Nội dung vụ án
Khoảng 9h30' ngày 12/5/2019 tại Chùa Hà, khu 2, xã Liên Phương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, Đoàn Đức Thành dùng dao phay chém nhiều nhát vào vùng đầu và các vị trí khác trên cơ thể anh Lê Xuân Hồng, sinh năm 1977 ở khu 4, xã Liên Phương. Hậu quả anh Hồng bị thương nặng phải đi cấp cứu tại Bệnh viện hữu nghị Việt Đức, do cứu chữa kịp thời nên anh Hồng không bị tử vong. Tại bản kết luận giám định pháp y số 130/TgT/2019 ngày 12/6/2019 của Trung tâm pháp y Sở y tế tỉnh Phú Thọ kết luận: Tỉ lệ tổn hại phần trăm sức khỏe của anh Lê Xuân Hồng là 44%.
Ngày 14/5/2019, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hạ Hòa đã chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Phú Thọ để giải quyết theo thẩm quyền. Trong quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Phú Thọ đã trưng cầu giám định tâm thần đối với Đoàn Đức Thành.
Tại bản Kết luận giám định pháp y tâm thần số 48/2019/PYTT ngày 18/6/2019 của Trung tâm pháp y Tân thần khu vực miền núi phía Bắc kết luận: 1. Đoàn Đức Thành bị bệnh Tâm thần phân liệt (Theo phân loại bệnh quốc tế lần thứ 10 năm 1992 về các rối loạn tâm thần và hành vi - F20). Tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội ngày 12/5/2019 Đoàn Đức Thành bị bệnh Tâm thần phân liệt, hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi. Hiện tại Đoàn Đức Thành hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi.
Quá trình giải quyết vụ án
Tại Bản kết luận điều tra số 46/KLĐT-PC01 ngày 4/8/2019 của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Phú Thọ đề nghị VKSND tỉnh Phú Thọ truy tố Đoàn Đức Thành về tội "Giết người" theo quy định tại khoản 1 Điều 123 BLHS.
Cáo trạng số 33/CT-VKS-P2 ngày 3/9/2019 của VKSND tỉnh Phú Thọ truy tố Đoàn Đức Thành ra trước TAND tỉnh Phú Thọ để xét xử về tội “Giết người” theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 123 BLHS.
    |
 |
| Quang cảnh một phiên toà hình sự rút kinh nghiệm. (Ảnh minh hoạ) |
Căn cứ Kết luận giám định pháp y tâm thần số 48/2019/PYTT ngày 18/6/2019 của Trung tâm pháp y Tâm thần khu vực miền núi phía Bắc, TAND tỉnh Phú Thọ đã ra Quyết định tạm đình chỉ vụ án và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh số 01/2019/HSST-QĐ ngày 18/11/2019 đối với Thành.
Ngày 17/11/2020, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội ban hành Quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm số 30/QĐ-VC1-HS đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm hủy Quyết định tạm đình chỉ vụ án và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh số 01/2019/HSST QĐ ngày 18/11/2019 của TAND tỉnh Phú Thọ đối với Đoàn Đức Thành để đưa vụ án ra xét xử theo đúng quy định của pháp luật.
Ngày 19/11/2020, Viện pháp y tâm thần Trung ương có công văn số 1623/VPYTTTƯ-KHTH gửi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Phú Thọ thông báo tình trạng sức khỏe của Đoàn Đức Thành với nội dung: “Hiện tại bệnh tâm thần của Đoàn Đức Thành ở giai đoạn ổn định. Không cần áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh”.
Ngày 24/11/2020, TAND tỉnh Phú Thọ ban hành Quyết định số 01/2020/HSST-QĐ phục hồi vụ án đối với bị cáo Đoàn Đức Thành.
Ngày 25/11/2020, TAND tỉnh Phú Thọ ban hành Quyết định số 142/2020/QĐXXST-HS đưa vụ án ra xét xử vào ngày 11/12/2020.
Ngày 5/3/2021, Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại Hà Nội đưa vụ án ra xét xử Giám đốc thẩm, khẳng định Kháng nghị của Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội là có căn cứ. TAND tỉnh Phú Thọ cũng cần rút kinh nghiệm để tránh sai sót tương tự.
Nội dung rút kinh nghiệm
Theo Viện cấp cao 1, tại Bản kết luận giám định pháp y tâm thần số 48/2019/PYTT ngày 18/6/2019 của Trung tâm pháp y Tâm thần khu vực miền núi phía Bắc kết luận: Tại thời điểm thực hiện hành vi phạm tội ngày 12/5/2019, Đoàn Đức Thành bị bệnh Tâm thần phân liệt, hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi. Hiện tại Đoàn Đức Thành hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi.
Như vậy, tại thời điểm phạm tội và hiện tại Đoàn Đức Thành chỉ bị hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi, không bị mất khả năng điều khiển hành vi theo như quy định tại Điều 21; khoản 1 Điều 49 BLHS và Điều 6 Nghị định 64/2011/NĐ-CP ngày 28/7/2011 của Chính phủ.
Về áp dụng pháp luật: Theo Điều 451 Bộ luật tố tụng hình sự, Quyết định của Tòa án trong giai đoạn xét xử: “1. Sau khi thụ lý vụ án, nếu có căn cứ cho rằng bị can, bị cáo không có năng lực trách nhiệm hình sự thì Tòa án trưng cầu giám định pháp y tâm thần. 2. Căn cứ vào kết luận giám định, Tòa án có thể ra một trong những quyết định: a) Quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh.”
Việc Hội đồng xét xử sơ thẩm TAND tỉnh Phú Thọ căn cứ kết luận giám định pháp y tâm thần số 48/2019/PYTT ngày 18/6/2019 của Trung tâm pháp y Tâm thần khu vực miền núi phía Bắc để ra Quyết định tạm đình chỉ vụ án và áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh đối với Đoàn Đức Thành mà không trưng cầu giám định lại để xác định bị cáo Thành có bị mất khả năng điều khiển hành vi hay chỉ bị hạn chế khả năng nhận thức và hạn chế khả năng điều khiển hành vi là trái với Điều 451 Bộ luật tố tụng hình sự và điểm a khoản 1 Điều 110 Luật thi hành án hình sự năm 2010 (nay là điểm a khoản 1 Điều 132 Luật thi hành án hình sự năm 2019).
Thông qua vụ án trên, Viện cấp cao 1 thấy cần thông báo để VKSND tỉnh Phú Thọ và Viện kiểm sát các tỉnh, thành phố trong khu vực rút kinh nghiệm trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự có nội dung tương tự, nhằm khắc phục sai lầm trong giai đoạn xét xử của Tòa án cấp sơ sơ thẩm.