Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế một số bộ, ngành, địa phương

Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội chiều 30/5 (ảnh: VPQH cung cấp).

Chính phủ đã điều hành NSNN năm 2022 bám sát dự toán

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo quyết toán NSNN năm 2022, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, năm 2022, tình hình thế giới, khu vực có nhiều biến động rất nhanh, phức tạp, khó lường. Ở trong nước, dịch COVID-19 đã được kiểm soát tốt, nhưng nguồn lực tài chính và sức chống chịu của doanh nghiệp bị suy giảm nhiều…

Trong quá trình điều hành tiếp tục phát sinh nhiều khó khăn, thách thức từ những biến động bên ngoài; áp lực kiểm soát lạm phát, tỷ giá gia tăng; hoạt động sản xuất - kinh doanh của một số ngành lĩnh vực còn rất khó khăn; thiên tai, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp,... tác động không thuận lợi đến khả năng phục hồi và phát triển của nền kinh tế sau dịch.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày báo cáo (ảnh: VPQH cung cấp).

Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Đảng, giám sát chặt chẽ của Quốc hội, sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, chính quyền các cấp từ trung ương đến địa phương; sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân; việc triển khai chính sách tài khóa chủ động, tích cực, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân đã bước đầu phát huy tác dụng.

Các ngành, lĩnh vực chủ yếu của nền kinh tế phục hồi tích cực; hoàn thành nhiều mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, trong đó đạt và vượt 13/15 chỉ tiêu chủ yếu; kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng GDP đạt 8,02% (vượt chỉ tiêu đề ra là 6-6,5%; cao nhất trong giai đoạn 2011-2022), phục hồi đồng đều và tăng trên cả 3 khu vực của nền kinh tế; quốc phòng, an ninh được giữ vững; các chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội, chăm lo cho các đối tượng chính sách, khó khăn, người nghèo, người lao động, bảo vệ sức khỏe người dân được quan tâm thực hiện tốt; tín nhiệm quốc gia được nâng lên…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, số liệu dự kiến trình Quốc hội quyết toán NSNN năm 2022 như sau: Tổng số thu cân đối NSNN là 2.713.786 tỉ đồng. Tổng số chi cân đối NSNN là 2.897.453 tỉ đồng. Tổng mức vay của NSNN là 488.429 tỉ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, về cơ bản, Chính phủ đã điều hành NSNN năm 2022 bám sát dự toán, quản lý ngân sách cơ bản theo hướng đề cao kỷ cương, kỷ luật tài chính. Cùng với đó, đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường hậu kiểm trong việc giao nhiệm vụ chi, kiểm soát chi tập trung một đầu mối, sắp xếp lại tổ chức bộ máy đi đôi với tỉnh giản biên chế…

Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế

Trình bày báo cáo Báo cáo Kiểm toán quyết toán Ngân sách nhà nước năm 2022, Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn cho biết, qua kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN năm 2022 tại Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và tổng hợp một số kết quả kiểm toán chính của các cuộc kiểm toán tổ chức trong năm 2023, KTNN đã kiến nghị tăng thu giảm chi NSNN 21.346,33 tỉ đồng; kiến nghị xử lý khác 28.595,09 tỉ đồng; kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ, thay thế, ban hành mới một số nội dung không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn của 198 văn bản…

Tổng KTNN Ngô Văn Tuấn trình bày báo cáo (ảnh: VPQH cung cấp).

Về quyết toán NSNN, qua kiểm toán cho thấy: Bộ Tài chính chậm gửi Báo cáo quyết toán NSNN năm 2022 so với quy định; Còn tình trạng HĐND của một số địa phương phê chuẩn quyết toán NSĐP không đúng thời hạn quy định; 23 địa phương được HĐND phê chuẩn báo cáo quyết toán NSĐP nhưng chưa điều chỉnh đầy đủ số liệu theo kiến nghị của KTNN tại các BCKT báo cáo quyết toán NSĐP, trong đó có 12 địa phương chưa điều chỉnh giảm quyết toán, giảm chi chuyển nguồn NSĐP, giảm kết dư NSĐP để nộp trả NSTW số tiền 1.488,036 tỉ đồng.

Cùng với đó, một số bộ, cơ quan trung ương, địa phương gửi báo cáo quyết toán không đúng thời gian theo quy định; 6 bộ, cơ quan trung ương đến thời điểm kết thúc kiểm toán (8/3/2024) Bộ Tài chính chưa có thông báo thẩm định số liệu quyết toán năm 2022; Bộ Tài chính ban hành thông báo thẩm định quyết toán nguồn viện trợ năm 2022 tại Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch trong đó không đồng ý việc chuyển nguồn 8,011 tỉ đồng tại 2 bộ chưa phù hợp quy định Nghị định 163/2016/NĐ-CP.

Ngoài ra, KTNN cho biết, tại thời điểm kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách năm 2022 tại Bộ Y tế, KTNN không đủ cơ sở có ý kiến đối với quyết toán nguồn viện trợ; sau thời điểm kiểm toán, Bộ Tài chính đã ban hành thông báo thẩm định, tổng hợp vào Báo cáo quyết toán NSNN năm 2022; Bộ Tài chính chịu trách nhiệm về số liệu thẩm định quyết toán theo quy định.

