    |
 |
| Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 27/6. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Luật gồm 2 Điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
Trước khi Quốc hội tiến hành biểu quyết, đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Viện trưởng VKSND tối cao đã trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật.
Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến cho biết, VKSND tối cao đã tiếp thu 59 lượt ý kiến và phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cùng các cơ quan liên quan để chỉnh lý, thống nhất toàn bộ nội dung dự thảo Luật với nhiều điểm mới nổi bật.
|
 |
| Đồng chí Nguyễn Huy Tiến, Viện trưởng VKSND tối cao đã trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Theo đó, dự thảo Luật mở rộng nhiệm vụ, quyền hạn cho Công an cấp xã. Cụ thể, Điều tra viên trung cấp, Điều tra viên cao cấp là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã có thể được Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra các vụ án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã, trừ các quyết định liên quan đến biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt. Điều này được kỳ vọng sẽ tăng cường năng lực cho Công an cơ sở trong giải quyết tội phạm.
Tăng cường phân quyền tại cấp phúc thẩm để đáp ứng yêu cầu tăng cường phân cấp, phân quyền và phù hợp với thực tiễn công tác, dự thảo Luật bổ sung các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể cho Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện Công tố và Kiểm sát xét xử Phúc thẩm (KSXX Phúc thẩm) thuộc VKSND tối cao, cùng với Chánh Tòa, Phó Chánh tòa Tòa Phúc thẩm thuộc Tòa án nhân dân (TAND) tối cao.
|
 |
| Kết quả biểu quyết. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Cùng với đó, Viện trưởng VKSND tối cao có thể ủy quyền cho Kiểm sát viên giữ chức vụ Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện Công tố và KSXX Phúc thẩm thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn quan trọng. Các nhiệm vụ này bao gồm: trực tiếp tổ chức và chỉ đạo hoạt động thực hành quyền công tố và KSXX; quyền kiến nghị; và quyết định phân công, thay đổi, kiểm tra hoạt động, cũng như quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ các quyết định không có căn cứ và trái pháp luật của cấp dưới.
Đáng chú ý, Viện Công tố và KSXX Phúc thẩm sẽ được bố trí tại 3 khu vực (Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh) để bảo đảm việc kháng nghị phúc thẩm được nhanh chóng, kịp thời. Viện trưởng VKSND tối cao cũng có thể ủy quyền cho Viện trưởng Viện Công tố và KSXX Phúc thẩm thực hiện quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm bản án, quyết định của Tòa án.
Ngoài ra, Kiểm sát viên giữ chức vụ Viện trưởng Viện Phúc thẩm sẽ được bổ sung quyền giải quyết khiếu nại theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. Tương tự, Thẩm phán giữ chức vụ Chánh tòa, Phó Chánh tòa Tòa Phúc thẩm cũng sẽ được Chánh án TAND tối cao ủy quyền thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp.
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp. |
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành. Theo đó, khi hết thời hạn 1 năm kể từ ngày nhận được ý kiến của Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng VKSND tối cao mà Chủ tịch nước không có quyết định ân giảm, cơ quan có thẩm quyền sẽ thông báo ngay về việc không có quyết định ân giảm để Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm tổ chức việc thi hành bản án tử hình theo quy định.
Để bắt kịp xu thế chuyển đổi số, Bộ luật mới cho phép hồ sơ vụ án được lập bằng văn bản giấy hoặc số hóa, và chữ ký trong văn bản tố tụng có thể là chữ ký trực tiếp hoặc chữ ký số. Việc thông báo văn bản tố tụng cũng được hiện đại hóa, cho phép thông báo qua nền tảng số, phần mềm ứng dụng dùng chung, cổng thông tin hoặc trang thông tin điện tử của các cơ quan tiến hành tố tụng.
Một thay đổi quan trọng khác là sự linh hoạt trong quá trình điều tra và truy tố. Theo dự thảo, Cơ quan điều tra có thể kết luận điều tra đề nghị truy tố và Viện kiểm sát có thể quyết định truy tố bị can ngay cả khi bị can trốn, không rõ ở đâu, hoặc đang ở nước ngoài mà không thể triệu tập, với điều kiện đã có đủ căn cứ và đảm bảo quyền bào chữa cho bị can.
Về thẩm quyền xét xử của Tòa án, dự thảo luật chính thức thay thế cụm từ "Tòa án nhân dân cấp huyện" bằng "Tòa án nhân dân khu vực". Tòa án nhân dân khu vực sẽ xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự về tội phạm ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng với khung hình phạt đến 20 năm tù. Tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ xét xử các vụ án không thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực hoặc các vụ án phức tạp, liên quan đến chính trị, đối ngoại, hoặc bị cáo là cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ cấp tỉnh trở lên.
Các quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng được sửa đổi, bổ sung chi tiết, tạo cơ chế rõ ràng hơn để công dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong quá trình tố tụng, với thời hạn cụ thể cho từng cấp giải quyết.
Ngoài ra, Luật cũng quy định về hợp tác quốc tế trong tố tụng hình sự, bao gồm việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp trước khi có yêu cầu dẫn độ theo điều ước quốc tế và pháp luật về dẫn độ…