Năm 1975, sau khi Miền Nam được giải phóng, VKSND tối cao đã cử 1 đoàn cán bộ gồm 5 đồng chí vào khu Trung Bộ thuộc Khu uỷ Khu V để xúc tiến chuẩn bị thành lập ngành kiểm sát khu Trung Trung Bộ.

Ngày 20/4/1976, Chính phủ Cách Mạng lâm thời Miền Nam Việt Nam có Nghị định số 08/BTP thành lập VKSND phúc thẩm tại Đà Nẵng. Đến ngày 7/8/1976, Viện trưởng VKSND tối cao đã có quyết định số 128/TC tiếp nhận và thành lập Viện kiểm sát xét xử phúc thẩm 2, VKSND tối cao tại Đà Nẵng. Lúc đó, đồng chí Nguyễn Đình Khang được cử giữ chức vụ Quyền Viện trưởng.

Từ ngày được thành lập, đơn vị có 24 người với 21 biên chế, trong đó Kiểm sát viên VKSND tối cao 7 đồng chí, Kiểm sát viên trung cấp 8 đồng chí, Kiểm sát viên sơ cấp 1 đồng chí. Cơ sở vật chất của đơn vị lúc đó là một ngôi nhà cấp 4 cũ. Đến năm 1995, đơn vị mới được xây mới một ngôi nhà 3 tầng nhưng phương tiện, trang thiết bị làm việc hết sức khó khăn thiếu thốn.

leftcenterrightdel
 Lãnh đạo VKSND cấp cao tại Đà Nẵng qua các thời kỳ.

Tuy nhiên, với tinh thần trách nhiệm cao các đồng chí lãnh đạo, kiểm sát viên,  cán bộ công chức trong đơn vị đã đoàn kết một lòng thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong các lĩnh vực công tác góp phần vào việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn 8 tỉnh miền Trung gồm: Bình Trị Thiên, Quảng Nam - Đà Nẵng, Nghĩa Bình, Phú Yên, Gia Lai - Kon Tum, ĐăkLăk, Lâm Đồng và Thuận Hải.

Đến năm 2003, đơn vị được đổi tên thành Viện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm tại Đà Nẵng theo quyết định số 01/2003/QĐ/VKSNDTC ngày 19/2/2003 của Viện trưởng VKSND tối cao. Lúc này phạm vi hoạt động  của đơn vị là 12 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên.

Thời điểm này, đơn vị đã kết hợp chặt chẽ với Toà phúc thẩm TAND tối cao tại Đà Nẵng xử lý nghiêm minh các vụ án phản cách mạng, xâm phạm an ninh quốc gia lớn như Phan Lữ, Tống Châu Khang, Linh mục Nguyễn Văn Lý, các vụ án về tham nhũng lớn như vụ Anh Hồng Phước, Công ty ô tô số 3 Bình Trị Thiên, Phạm Minh Thông, Công ty hợp doanh Quảng Nam - Đà Nẵng, các vụ buôn lậu, ma túy, các loại tội phạm có tổ chức như Giết người, Cướp tài sản đã bị xét xử nghiêm minh.

Đơn vị đã làm tốt công tác kiểm sát hoạt động tư pháp như kháng nghị phúc thẩm, kiến nghị khắc phục vi phạm, thông báo rút kinh nghiệm nghiệp vụ, tổ chức hội thảo chuyên đề để nâng cao chất lượng công tác nghiệp vụ. Công tác  xây dựng ngành: đơn vị luôn quan tâm đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng, mỗi cán bộ công chức nắm vững được đường lối chính sách của Đảng, Pháp luật của Nhà nước, kiên định về lập trường chính trị, kiên quyết đấu tranh với mọi hành vi vi phạm pháp luật, xây dựng chi bộ, công đoàn trong sạch vững mạnh.

Lãnh đạo, Chi uỷ, Công đoàn cơ quan có sự phối hợp chặt chẽ, đoàn kết nhất trí khơi dậy phong trào thi đua phấn đấu hoàn thành các chương trình kế hoạch đề ra nên nhiều năm liền đơn vị được VKSND tối cao tặng bằng khen có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua ngành kiểm sát nhân dân. Đặc biệt, trong các năm 1994 và 2002, đơn vị được VKSND tối cao tặng cờ thi đua ngành. cũng trong năm 2004, có 2 cá nhân được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen và Viện trưởng VKSND tối cao công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua ngành. Do có nhiều thành tích xuất sắc trong việc thực hiện chức năng và nhiệm vụ được giao, từ năm 2005 đến năm 2011 đơn vị đã vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động Hạng Ba và Hạng Nhì

Thực hiện Luật Tổ chức VKSND năm 2014; Nghị quyết số 82/2014 của Quốc hội khóa 13 về thi hành Luật Tổ chức VKSND; Nghị quyết số 953/NQ-UBTVQH13 ngày 28 tháng 5 năm 2015 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc thành lập VKSND cấp cao, ngày 1/6/2015, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng (Viện cấp cao 2) chính thức được thành lập. Ngoài chức năng nhiệm vụ đã được giao đơn vị được giao thêm nhiệm vụ mới là tiếp nhận, thụ lý và giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm và tái thẩm đối với bản án đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án cấp tỉnh, Tòa án cấp huyện.

Ngay sau khi được hình thành, được sự quan tâm của Lãnh đạo VKSND tối cao, Viện cấp cao 2 đã kiện toàn đầy đủ bộ máy, tổ chức. Đến nay, đơn vị đã có 90 biên chế, trong đó có 3 Viện nghiệp vụ và Văn phòng, 4 chi bộ trực thuộc Đảng bộ có 75 đảng viên. 25 Kiểm sát viên cao cấp; 15 Kiểm sát viên trung cấp; 22 Kiểm sát viên sơ cấp. Về trình độ chuyên môn có 1 đồng chí Tiến sĩ luật, 16 đồng chí Thạc sĩ luật, 1 đồng chí thạc sĩ Tin học; 69 đồng chí Cử nhân luật, 4 đồng chí Đại học khác.

