đổi mới phương thức quản lý dựa trên công nghệ cao và dữ liệu lớn. “Trước những yêu cầu đó, ngành Thuế xác định các định hướng, giải pháp trọng tâm để củng cố niềm tin xã hội và nâng cao tuân thủ tự nguyện,” ông cho biết.
Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật thuế theo hướng minh bạch, đơn giản, dễ hiểu, tạo thuận lợi cho người nộp thuế. Việc rà soát, cải cách sẽ gắn với mục tiêu tăng hiệu lực, hiệu quả, phù hợp thông lệ quốc tế và thúc đẩy chuyển đổi số.
Thứ hai, chuyển đổi số, hiện đại hóa quản lý thuế gắn với dữ liệu lớn. Ngành Thuế đang xây dựng hệ sinh thái dữ liệu liên thông giữa cơ quan thuế và các bộ, ngành để hình thành hệ thống quản lý thuế mở, giúp người nộp thuế không phải cung cấp trùng lặp thông tin, đồng thời tạo tâm lý “cơ quan thuế biết hết rồi”, khuyến khích kê khai chính xác ngay từ đầu.
Thứ ba, tái thiết kế quy trình nghiệp vụ theo mô hình quản lý hiện đại, lấy người nộp thuế làm trung tâm. Các quy trình đăng ký, kê khai, nộp, hoàn thuế, thanh tra sẽ được tích hợp thông suốt; đồng thời áp dụng hệ thống CNTT thế hệ mới – “xương sống” của quản lý thuế điện tử thông minh, cho phép xử lý tập trung, ra quyết định dựa trên dữ liệu và quản lý rủi ro.
Thứ tư, tăng cường hỗ trợ, tuyên truyền phù hợp với từng nhóm người nộp thuế, cá nhân hóa theo quy mô, đặc điểm, mức độ tuân thủ. Với người mới khởi nghiệp hoặc hộ cá thể, ngành Thuế tổ chức hỗ trợ “cầm tay chỉ việc”, cung cấp cẩm nang, video hướng dẫn, ứng dụng chatbot AI để người nộp thuế có thể tra cứu, kê khai, nộp thuế dễ dàng và chính xác.
Thứ năm, kiên quyết phòng chống gian lận, trốn thuế, xử lý nghiêm vi phạm. “Công tác kiểm tra thuế được triển khai trên cơ sở phân tích rủi ro, loại bỏ yếu tố chủ quan, ngăn ngừa bao che, thiên vị, đồng thời tập trung vào đối tượng có dấu hiệu vi phạm, giảm làm phiền người tuân thủ tốt,” ông Mai Sơn nhấn mạnh.
Cuối cùng, nâng cao năng lực và tinh thần phục vụ của cơ quan thuế. Theo ông, yếu tố con người là then chốt của mọi cải cách. “Ngành Thuế chú trọng đào tạo đội ngũ công chức không chỉ giỏi nghiệp vụ, mà còn có kỹ năng công nghệ, phân tích dữ liệu và giao tiếp chuẩn mực. Đồng thời kiên quyết xử lý nghiêm cán bộ vi phạm để giữ kỷ cương, củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp,” ông nói.
Ông Mai Sơn khẳng định, mục tiêu của ngành Thuế là xây dựng một hệ thống quản lý hiện đại, minh bạch, thân thiện, trong đó người nộp thuế cảm thấy được tôn trọng, được hỗ trợ để làm đúng, và những người tuân thủ tốt sẽ không bị phiền hà. “Chỉ khi đó, tuân thủ tự nguyện mới trở thành nền nếp và niềm tin vào pháp luật thuế mới thật sự bền vững,” ông kết luận.