Những phong tục đón Tết ở Việt Nam và một số nước châu Á

 

 

 

Tết Nguyên Đán hay còn gọi là Tết Cả, là lễ hội cổ truyền lớn nhất, lâu đời nhất, có phạm vi phổ biến rộng nhất, từ Nam Quan đến Cà Mau và cả vùng hải đảo, tưng bừng và nhộn nhịp nhất của dân tộc. 

 

Tết Nguyên Đán là khâu đầu tiên và quan trọng nhất trong hệ thống lễ hội Việt Nam, mà phần “lễ” cũng như phần “hội” đều rất phong phú cả nội dung cũng như hình thức, mang một giá trị nhân văn sâu sắc và đậm đà. Chữ NGUYÊN có nghĩa là bắt đầu, chữ ĐÁN có nghĩa là buổi ban mai, là khởi điểm của năm mới. Đồng thời, Tết cũng là dịp để gia đình, họ hàng, làng xóm, người thân xa gần sum họp, đoàn tụ, thăm hỏi, cầu chúc nhau và tưởng nhớ tri ơn ông bà, tổ tiên.

 

Người Việt Nam có tục hằng năm mỗi khi Tết đến, dù làm bất cứ nghề gì, ở bất cứ nơi đâu, kể cả những người xa xứ cách hàng ngàn kilômét, vẫn mong được trở về sum họp dưới mái ấm gia đình trong 3 ngày Tết, được khấn vái trước bàn thờ tổ tiên, nhìn lại ngôi nhà thờ, ngôi mộ, giếng nước, mảnh sân nhà, nơi mà gót chân một thời bé dại đã tung tăng và được sống lại với bao kỷ niệm đầy ắp yêu thương ở nơi mình cất tiếng chào đời. 

 

 

 

Người dân Trung Quốc đón Tết cổ truyền trùng với Tết âm lịch ở Việt Nam. Nhiều món ăn truyền thống được chế biến trong những ngày ngày: sủi cảo, hoành thánh, mỳ, bánh trôi nước. Một số nơi khi làm sủi cảo, họ lấy một đồng tiền xu cho vào trong nhân bánh. Người nào ăn trúng cái bánh có đồng tiền xu sẽ gặp nhiều may mắn trong năm mới.

 

Mừng năm mới theo tiếng Trung Quốc là “Guo Nian”. Theo truyền thuyết thì “Nian” là tên một con quỷ luôn xuất hiện vào ngày cuối cùng của năm cũ để quấy phá dân lành.

 

Rốt cuộc, người Trung Quốc cũng phát hiện ra rằng con quỷ này này rất sợ màu đỏ và tiếng động mạnh. Kể từ đó cứ mỗi dịp “năm hết, Tết đến”, người dân Trung Quốc thường trang trí nhà bằng cách treo những câu đối đỏ, đèn lồng đỏ, dán giấy đỏ và đốt pháo để xua đuổi quỷ sứ và cầu mong muốn có một cái Tết vui vẻ, một Năm mới an lành.

 

Họ cũng bắt chước tiếng chim cuốc kêu. Ở Trung Quốc, chim cuốc được coi là loài chim báo hiệu mùa Xuân, nhắc nhở mọi người gieo trồng. Người ta tung hạt giống lên trời, với ước mong được mùa trong năm mới.

 

 

 

Ở Thái Lan, ngày Tết được tổ chức từ ngày 13-15/4 để đón năm mới. Đây là thời điểm người Thái tỏ lòng kính trọng với Đức Phật, dọn dẹp nhà cửa, té nước vào người cao tuổi nhằm tỏ lòng tôn kính. Trong thời gian diễn ra lễ hội, nhiều cuộc diễu hành, thi sắc đẹp được tổ chức. Ngoài ra, người ta còn nấu các món ăn truyền thống và mặc các trang phục nhiều màu sắc. Đặc biệt, trong tết Songkran, người dân sẽ té nước lên nhau bằng xô, súng phun nước, bóng...những người càng được té nhiều nước càng may mắn. 

 

Dù bị ướt mèm, nhưng ai ai cũng cảm thấy rất vui vẻ. Sau đó mọi người đều trở về nhà để đón Tết, chúc sức khoẻ người già để thể hiện lòng tôn kính và cầu phúc cho nhau.

Lớp trẻ nhỏ một ít nước sạch lên lòng bàn tay các cụ, chúc họ trường thọ, sau đó mới làm nghi thức luồn chỉ cổ tay mọi người liền kề với nhau, ngụ ý phúc của người già sẽ truyền lại cho những thế hệ tiếp sau.

