Chiều 19/12, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp khẩn với đại diện các Bộ, ngành, địa phương để đưa ra đánh giá, tìm nguyên nhân và các giải pháp cấp bách kiểm soát chất lượng môi trường không khí tại Hà Nội và TP.HCM.

Tham dự cuộc họp có đại diện Văn phòng Chính phủ, các Bộ Giao thông Vận tải, Xây dựng, Công thương, Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Tài chính, Khoa học - Công nghệ, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thông tin và Truyền thông, lãnh đạo TP Hà Nội và TP.HCM...

leftcenterrightdel
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp khẩn với đại diện các Bộ, ngành, địa phương chiều 19/12 (Ảnh:TTXVN)
Mở đầu cuộc họp, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, cuộc họp này diễn ra trong bối cảnh cuối năm chất lượng môi trường không khí ở 2 TP lớn Hà Nội và TP.HCM có những thời điểm ô nhiễm vượt ngưỡng quy định, ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, điều này gây ra sự lo lắng cho người dân.

"Cuộc họp hôm nay làm sao để xác định được nguyên nhân, đánh giá chính xác tình hình và thực trạng ô nhiễm. Đồng thời, có trách nhiệm cung cấp thông tin chính xác, khoa học cho nhân dân được biết. Các thông tin này cần có sự thống nhất cao bởi các thông tin không chính thống đã tạo ra lo ngại không cần thiết và bị lợi dụng", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng TN&MT, mặc dù các cấp quản lý đã triển khai thực hiện một số biện pháp để cải thiện tình hình, tuy nhiên diễn biến ô nhiễm không khí trên toàn quốc vẫn có chiều hướng gia tăng gây ảnh hưởng đến chất lượng môi trường và sức khỏe người dân.

Căn cứ vào kết quả thu được từ 11 trạm quan trắc tự động và cố định ở Hà Nội, 7 trạm quan trắc quốc gia của Bộ TN&MT, và 2 trạm quan trắc của Đại sứ quán Pháp, từ năm 2013 đến 2019, cho thấy chỉ số bụi mịn PM2.5 có xu hướng gia tăng, còn các thông số khác như CO, SO2, CO… vẫn trong quy chuẩn cho phép.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, hiện nay, Bộ TN&MT và các địa phương đang phân tích và đã nhận diện được các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, tuy nhiên chưa tìm ra được nguyên nhân chính.

leftcenterrightdel
Tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người dân 

Tuy nhiên, trước tình hình thực tế ô nhiễm không khí, Bộ TN&MT đã đánh giá và đưa ra nhận định về 5 nhóm nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, đó là: khí thải của các phương tiên cơ giới, khí thải từ các cơ sở sản xuất công nghiệp, việc đốt rơm rạ và than tổ ong và không loại trừ nguyên nhân từ ô nhiễm khí xuyên biên giới.

Theo đó, tại Hà Nội và TP.HCM, nguyên nhân lớn nhất dẫn tới ô nhiễm không khí là do sự gia tăng nhanh chóng về số lượng của các phương tiện tham gia giao thông. Lượng lớn các phương tiện này xả thải ra gây ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường.

Nguyên nhân tiếp theo, do Hà Nội và TP.HCM hiện đang trở thành một “đại công trường” với hơn 1.000 công trình đang xây dựng, vỉa hè, đường xá bị đào xới. Mật độ xây dựng quá nhiều, chất thải, lượng khí thải từ các công trình phát tán ra môi trường lớn.

Bên cạnh đó, tại Hà Nội và TP.HCM có số lượng các nhà máy ven đô tăng nhanh. Ở TP.HCM còn có hơn 900 nhà máy sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công cũng gây ô nhiễm.

Riêng ở Hà Nội, ngoài những nguyên nhân trên còn có một số nguyên nhân khác, đó là tình trạng đốt rơm rạ. Đây là nguồn gây ô nhiễm theo mùa nhưng tác hại của nó là rất lớn. Bên cạnh đó, hiện Hà Nội còn có hơn 60 nghìn hộ đang dùng bếp than tổ ong, đây cũng là nguồn gây ô nhiễm.

Theo Bộ trưởng TN&MT, thời gian vừa qua, một số thông tin về nguyên nhân gây ô nhiễm khí là do các nhà máy nhiệt điện phát ra là có cơ sở. Mặc dù, về lâu dài thì cũng phải dần dần thay thế nguồn nguyên liệu than bằng khí sạch trong các nhà máy nhiệt điện.

leftcenterrightdel
 Khí thải của các phương tiên cơ giới cũng là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí
Bộ TN&MT đang yêu cầu các địa phương kiểm tra và gấp rút xử lý cả tình trạng đốt chất thải nguy hại tại các địa phương. Bởi việc đốt rơm rạ, đốt rác thải nguy hại ở ngoại thành Hà Nội cũng khiến các chỉ số ô nhiễm không khí ở Hà Nội trong những tháng cuối năm tăng cao.

Bộ trưởng TN&MT đề nghị các cơ quan chức năng tập trung nguồn lực, lực lượng để duy trì các trạm quan trắc tự động, cung cấp hàng ngày số liệu chính xác về chất lượng không khí cho người dân. Nếu chất lượng không khí ở ngưỡng nguy hại cần ngay lập tức có khuyến cáo để người dân thực hiện các biện pháp giữ gìn sức khỏe theo khuyến cáo của Bộ Y tế.

Đồng thời, Hà Nội cần có ngay kế hoạch tiến hành phun nước rửa đường định kỳ hàng ngày, xem xét điều tiết các luồng giao thông ở những khu vực vượt ngưỡng ô nhiễm không khí, khuyến cáo người dân hạn chế và bỏ sử dụng bếp than tổ ong.

Về biện pháp lâu dài, theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, vấn đề này có liên quan đến việc lựa chọn cơ cấu và phát triển mô hình kinh tế cũng như chính sách pháp luật mà chúng ta đang áp dụng. Vì vậy, các Bộ, ngành sẽ phối hợp hoàn thiện cơ chế chính sách, đẩy nhanh hơn lộ trình kiểm soát xử lý ô nhiễm không khí, khí thải, đặc biệt là ở Hà Nội và TP.HCM theo Quyết định 985a/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Quản lý chất lượng không khí.

Về công nghệ tái chế, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng không có chuyện rác thải xây dựng không được tái chế, mà cần phải có lộ trình quản lý tái chế; kiểm soát việc này tương đối bài bản đối với phương tiện cơ giới.

Trong những ngày qua, tình trạng ô nhiễm không khí có chiều hướng gia tăng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người dân. Mới đây nhất là đợt ô nhiễm không khí từ ngày 7/12 đến 13/12, đặc biệt là trong các ngày 10/12 đến 13/12 chỉ số chất lượng không khí (AQI) ngày tại Hà Nội đã chạm ngưỡng rất xấu (giá trị từ 201-300).

Theo đánh giá của Bộ TNMT, giá trị trung bình 24 giờ của PM2.5 tại các TP từ đầu tháng 12 đến nay, nhìn chung, có xu hướng tăng. Trong các ngày từ 7/12 đến 12/12, tại các TP như là Hà Nội, TP Việt Trì (Phú Thọ), TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận giá trị trung bình 24 giờ của PM2.5 vượt quá giới hạn cho phép. Riêng tại Hà Nội, có trạm đo được giá trị trung bình 24 giờ của PM2.5 vượt quá giới hạn cho phép gần 2-3 lần.

H.Nguyên