Cần nghiêm túc thực hiện nhanh chóng các kết luận, kiến nghị của KTNN

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, qua kết quả giám sát của Ủy ban TCNS cho thấy, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo chấn chỉnh, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong việc chấp hành pháp luật về tài chính, NSNN. Nhờ đó, việc quản lý thu, chi NSNN đạt được nhiều kết quả tích cực; công tác quyết toán NSNN có nhiều chuyển biến…

Chủ nhiệm Ủy ban TCNS của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo thẩm tra (ảnh: VPQH cung cấp).

Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ và báo cáo kiểm toán quyết toán NSNN năm 2022 của KTNN cũng chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế chưa được xử lý dứt điểm…

Về xử lý, quyết toán vào niên độ NSNN năm 2023 đối với các trường hợp không điều chỉnh được số liệu quyết toán NSNN năm 2022 theo kết luận, kiến nghị của KTNN, theo báo cáo, hiện nay còn 12 địa phương chưa điều chỉnh 1.488,036 tỉ đồng quyết toán NSNN năm 2022 và 14,524 tỉ đồng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội chưa loại khỏi quyết toán và thu hồi nộp NSNN theo kiến nghị của KTNN.

Đến nay, theo Báo cáo thì không còn thời gian để điều chỉnh được các số liệu quyết toán của 12 địa phương, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội. KTNN cũng nhất trí đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội cho xử lý, quyết toán các khoản chi này vào niên độ NSNN năm 2023.

Do vậy, đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với đề nghị của Chính phủ và KTNN báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét, cho phép quyết toán NSNN năm 2022 số chi chưa điều chỉnh theo kết luận, kiến nghị của KTNN. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương cần lưu ý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật về nội dung này và có giải pháp khắc phục không để xảy ra tình trạng chậm điều chỉnh quyết toán chi NSNN theo kết luận, kiến nghị của KTNN…

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Về quyết toán chi thường xuyên khoa học và công nghệ (KH&CN) cho hoạt động mua sắm trang thiết bị của các Dự án tăng cường năng lực nghiên cứu KH&CN, theo báo cáo của Chính phủ, tại các Báo cáo kiểm toán chuyên đề, KTNN kiến nghị loại khỏi quyết toán 317,685 tỉ đồng kinh phí chi thường xuyên KH&CN năm 2022 của các Dự án tăng cường năng lực nghiên cứu KH&CN tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam do không đúng tính chất nguồn kinh phí theo quy định tại Nghị định số 95/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014 của Chính phủ và đề nghị các đơn vị báo cáo cơ quan có thẩm quyền xử lý theo đúng quy định.

Báo cáo của Chính phủ đã nêu các căn cứ pháp lý bố trí kinh phí chi thường xuyên cho các nhiệm vụ mua sắm trang thiết bị của các Dự án trên và khẳng định các Bộ, Cơ quan đã tuân thủ quy định pháp luật trong việc mua sắm, quản lý, sử dụng máy móc, trang thiết bị đúng mục tiêu, chế độ, tiêu chuẩn, định mức; các trang thiết bị này đang phát huy hiệu quả trong đào tạo và nghiên cứu khoa học tại các đơn vị. KTNN cũng nhất trí đề xuất của Chính phủ đề nghị báo cáo Quốc hội cho quyết toán số kinh phí này.

Đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với đề xuất của Chính phủ và KTNN báo cáo Quốc hội xem xét, quyết toán số kinh phí này. Đề nghị Chính phủ và KTNN chịu trách nhiệm về các nội dung đã báo cáo Quốc hội. Sau khi Quốc hội phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022, đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo kiểm tra, rà soát và đảm bảo khoản chi thường xuyên cho hoạt động mua sắm trang thiết bị của Dự án tăng cường năng lực nghiên cứu KH&CN tuân thủ đúng quy định…

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Đối với các đề nghị khác của KTNN đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ: Chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện nhanh chóng, kịp thời các kết luận, kiến nghị của KTNN; Chỉ đạo Bộ Tài chính khẩn trương rà soát, thu hồi, nộp NSNN đối với nguồn vốn dự phòng NSTW năm 2022 hết thời hạn giải ngân theo quy định; Thu hồi và giảm bội chi NSTW năm 2022 số kinh phí NSTW bổ sung có mục tiêu và các CTMTQG tại 41/60 địa phương đến hết năm 2022 còn tồn chưa hoàn trả NSTW theo quy định 9.176,616 tỉ đồng…

Cùng với đó, cần làm rõ một số khoản kinh phí viện trợ đã được các Bộ, cơ quan Trung ương tiếp nhận trong năm 2022 song chưa được các đơn vị tổng hợp, báo cáo kịp thời để trình bổ sung dự toán làm căn cứ quyết toán 4.133,283 tỉ đồng; Khẩn trương đề xuất cấp có thẩm quyền phương án xử lý, sử dụng số kinh phí còn lại của Quỹ Vaccine phòng COVID-19 tại thời điểm 31/12/2022 là 3.010,9 tỉ đồng để bảo đảm việc quản lý, sử dụng chặt chẽ, có hiệu quả nguồn kinh phí này và phù hợp với quy định…