 

 

Người Campuchia lấy ngày “Phật đản” để tính niên đại. Vì vậy, trong khoảng thời gian từ ngày 14 đến 16/4 Dương lịch hàng năm là thời gian đón Năm mới. Trong dịp Tết, các đền chùa thường treo cờ ngũ sắc và cờ Phật giáo. Trước khi đón Năm mới, mọi nhà đều dựng bàn thờ để đón ông bà tổ tiên, trên bàn thờ thường thắp 5 nén nhang và 5 cây nến. Các gia đình cũng đắp 5 núi cát, có nơi đắp bằng trái cây, các loại bánh hoặc những chẽn lúa…

 

Ngày đầu Năm mới, mọi người trong nhà đều ngồi trước bàn thờ, chắp tay cầu nguyện Trời Phật để xin tận hưởng phúc lộc. Sau đó họ “diện” những bộ quần áo mới chỉnh tề đến viếng chùa, nghe sư đọc kinh cầu nguyện, tưới nước thơm vào tượng Phật, sư sãi. Ở nhà, người Campuchia dâng các loại bánh ngon lên ông bà cha mẹ, để chúc thọ và báo hiếu.

 

 

Người Nhật bắt đầu ăn tết từ lễ Giáng sinh (25/12) đến hết tuần lễ đầu tháng 1 hàng năm. Họ trang trí cây thông hoặc dựng cây nêu trước cửa nhằm xua đuổi tà ma đến quấy nhiễu và để bày tỏ mong ước được sống lâu mạnh khỏe.

 

Vào thời khắc giao thừa, tất cả các chùa ở Nhật Bản đều gióng lên 108 tiếng chuông truyền đi khắp cả nước theo nghi lễ Phật giáo để xua đuổi tà ma, đón chào Năm mới.

 

Tết ở Nhật Bản là dịp để gia đình tụ họp nên trong những ngày Tết này, tất cả các cửa hàng, cơ quan đều đóng cửa để đón Tết. Ngày đầu năm mới, người Nhật Bản thường để trước cửa nhà mình chậu cây thông và tre biểu tượng cho niềm vui và sự may mắn. Ngày Tết, khi gặp nhau mọi người thường cười thật to với hi vọng năm mới gặp nhiều may mắn.

 

Phong tục đón Tết mỗi nơi một khác nhưng tất cả đều hi vọng một năm mới với nhiều may mắn. Nếu có cơ hội, bạn hãy đi du lịch đón xuân ở những nước khác để tìm hiều thêm về phong tục của các nước nhé!

 

 

 

Mỗi khu vực ở Ấn Độ lại có một thời điểm đón Năm mới riêng. Miền Bắc Ấn Độ đón Năm mới vào tháng 4; miền Nam vào trung tuần tháng 3; ở bang Kirala vào tháng 6 và ở miền Tây Ấn Độ lại vào tháng 11-12…Có một điểm chung là tất cả mọi người dân đều coi dịp đón Năm mới là những ngày hội lửa.

 

Ngày đầu năm, từ sáng sớm, mọi người đã xách những cây đèn nhỏ, những hộp phấn đỏ để đi chúc Tết các bậc cao niên và bạn bè thân hữu. Khi gặp mặt họ chúc mừng nhau rồi cùng lấy phấn đỏ bôi lên trán nhau tỏ ý mong Năm mới gặp vận đỏ và nhiều may mắn.

 

Năm ngày đầu Năm mới, mọi nơi đều diễn các vở kịch cải biên dựa theo bộ sử thi của Ấn Độ. Người đóng vai anh hùng trong sử thi phải “giao chiến” với người khổng lồ bện bằng giấy, anh ta phải dùng mũi tên đã châm lửa bắn vào nó. Người khổng lồ bén lửa bốc cháy trong tiếng vỗ tay reo hò của những người đứng xem.

 

Sau đó mọi người trở về nhà kết các chùm đèn và treo những bức tranh đặc sắc bên ngoài cửa ra vào và cửa sổ những vật làm biểu tượng cho lòng mến khách. Trong những ngày đầu Năm mới, người ta thường gặp gỡ nhau chuyện trò thân mật, ôn lại năm qua và bày tỏ những ước vọng về một tương lai tốt đẹp.

 

 

Ngày xuân mới, người dân thường rắc phấn hồng lên bục cửa, thành dòng chữ “Chúc mừng Năm mới”. Trên trán mỗi người có quét phấn hồng biểu thị niềm vui đón xuân.

 

 

Những vật hình tròn (tượng trưng cho tiền xu) là biểu tượng cho sự thịnh vượng trong Năm mới ở Philippines. Nhiều gia đình bày những đĩa hoa quả hình tròn trên bàn ăn vào đêm giao thừa. Một số gia đình khác còn cụ thể hơn khi bày chính xác 12 trái cây lúc nửa đêm (và thường là nho).