Giải thưởng Phát triển văn hóa đọc nhằm tôn vinh các tổ chức, cá nhân có đóng góp cho sự phát triển văn hóa đọc trong việc hình thành trí tuệ, nhân cách, đạo đức và lối sống lành mạnh góp phần xây dựng con người phát triển toàn diện.
Đồng thời, cải thiện môi trường đọc, tăng cường quảng bá, nâng cao chất lượng hoạt động của thư viện công lập, thư viện ngoài công lập, không gian văn hóa, các thiết chế có phục vụ đọc sách đáp ứng nhu cầu đọc của nhân dân.
Bên cạnh đó, thu hút và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động đọc, lan tỏa giá trị từ việc đọc đến cộng đồng, hướng đến phát triển văn hóa đọc bền vững.
Xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước với tổ chức, cá nhân trong việc huy động các nguồn lực để phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.
Giải thưởng Phát triển văn hóa đọc được xét tặng dựa trên nguyên tắc tự nguyện; đúng đối tượng, đúng tiêu chuẩn, quy trình, thủ tục theo quy định của pháp luật về thi đua khen thưởng và các quy định pháp luật khác có liên quan; bảo đảm khách quan, chính xác, công bằng, công khai.
Đồng thời, ưu tiên xét tặng Giải thưởng đối với các tổ chức, cá nhân có đóng góp cho sự phát triển văn hóa đọc tại khu vực biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn, những nơi chưa có thư viện công lập.
Giải thưởng được xét tặng định kỳ hằng năm. Thời gian tổ chức trao tặng Giải thưởng vào dịp kỷ niệm Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21/4, của năm kế tiếp năm xét tặng.
Cơ cấu Giải thưởng bao gồm: Giải thưởng dành cho tổ chức, cá nhân có hoạt động phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng hiệu quả;
Giải thưởng dành cho tổ chức, cá nhân có đóng góp, tài trợ trong xây dựng môi trường và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng;
Căn cứ theo chủ đề công tác, định hướng và thực tiễn trong phát triển văn hóa đọc, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét quyết định cơ cấu cụ thể hoặc bổ sung Giải thưởng.