Nội dung trên được đề cập tại Hướng dẫn của VKSND tối cao (Vụ 8) về một số nội dung kiểm sát việc thi hành án phạt tù đối với phạm nhân chấp hành án tại nhà tạm giữ, trại tạm giam.
Theo đó, Viện kiểm sát cần thực hiện theo Điều 20 Quy chế 259 ban hành kèm theo Quyết định số 259/QĐ-VKSTC ngày 20/7/2023 của Viện trưởng VKSND tối cao (Quy chế 259), kiểm sát bảo đảm việc thực hiện các chế độ ăn, ở, mặc và tư trang; hoạt động thể dục, thể thao, sinh hoạt văn hoá, văn nghệ và sử dụng kinh sách, bày tỏ niềm tin tín ngưỡng, tôn giáo; việc thăm gặp thân nhân, nhận quà và liên lạc điện thoại, lưu ký, mua hàng căng tin, chăm sóc y tế đúng theo quy định tại Mục 2 Chương III Luật THAHS, Nghị định số 133/2020/NĐ-CP và các văn bản pháp luật liên quan.
Những dạng vi phạm thường xảy ra như: Diện tích chỗ nằm tối thiểu cho phạm nhân chưa đủ theo quy định, vệ sinh môi trường không bảo đảm; việc cấp phát tư trang và các nhu yếu phẩm phục vụ sinh hoạt không đầy đủ; chế độ ăn hàng ngày, ngày lễ, Tết không đủ tiêu chuẩn, định lượng; bán hàng căng tin vượt quá định lượng, không đúng chủng loại, giá niêm yết hoặc không tổ chức bán hàng căng tin...; cho phạm nhân liên lạc điện thoại với thân nhân vượt quá số lần, tiền cước phí thu không đúng quy định hoặc không tổ chức cho phạm nhân liên lạc điện thoại...; không tiếp nhận và không cho phạm nhân sử dụng tiền lưu ký, việc tổ chức thăm gặp, nhận quà vượt định lượng, quá về số lần, thời gian mỗi lần thăm gặp, thăm gặp riêng không đúng quy định; không mở các loại sổ theo quy định để theo dõi quản lý như sổ thăm gặp, lưu ký, điện thoại, mua hàng hóa; chưa quan tâm việc khám, chữa bệnh cho phạm nhân; không có hệ thống truyền hình, phát thanh...
    |
 |
| Viện kiểm sát kiểm tra chế độ vệ sinh ăn ở của phạm nhân tại nhà tạm giữ. (Ảnh minh hoạ) |
Theo Hướng dẫn của VKSND tối cao (Vụ 8), khi tiến hành kiểm sát cần nghiên cứu các loại sổ sách, tài liệu liên quan như: Sổ theo dõi cấp phát tư trang, các hóa đơn chứng từ liên quan đến cấp phát và quyết toán chế độ ăn (lưu ý chế độ ăn ngày lễ, Tết, việc hoán đổi chế độ ăn, ăn thêm); Sổ theo dõi thăm gặp, gửi quà, gọi điện thoại; Sổ theo dõi lưu ký; Sổ mua hàng căng tin; Sổ sách, chứng từ về việc cấp quần áo, đồ dùng sinh hoạt cá nhân...; Sổ sách y tế, khám chữa bệnh, cấp phát thuốc; Việc tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ (lưu ý, việc tổ chức cho phạm nhân đọc sách báo, nghe đài, xem truyền hình, thể dục, thể thao, văn hóa, văn nghệ phù hợp với điều kiện của nơi chấp hành án)...
Ngoài ra, còn trực tiếp kiểm tra thực tế tại buồng giam, bệnh xá, bếp ăn, buồng kỷ luật, hiện trường lao động hoặc trực tiếp gặp, hỏi phạm nhân về việc thực hiện các chế độ trên. Qua đó xem xét, đánh giá tình hình, kết quả đạt được, khó khăn về cơ sở vật chất, những hạn chế, thiếu sót trong việc thực hiện chế độ đối với phạm nhân theo quy định, làm rõ nội dung vi phạm và trách nhiệm của cá nhân, cơ quan có thẩm quyền.
Trong kiểm sát việc cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, trả tự do cho phạm nhân, Hướng dẫn nêu rõ: Thực hiện theo Điều 27 Quy chế 259 bảo đảm việc cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, trả tự do cho phạm nhân theo đúng quy định tại Điều 46 Luật THAHS và văn bản pháp luật có liên quan.
Trên thực tế, thường có các vi phạm như: Không thông báo hoặc chậm thông báo cho các cơ quan liên quan theo quy định, việc cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù, thực hiện các thủ tục và cấp chế độ cho cho phạm nhân chấp hành xong án phạt tù... không bảo đảm theo quy định. Quá trình kiểm sát cần nghiên cứu các hồ sơ, tài liệu liên quan đến số phạm nhân hết án hoặc sắp hết án, được tha tù trước thời hạn có điều kiện, giảm hết án, được đặc xá; xem xét việc trả lại giấy tờ, đồ vật, tiền, tài sản mà phạm nhân gửi, các biên bản bàn giao trả lại... để đánh giá việc thực hiện có đúng quy định pháp luật hay không.