Thanh tra Chính phủ chuyển Bộ Công an điều tra 12 vụ việc có dấu hiệu sai phạm, trong đó có hàng chục ngàn hecta đất bị lấn chiếm, nhiều hợp tác sau đó thoái vốn dẫn đến Nhà nước mất đất “vàng”.
Gần 20.000 ha đất bị lấn chiếm
Bản kết luận thanh tra cho thấy có đến hơn 180.000 ha đất tại 30 tỉnh thành xảy ra sai phạm, tồn tại cần xử lý. Trong đó tổng diện tích đất bị lấn chiếm của 3 tập đoàn và tổng công ty nêu trên lên đến gần 20.000 ha, nhưng đến nay mới phối hợp các địa phương thu hồi hơn 1.600 ha.
Với Tập đoàn Công nghiệp cao su VN, diện tích bị lấn chiếm trước khi địa phương giao đất là gần 9.900 ha. Đến ngày 31/12/2017, tổng diện tích đất bị lấn chiếm là 10.710 ha.
    |
 |
| Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam có nhiều vi phạm trong quản lý đất đai. |
Nguyên nhân chủ yếu là do diện tích đất địa phương giao cho các công ty theo ranh giới quy hoạch sử dụng đất, khi nhận bàn giao đất và khai hoang trồng cao su thì phát hiện một số diện tích đã được người dân canh tác lâu năm, chưa có hồ sơ pháp lý đất đai; khi nhận bàn giao đất đã có một phần diện tích đất người dân sử dụng canh tác từ lâu...
Một số công ty thành viên của tập đoàn này có diện tích đất bị lấn chiếm lớn như Công ty CP Cao su Dầu Tiếng Lào Cai (hơn 1.400 ha), Công ty TNHH MTV Cao su Thanh Hóa (hơn 1.700 ha), Công ty Phú Riềng (hơn 5.000 ha)...
Tại Tổng công ty Lâm nghiệp VN, tổng diện tích đất nông nghiệp bị lấn chiếm hơn 8.600 ha, trong đó diện tích đất đã thu hồi 1.200 ha, chủ yếu xảy ra vào giai đoạn năm 2005 về trước.
Một trong các nguyên nhân là do các lâm trường quốc doanh được giao đất nông nghiệp nhưng để đất trống nhiều năm không đưa vào sử dụng nên bị dân lấn chiếm; đất lâm nghiệp chưa được đo đạc, cắm mốc và chưa có bản đồ địa chính, không có hồ sơ ranh giới cụ thể nên không có đầy đủ hồ sơ pháp lý.
Sai phạm trong xử lý sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước
Theo TTCP, đã có nhiều sai phạm liên quan đến việc xử lý sắp xếp lại nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước tại 3 tập đoàn, tổng công ty nêu trên.
Cụ thể đến 31/12/2017, Tập đoàn Công nghiệp cao su VN và Tổng công ty Lâm nghiệp VN có 842 cơ sở nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước thuộc đối tượng phải xử lý, sắp xếp lại (hơn 1.200 ha đất và gần 1.200m2 nhà).
Trong đó Tập đoàn Công nghiệp cao su VN có 759 cơ sở nhà, đất nhưng mới sắp xếp xử lý được 43 cơ sở, chiếm 5,7% cơ sở nhà, đất phải sắp xếp lại theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng.
|
 |
| 20.000 ha đất có nguồn gốc nông, lâm trường quốc doanh thuộc 3 tập đoàn, tổng công ty bị lấn chiếm. |
Cũng theo kết luận thanh tra, tại số 117 Hai Bà Trưng (Q.3, TP.HCM) và số 56 Nguyễn Du (Q.Hai Bà Trưng, Hà Nội), tập đoàn cho một số đơn vị thuê một phần diện tích làm văn phòng làm việc là chưa phù hợp quy định của Luật đất đai 2013.
Một số cơ sở nhà, đất khác tại Q.Hai Bà Trưng (Hà Nội) và Q.Bình Thạnh (TP.HCM) cũng được tập đoàn này đem cho thuê và để xảy ra tình trạng lấn chiếm hoặc không sử dụng gây lãng phí.
Đặc biệt, Công ty Tài chính cao su đã mua tài sản là nhà, đất không đúng quy định pháp luật như không tiến hành đấu thầu, ký hợp đồng mua tài sản khi chưa lập dự án đầu tư.
Thậm chí giá mua tài sản là đất tại số 410 Trường Chinh (P.13, Q.Tân Bình), số 179A Nơ Trang Long (P.12, Q.Bình Thạnh) và số 44 đường số 8 (P.11, Q.6, TP.HCM) vào năm 2004 và 2005 cao hơn giá đất do UBND TP ban hành năm 2018.
Tổng công ty Lâm nghiệp VN có 83 cơ sở nhà, đất và đã sắp xếp xử lý được 7 cơ sở. Trong đó sai phạm rõ ràng nhất là tại thửa đất số 67 Ngô Thì Nhậm (Q.Hai Bà Trưng), khu đất có vị trí đắc địa tại Hà Nội.
Theo biên bản làm việc giữa Tổng công ty Lâm nghiệp VN và Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội, 12 gian nhà tầng 1 có diện tích hơn 343m2 thuộc quyền quản lý và sử dụng của Tổng công ty Lâm nghiệp VN.
Bộ Tài chính và Bộ NN&PTNT cũng có các văn bản xác nhận khu đất "vàng" này nằm trong danh mục tài sản cố định đã được tính vào giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa của tổng công ty.
Tuy nhiên, năm 2007 Sở TN&MT Hà Nội đã thực hiện thủ tục đổi tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất diện tích trên cho Công ty CP Thương mại lâm sản Hà Nội. TTCP xác định việc này là vi phạm nhiều quy định pháp luật.
TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành chấn chỉnh, khắc phục và xử lý những tồn tại, vi phạm trong quản lý sử dụng đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh tại Tập đoàn Công nghiệp cao su VN, Tổng công ty Lâm nghiệp VN và Tổng công ty Chè VN.
Đáng chú ý, TTCP chuyển Bộ Công an điều tra xác minh để xử lý theo quy định pháp luật đối với vi phạm tại 12 cơ sở nhà, đất. Đây là con số vụ việc bị chuyển điều tra lớn nhất trong một kết luận thanh tra từ trước đến nay.