Về trình độ lý luận chính trị: Cao cấp chính trị 32 đồng chí. Đội ngũ cán bộ của đơn vị có bản lĩnh chính trị vững vàng, công tâm, trách nhiệm cao trong công việc, quyết tâm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, có ý thức đấu tranh bảo vệ pháp luật; luôn giữ được phẩm chất đạo đức cách mạng; lối sống lành mạnh, giản dị, gắn bó với nhân dân.

leftcenterrightdel
 Đồng chí Phạm Văn Cần - Viện trưởng VKSND cấp cao tại Đà Nẵng phát biểu tại lễ kỷ niệm nhân 60 năm thành lập Ngành KSND

Kế thừa và phát huy những thành tích đạt được từ Viện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm tại Đà Nẵng, qua 5 năm triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Luật Tổ chức VKSND năm 2014, Viện cấp cao 2 đã đạt được những thành tích đáng khích lệ. 

Đơn vị đã thụ lý 7.390 đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, trong lĩnh vực hình sự, dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính, kinh doanh thương mại và lao động. trong đó đơn do cơ quan Đảng, Đoàn đại biểu Quốc hội chuyển đến 26 đơn. Đã nghiên cứu giải quyết 6.793 đơn, qua nghiên cứu đã phát hiện nhiều vi phạm nghiêm trọng trong công tác xét xử và áp dụng pháp luật của tòa án cấp dưới đã ban hành 669 kháng nghị trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính, kinh doanh thương mại và lao động.

Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử phúc thẩm đã thụ lý kiểm sát việc giải quyết 3.595 vụ (hình sự, dân sự; hành chính, kinh doanh thương mại). Đã kiểm sát việc xử lý, giải quyết 3.270 vụ đạt tỉ lệ 90,96% trong đó có nhiều vụ án tham nhũng, buôn lậu phức tạp như: Vụ Trịnh Thị Hoa phạm tội "Tham ô tài sản"; Vụ Nguyễn Ngọc Tĩnh phạm tội "Tham ô tài sản"; Vụ Trương Huy Liệu phạm tội "Buôn Lậu"; Vụ Trương Thị Tính phạm tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; Vụ Lê Quang Tứ phạm tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" với 10 bị cáo trong vụ án.

Qua công tác kiểm sát bản án, quyết định sơ thẩm của tòa án địa phương kiểm sát viên được phân công kiểm sát bản án đã kịp thời phát hiện nhiều bản án chưa có hiệu lực pháp luật vi phạm trong áp dụng pháp luật về nội dung và tố tụng đã tham mưu lãnh đạo đơn vị ban hành tổng cộng 180 kháng nghị phúc thẩm trong các lĩnh vực.

Công tác thực hành quyền công tố kiểm sát xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm án hình sự đã thụ lý kiểm sát: 973 vụ (hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại), trong đó: Viện cấp cao 2 kháng nghị 430 vụ. Đã kiểm sát việc giải quyết: 895 vụ, xét xử 830 vụ. Kháng nghị của Viện cấp cao 2 được chấp nhận 267/339 vụ (đạt tỉ lệ 78,769%). Qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp đã phát hiện nhiều vi phạm trong công tác quản lý nhà nước ở địa phương, những sơ hở trong công tác quản lý kinh tế của các cơ quan doanh nghiệp nhà nước, những vi phạm trong tố tụng của cơ quan tiến hành tố tụng ở địa phương. Đơn vị đã ban hành 220 kiến nghị các loại, 277 thông báo rút kinh nghiệm. Tổ chức 3 Hội nghị chuyên đề cấp khu vực ; 4 Hội nghị tập huấn nghiệp vụ nhằm nâng cao chất lượng công tác nghiệp vụ của cán bộ công chức trong đơn vị.

leftcenterrightdel
 Tập thể VKSND cấp cao tại Đà Nẵng đã vượt qua nhiều khó khăn để đạt được những thành tích đáng khích lệ

Với những thành tích đã đạt được, năm 2015 đơn vị được tặng Cờ thi đua của Chính phủ, năm 2016, 2017, 2018 được tặng Cờ thi đua Ngành KSND và ngày 2/4/2019 Tập thể Viện cấp cao 2 đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động Hạng Nhất do có thành tích xuất sắc trong công tác từ năm 2013 đến năm 2017. Về công tác Đảng, hàng năm 100% chi bộ đạt danh hiệu trong sạch vững mạnh. Tổ chức công đoàn luôn đạt danh hiệu vững mạnh xuất sắc. Về cá nhân từ năm 2015 đến nay có 70 đồng chí đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cơ sở, 6 đồng chí danh hiệu thi đua ngành, có 4 tập thể và 5 cá nhân điển hình tiên tiến.

Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Ngành kiểm sát trong 60 năm qua, hiện nay cán bộ công chức VKSND cấp cao tại Đà Nẵng luôn trân trọng, tri ân sự đóng góp to lớn của các thế hệ lãnh đạo Ngành KSND qua các thời kỳ, các thế hệ lãnh đạo Viện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm từ khi mới thành lập trong những ngày đất nước mới được thống nhất đến nay là VKSND cấp cao tại Đà Nẵng. Đơn vị tiếp tục phát huy những thành tích đã đạt được, thực hiện tốt phương châm của ngành đề ra “Đoàn kết, đổi mới – Trách nhiệm, kỷ cương – Thực chất, hiệu quả” góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa.

Nguyễn Hải Tuấn - X. Nha