Trong khoảng thời gian từ ngày 3/8/2019 đến ngày 31/10/2019, Nguyễn Doãn Đại đã 10 lần thực hiện hành vi trộm cắp tài sản trên địa bàn huyện Lộc Hà và huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Để thực hiện hành vi phạm tội, Đại đã sử dụng chiếc xe máy điện biển kiểm soát 38A1- 007.48 (mượn của cháu Nguyễn Doãn Sô, SN 2003) đi tìm những gia đình không có người trông coi và dùng cờ-lê cạy, phá khóa cửa để đột nhập vào bên trong lấy trộm tài sản. Tổng trị giá tài sản mà Đại đã chiếm đoạt, theo kết luận định giá là 133.050.000 đồng. 

Hành vi phạm tội của Nguyễn Doãn Đại đã bị TAND huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh áp dụng các quy định của Bộ luật hình sự, xử phạt 26 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản. 

Về trách nhiệm dân sự: Tòa tuyên buộc bị cáo Nguyễn Doãn Đại, ông Nguyễn Doãn Công và bà Nguyễn Thị Hoa (là bố và mẹ bị cáo) liên đới bồi thường cho những người bị hại với tổng số tiền 115.600.000 đồng.

Kiểm sát bản án sơ thẩm, VKSND tỉnh Hà Tĩnh xét thấy, bản án sơ thẩm nêu trên xét xử bị cáo Nguyễn Doãn Đại về tội Trộm cắp tài sản là có căn cứ và việc quyết định hình phạt đối với bị cáo là tương xứng với tính chất hành vi phạm tội và nhân thân của bị cáo.

Tuy nhiên, Tòa án cấp sơ thẩm đã có vi phạm nghiêm trọng trong việc xác định tư cách tham gia tố tụng của người đại diện hợp pháp cho bị cáo, từ đó làm mất quyền kháng cáo của những người có quyền kháng cáo trong vụ án. Cụ thể, khi xét xử đối với bị cáo Nguyễn Doãn Đại là người dưới 18 tuổi phạm tội (tại thời điểm xét xử, bị cáo 16 tuổi 8 tháng 16 ngày), Tòa án cấp sơ thẩm xác định ông Nguyễn Doãn Công và bà Nguyễn Thị Hoa tham gia tố tụng với tư cách người giám hộ là không đúng, bởi lẽ: bị cáo không thuộc trường hợp người được giám hộ theo quy định tại khoản 1 Điều 47 Bộ luật dân sự. Trong trường hợp này, Tòa án cấp sơ thẩm phải xác định ông Công và bà Hoa tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện hợp pháp của bị cáo. Việc xác định sai tư cách tham gia tố tụng của ông Công và bà Hoa đã làm mất quyền kháng cáo của hai người này, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của bị cáo (ông Công và bà Hoa có quyền kháng cáo để bảo vệ quyền lợi cho bị cáo). Hơn nữa, bản án sơ thẩm tuyên buộc ông  Công và bà Hoa phải liên đới cùng bị cáo bồi thường cho những người bị hại với tổng số tiền 115.600.000 đồng nhưng họ lại không được quyền kháng cáo đối với bản án. Ngoài ra, bản án cũng không tuyên quyền kháng cáo cho người bào chữa của bị cáo là vi phạm. 

Trong vụ án này, còn có cháu Nguyễn Doãn Sô (được xác định là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) dưới 18 tuổi và cũng không thuộc trường hợp là người được giám hộ, tuy nhiên, cấp sơ thẩm xác định bà Trần Thị Huệ (mẹ của cháu Sô) tham gia tố tụng với tư cách là người giám hộ của cháu Sô là không đúng, từ đó không tuyên quyền kháng cáo cho bà Huệ.

Từ những nhận định nêu trên, vừa qua, VKSND tỉnh Hà Tĩnh đã kháng nghị phúc thẩm Bản án hình sự sơ thẩm số 03/2020/HSST ngày 25/2/2020 của TAND huyện Lộc Hà; đề nghị TAND tỉnh Hà Tĩnh xét xử phúc thẩm theo hướng hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại.


Phan Thanh Hoa