    |
 |
| Quang cảnh phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 20/3 (ảnh: VPQH cung cấp). |
Ngành Toà án vượt nhiều chỉ tiêu so với nghị quyết Quốc hội
Theo báo cáo, từ năm 2018 đến nay, các Tòa án đã giải quyết được 2.427.859 vụ án các loại trong tổng số 2.490.699 vụ án đã thụ lý. So với cùng kỳ của 5 năm trước (2013-2017), số lượng các vụ án Tòa án phải giải quyết tăng 507.849 vụ; đã giải quyết tăng 487.903 vụ.
Mặc dù số lượng các loại vụ án phải thụ lý giải quyết tăng nhiều và có tính chất ngày càng phức tạp nhưng các Tòa án đã chủ động triển khai thực hiện tốt 14 giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng xét xử. Đặc biệt, năm 2022, số lượng các loại vụ việc thụ lý tăng 29.944 vụ so với năm trước nhưng các Tòa án đã giải quyết đạt tỉ lệ 88,9%, cao hơn năm trước 7,7%.
|
 |
| Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn tại Hội trường Diên Hồng sáng 20/3 (ảnh: VPQH cung cấp). |
Hầu hết các vụ việc được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật. Chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án tiếp tục được nâng lên, tỷ lệ các bản án quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan được hạn chế ở mức thấp (dưới 1,5%), đáp ứng được yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra.
Về giải quyết, xét xử các vụ án hành chính, trong 5 năm qua (từ 2018-2022), các Tòa án đã thụ lý 38.783 vụ; đã giải quyết, xét xử được 35.561 vụ. Số liệu thống kê qua các năm cho thấy, số lượng các vụ án hành chính có xu hướng tăng dần qua các năm với tính chất các vụ án ngày càng phức tạp.
Quá trình giải quyết, các Tòa án đã chú trọng tổ chức đối thoại giữa người khởi kiện và người bị kiện; khắc phục việc quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật; tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng hồ sơ vụ án, thu thập đầy đủ chứng cứ cần thiết nhằm đảm bảo giải quyết vụ án đúng pháp luật; tăng cường đối thoại trong quá trình giải quyết để nâng cao tỷ lệ các vụ án được đối thoại thành, góp phần giải quyết triệt để các tranh chấp làm phát sinh kiếu kiện các vụ án hành chính…
Với việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đột phá, năm 2022, các Tòa án đã thụ lý 11.746 vụ; đã giải quyết, xét xử được 8.524 vụ (so với năm 2021, thụ lý tăng 1.018 vụ; đã giải quyết, xét xử tăng 2.831 vụ); đạt tỉ lệ 72,6%; vượt 12,6% so với chỉ tiêu theo Nghị quyết Quốc hội.
Về giải quyết, xét xử các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng, trong 5 năm qua (từ 2018-2022), các Tòa án đã thụ lý 12.723 vụ; đã giải quyết, xét xử được 12.244 vụ với 25.144 bị cáo; trong đó, năm 2022, các Tòa án đã thụ lý 3.405 vụ với 7.653 bị cáo; đã giải quyết, xét xử được 2.926 vụ với 6.421 bị cáo.
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên chất vấn tại Hội trường Diên Hồng sáng 20/3 (ảnh: VPQH cung cấp). |
Các vụ án kinh tế, tham nhũng mà Tòa án đã xét xử chủ yếu là phạm các tội về “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, “Sản xuất, buôn bán hàng cấm”, “Tham ô tài sản”, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”...
Quá trình giải quyết, các Tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước; đồng thời, chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.
Giải pháp nào nâng cao chất lượng xét xử?
Năm 2022, với việc tiếp tục thực hiện hiệu quả nhiều giải pháp đề ra, TAND tối cao và các TAND cấp cao đã giải quyết được 8.403/13.463 đơn/vụ, đạt tỉ lệ 62,4%; vượt 2,4% so với chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội…
Trả lời câu hỏi của ĐBQH về việc làm cách nào nâng cao chất lượng xét xử, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình cho biết, so với khối lượng công việc, biên chế của Tòa án hiện nay rất ít. Điều này tạo ra áp lực đối với hệ thống Tòa án, ảnh hưởng chất lượng xét xử. TAND tối cao mong muốn Quốc hội, các cơ quan có thẩm quyền xem xét việc này, đảm bảo vấn đề biên chế cho Tòa án.
Về việc các vụ việc, vụ án quá thời hạn là do nguyên nhân chủ quan, Chánh án TAND tối cao cho rằng, nguyên nhân chủ quan là do áp lực công việc quá lớn, phải giải quyết khối lượng công việc gấp đôi quy định, làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết các vụ án.
“Tình trạng này đang từng bước được khắc phục, giảm thiểu. Một số nguyên nhân chủ quan khác là về năng lực, trách nhiệm của các thẩm phán, hoặc do các yếu tố chủ quan khác. Tòa án sẽ tiếp tục khắc phục các nguyên nhân này trong thời gian tới”, Chánh án Nguyễn Hòa Bình trả lời chất vấn.
Nhiều Đại biểu Quốc hội tiếp tục chất vấn Chánh án TAND tối cao về giải pháp để nâng cao chất lượng xét xử và đề nghị phân tích nguyên nhân của việc nể nang, né tránh trong công tác xét xử?
Về vấn đề này, Chánh án Nguyễn Hoà Bình trả lời: Có hiện tượng nể nang, né tránh, nhưng số lượng không nhiều; đại đa số các đồng chí trong ngành Toà án đều chấp hành nghiêm, xử lý đúng theo các quy định pháp luật. Các tồn tại, hạn chế như các đại biểu đã nêu xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, như việc chuẩn bị tài liệu của các bên không đủ, làm ảnh hưởng đến chất lượng xét xử...
Theo Chánh án Nguyễn Hòa Bình, Luật quy định UBND các cấp phải cung cấp tài liệu, tuy nhiên trong thực tế, việc cung cấp tài liệu này không đủ, không đảm bảo. Một nguyên nhân khác là sự tham gia của chính quyền các cấp trong các phiên tòa hành chính còn rất hạn chế.
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng, để hạn chế tình trạng cả nể, nâng cao chất lượng xét xử án hành chính, cần thực hiện, đối với vụ án kiện ở huyện thì giao tỉnh xử lý, vụ án của tỉnh thì giao tòa chuyên biệt xét xử.
Chất vấn Chánh án Nguyễn Hòa Bình, ĐBQH Mai Thị Phương Hoa (Đoàn Nam Định) đặt câu hỏi: Theo báo cáo, tỷ lệ án hành chính bị hủy sửa do nguyên nhân chủ quan còn cao, đề nghị Chánh án TAND tối cao cho biết nguyên nhân, giải pháp căn cơ của tình trạng này? Thời gian gần đây, các vụ án hành chính đang tăng về số lượng, trong đó có nhiều vụ việc liên quan đến đất đai. Trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang đề xuất đưa các tranh chấp đất đai sang Tòa án giải quyết. Chánh án TAND tối cao đánh giá gì về tính khả thi và nguồn lực của Tòa án trong thực hiện đề xuất này?
Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho biết: Lựa chọn giải quyết khiếu kiện tại Toà án hay UBND các cấp là quyền của người dân; nếu có lựa chọn UBND giải quyết thì nhiều trường hợp sẽ bảo đảm được yêu cầu về tiến độ giải quyết hơn. Theo đó, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình đề nghị cân nhắc, không đưa hết các khiếu kiện đất đai sang Tòa án trong dự án Luật Đất đai (sửa đổi).