Đừng để tiểu thương phải bỏ chợ, nhà thầu lâm nợ

Xót xa nhiều ki- ốt “nằm im lìm”

Ông Lê Văn Lành, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Nham, huyện Quảng Xương (Thanh Hoá) cho biết: Trước đây, trên địa bàn xã có 2 chợ là chợ Mom và chợ Đảo. Từ năm 2018, theo chương trình xây dựng nông thôn mới, để đảm bảo đúng tiêu chí không được xây dựng 2 chợ trên một địa bàn; địa phương đã quy hoạch xây dựng chợ Mom, còn chợ Đảo là Trung tâm thương mại Đức Cẩm.

Nằm ở khu vực trung tâm xã, với diện tích lớn và được xây dựng khang trang; việc quy hoạch, đầu tư xây dựng chợ Mom là một hướng đi đúng, bảo đảm phát triển địa phương và xây dựng nông thôn mới. Ở khu vực nông thôn, chính quyền xác định khó thu hút doanh nghiệp đầu tư bởi chi phí xây dựng chợ khá lớn, thu hồi vốn lâu dài, cơ chế ưu đãi về đất đai, thuế, hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ, còn hạn chế. Tuy nhiên, với sự động viên của chính quyền và sự kỳ vọng của người dân trong xã, nên năm 2017 Công ty TNHH Thương mại Trọng Len (đóng trên địa bàn xã) đã mạnh dạn đầu tư nhiều tỷ đồng để xây dựng chợ với mong muốn sẽ hoạt động hiệu quả.

Gần một nửa số kiôt trong chợ (quy hoạch theo chương trình nông thôn mới) phải bỏ không.

Tuy nhiên, trái với kỳ vọng ban đầu, nhiều năm nay tiểu thương trong chợ phải cạnh tranh với các "chợ cóc" và trung tâm thương mại trên địa bàn xã. Điều đáng nói, chính quyền cho doanh nghiệp thuê đất với mục đích xây dựng trung tâm thương mại; nhưng hiện nay đang hoạt động dưới hình thức chợ dân sinh. Điều này tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh, trái với quy hoạch trong tiêu chí xây dựng chợ nông thôn mới tại địa phương.

Nhìn ngôi chợ hoành tráng, khang trang, sạch sẽ, nhưng nhiều ki-ốt “nằm im lìm”, các tiểu thương không khỏi chạnh lòng, xót xa. Bà con trong chợ cho biết, khi mới xây dựng chợ to đẹp, chúng tôi cũng được tuyên truyền, vận động nên đã bỏ tiền vào đây thuê địa điểm bán hàng. Ban đầu, việc buôn bán thuận lợi, nhưng mấy năm nay do phát sinh nhiều địa điểm buôn bán nên người dân không còn vào chợ nhiều, khiến tiểu thương trong chợ rất vất vả.

Bà Trần Thị Loan (49 tuổi, ngụ tại thôn Bình, xã Quảng Nham) bộc bạch: "Mấy năm nay, kể từ khi có "chợ cóc" tự phát, bà con tiện đâu mua đó chứ không vào chợ nhiều, tiểu thương trong chợ chính không bán được hàng. Mặt hàng tôi buôn bán là hoa quả, không để lâu được, ế vài hôm là phải vứt bỏ nên hay bị lỗ, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu nhập của gia đình, nên cuộc sống cũng trở nên khó khăn hơn. Các tiểu thương trong chợ đã có nhiều lần ý kiến nhưng vẫn không thay đổi. Chúng tôi vừa lo ế hàng vừa rất thương chủ chợ, họ đầu tư nhiều tiền mà không thu hồi được vốn.  Đặc biệt tình trạng này kéo dài, chúng tôi cũng đến bỏ chợ, để lãng phí cả một công trình."

Khu buôn bán cũng nằm im lìm” vì không có một ai vào đăng ký.

Ông Lê Đình Trọng, người đầu tư xây dựng chợ Mom cho biết: "Chợ xây dựng 14 ki-ốt nhưng hiện tại 6 ki-ốt bỏ không, còn khu buôn bán thì không có một ai vào đăng ký. Đầu tư xây dựng chợ từ năm 2017, mấy năm nay luôn nằm trong trạng thái cầm cự, hàng tháng tôi cũng phải "giật gấu vá vai" mới đủ tiền trả lương cho công nhân, bảo vệ, trả lãi ngân hàng... Tôi tha thiết đề nghị cơ quan chức năng sớm có biện pháp dẹp bỏ việc buôn bán tự phát, để không ảnh hưởng đến việc khai thác của chợ Mom. Chính quyền cần hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là trong giai đoạn khó khăn này. Nếu tình trạng này tiếp diễn, tôi cũng đến nước phải chuyển đổi ngành nghề."

Ông Trọng cho biết thêm, gia đình ông làm ăn, buôn bán mười mấy năm mới tích cóp được ít vốn. Theo sự kêu gọi của địa phương, gia đình ông đã dồn toàn bộ số vốn ấy và vay mượn thêm ngân hàng 1,5 tỉ để đầu tư xây dựng khu chợ này. Giờ tình trạng chợ lâm vào thế "sống dở chết dở", ông chỉ mong được các cấp chính quyền đồng hành, giúp doanh nghiệp thu hồi được vốn chứ chưa dám nghĩ tới lời lãi.

Cứ đà này thì chợ Quảng Nham sẽ không thể duy trì hoạt động.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay trên địa bàn huyện Quảng Xương có 24 chợ nằm trong quy hoạch phát triển trợ của tỉnh đến năm 2025, có 4 chợ giao cho doanh nghiệp quản lý, kinh doanh, khai thác, trong đó có chợ Mom, xã Quảng Nham. Việc đầu tư chợ của các Doanh nghiệp trên địa bàn đã là cả một sự nỗ lực, nếu không được chính quyền đồng hành thì e rằng, tương lai những ngôi chợ như thế này sẽ phải “đắp chiếu”.

