Huyền bí tháp Chăm giữa rừng xanh Tây Nguyên

Hiện nay, tháp Yang Prong đứng trước nguy cơ dễ bị nước sông Ea H’Leo cuốn trôi. Nguyên do là hơn một năm nay xảy ra tình trạng người dân đổ xô khai thác cát xây dựng trái phép trên đoạn sông Ea H’Leo, đe dọa sự an nguy của khu di tích có một không hai trên Tây Nguyên này.

Nhiều điều khó lý giải

Tương truyền, tháp được xây dựng vào khoảng thế kỷ 13, là ngôi mộ của người đứng đầu làng Chăm xưa kia, tên Yang Prong -  tiếng dân tộc có nghĩa là Thần Lớn (Yang: thần, Prong: Lớn).

Đến thứ kỷ 19, cụ thể vào năm 1906, người ta thấy ở trên khung cửa đá của tháp có những dòng bia ký cổ của vị vua Chăm trị vì vào cuối thế kỷ XIII, cũng như những dấu tích vật chất quanh Yang Prong lại chứng tỏ đây vốn là một khu thành trì dinh thự xưa của người Chăm ở Tây Nguyên.

Tháp Chăm Yang Prong giữa rừng xanh Tây Nguyên.

Theo người dân địa phương, xét về kiến trúc, địa hình và quan điểm xây dựng của người Chăm, thì tháp Yang Prong lại có rất nhiều chi tiết huyền bí chưa thể lý giải.

Thứ nhất, tháp có một cửa chính nhìn về phía Đông, ba mặt tháp còn lại đều là cửa giả, chắc là để trang trí (?). Tháp cao khoảng 9m, phần đế cao 1m, mỗi cạnh dài khoảng 5m, phần thân tháp là một khối trụ vuông cao chừng 4m, phần đầu của tháp hơi phình ra, rồi thu nhỏ, thon dần lại như củ hành – khác hẳn với các kiến trúc Chăm thường thấy.

Thứ hai, tháp nằm chìm lấp dưới những tán cổ thụ của rừng già Ea Súp và bên dòng sông Ea H’Leo hiền hòa. Đây được xem là điểm khác thường trong việc chọn vị trí xây tháp của người Chăm bởi thông thường, các tháp đều được xây dựng trên đồi cao, thoáng đãng, không bị che khuất tầm nhìn.

Thứ ba, tháp Yang Prong chắc chắn là một công trình còn dang dở, bởi lẽ khi xây dựng tháp, đồng bào Chăm không bao giờ xây một cái mà thường là một quần thể.

Tuy nhiên, giống như những ngôi tháp Chăm khác, tháp Yang Prong được xây bằng vật liệu truyền thống là gạch nung và dùng chất kết dính đặc biệt mà người Chăm cổ vẫn dùng; vì thế không hề có dấu vết của những mạch vữa.

Theo ĐV