Chính quyền sở tại bất lực hay thiếu quyết liệt?

Được biết, ngày 6/7/2022, UBND huyện Quảng Xương cũng đã có công văn, về việc cương quyết xoá bỏ các tụ điểm kinh doanh thương mại tự phát xung quanh khu vực Trung tâm thương mại Đức Cẩm, thôn Thuận, xã Quảng Nham.

UBND xã Quảng Nham cũng đã lập biên bản đối với chủ Trung tâm thương mại này và yêu cầu chấn chỉnh một số nội quy hoạt động của trung tâm; vì đã để cho các chủ cửa hàng tạp hoá buôn bán tự phát xung quanh trung tâm.  

Dù đã nhiều lần ra quân dẹp bỏ nhưng người dân buôn bán tự phát xung quanh trung tâm thương mại vẫn diễn ra lộn xộn.

Tại biên bản nói trên cũng đã ghi nhận ý kiến của chủ doanh nghiệp Đức Cẩm, thừa nhận việc doanh nghiệp để các tiểu thương tự phát buôn bán xung quanh như vậy là sai. Doanh nghiệp cũng hứa sẽ tiếp thu ý kiến của UBND xã; đồng thời, sẽ chấn chỉnh lại việc buôn bán của các tiểu thương, trả lại mặt bằng khuôn viên cho khu vực.

Ngày 20/3/2023, Phòng Kinh tế hạ tầng huyện Quảng Xương tiếp tục có báo cáo gửi Chủ tịch UBND huyện Quảng Xương về việc giải quyết kiến nghị của doanh nghiệp liên quan đến công tác quản lý chợ của Công ty TNHH Thương mại Trọng Len. Việc hai chợ cóc tại Quảng Nam và Quảng Thạch chưa được dẹp bỏ triệt để, đã ảnh hưởng đến hoạt động buôn bán trong chợ Mom Quảng Nham.

Phòng Kinh tế hạ tầng huyện Quảng Xương cũng khẳng định, hiện nay trên địa bàn huyện còn có một số “chợ cóc” và tụ điểm kinh doanh tự phát dưới hình thức chợ nông thôn không đúng quy định. Mặc dù Phòng Kinh tế Hạ tầng đã tham mưu nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc UBND các xã, thị trấn quyết liệt ra quân dẹp bỏ để đảm bảo hành lang an toàn giao thông, an ninh trật tự, an toàn thực phẩm nhưng vẫn chưa triệt để, trong đó có Quảng Nham.

Báo cáo cũng nêu rõ: Đối với chợ Đảo xã Quảng Nham là dự án cho doanh nghiệp thuê đất, với mục đích xây dựng trung tâm thương mại; nhưng hiện nay đang hoạt động dưới hình thức chợ dân sinh. Về việc này, Phòng Kinh tế hạ tầng đã đề nghị chủ đầu tư thực hiện đúng mục đích sử dụng; đồng thời, chỉ đạo UBND xã Quảng Nham thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của UBND huyện về việc dẹp bỏ các tụ điểm kinh doanh tự phát. Trong thời gian tới, Phòng Kinh tế hạ tầng sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo UBND xã tổ chức các đợt ra quân, dẹp bỏ “chợ có”, tụ điểm kinh doanh tự phát.

Với mục đích xây dựng trung tâm thương mại nhưng hiện nay đang hoạt động dưới hình thức chợ dân sinh.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Văn Lành, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Nham cho biết: "Phòng Kinh tế hạ tầng huyện Quảng Xương và UBND xã Quảng Nham cũng đã từng kiểm tra toàn bộ hoạt động của trung tâm thương mại Đức Cẩm, vì có một số hoạt động không đúng, ảnh hưởng đến chợ Mom. Xã cũng đã nhiều lần thành lập đoàn, tiến hành dẹp bỏ hoạt động khu hành lang xung quanh trung tâm thương mại; nhưng hôm nay dẹp, mai bà con lại ra bán vì theo thói quen. Đặc biệt, chúng tôi cũng nhiều lần mời chủ trung tâm thương mại lên làm việc và ký cam kết không nên hoạt động theo hình thức chợ, không được để tiểu thương họp bên ngoài hành lang và chủ Trung tâm thương mại cũng đã ký cam kết. Hướng sắp tới, chúng tôi sẽ đôn đốc, nhắc nhở chủ doanh nghiệp thực hiện đảm bảo phê duyệt trung tâm thương mại. Đối với chủ chợ Mom cũng đã nhiều lần ý kiến lên xã và đề nghị các cấp có thẩm quyền xử lý việc này, đây là đề nghị rất chính đáng.  Tới đây, xã sẽ tiếp tục báo cáo để huyện có hướng giải quyết".

Việc nhiều lần ra quân xử lý “chợ cóc” và hoạt động sai mục đích của Trung tâm thương mại trên địa bàn xã Quảng Nham đã diễn ra nhiều năm nay. Nhưng chẳng khác nào "bắt cóc bỏ đĩa", đến nay việc hoạt động vô tội vạ của "chợ cóc" và trung tâm thương mại vẫn diễn ra như chưa từng có bất cứ việc kiểm tra, nhắc nhở vào. Thiết nghĩ, để phát triển và khai thác có hiệu quả hệ thống chợ nông thôn mới đã được quy hoạch, chính quyền các cấp cần có biện pháp mạnh tay hơn, tránh tình trạng nhờn luật, đơn thư, phản ánh kéo dài như hiện nay.