Câu hỏi này được đặt ra ngay từ ngày đầu CSGT Công an TP Hà Tĩnh lập chốt kiểm tra chất ma túy, kết hợp kiểm tra nồng độ cồn và xử lý vi phạm giao thông trong tháng cao điểm về an toàn giao thông (tháng 9/2018).

Không phải ngẫu nhiên câu hỏi này được đặt ra, khi lực lượng CSGT luôn được biết đến với nhiệm vụ đặc thù là tuần tra kiểm soát, giữ gìn trật tự an toàn giao thông.
 Công an Hà Tĩnh đang giải thích và tiến hành kiểm tra ma túy 1 lái xe taxi

Máy kiểm tra được 5 chất ma túy

Thượng úy Đặng Trọng Hiếu, người được Công an TP Hà Tĩnh cử đi tập huấn sử dụng máy kiểm tra nhanh chất ma túy cho biết, tháng 6/2018, Công an tỉnh được Bộ Công an trang cấp trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác đảm bảo TTATGT, Phòng nghiệp vụ (PC67) đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn sử dụng cho cán bộ, chiến sỹ của Phòng và các đơn vị huyện, thị, thành phố. Công an TP Hà Tĩnh là đơn vị đầu tiên được trang cấp máy và thực hiện thí điểm kiểm tra chất ma túy đối với người tham gia giao thông.
 Cận cảnh máy kiểm tra nhanh chất ma túy qua nước bọt mà CSGT Công an TP Hà Tĩnh đang sử dụng

Đây là phương tiện kiểm tra nhanh chất ma túy có trong nước bọt, với đầy đủ các thiết bị như: que có bông ngậm, ống Test (phát hiện ma túy và hàm lượng ma túy), máy in. Quá trình kiểm tra chỉ 5 đến 10 phút và sẽ cho ra kết quả dương tính hoặc âm tính với ma túy, hàm lượng ma túy nếu người đó sử dụng ma túy.

Theo "Giấy chứng nhận kết quả đo, thử nghiệm" do Viện khoa học hình sự (Bộ Công an) cấp kèm theo máy, thì thiết bị này kiểm tra, phát hiện được 5 chất ma túy qua nước bọt, gồm: Amphetamine, Methamphetamine, Cocain, Opiates và cần sa. Viện Khoa học hình sự đã kiểm tra thử nghiệm và cho kết quả chính xác sau quá trình thử nghiệm, theo tiêu chuẩn do Viện đo lường Việt Nam ban hành.
 Khi kiểm tra, người được kiểm tra sẽ ngậm vào thiết bị chuyên dụng và cho vào ống Test để phát hiện Dương tính hay Âm tính với chất ma túy

Trực tiếp, trong đợt đầu ra quân, CSGT TP Hà Tĩnh đã phát hiện 2 trường hợp sử dụng ma túy, đó là chất Methamphetamine và người vi phạm thừa nhận đã sử dụng ma túy đá.

Được biết, máy đo kiểm tra nhanh chất ma túy này có giá trên 400 triệu đồng. Tên thiết bị là AlereTMDDSR2 Mobile Analyser, xuất xứ United Kingdom, sản xuất tại Alere Toxicology PLC.

Ý kiến cơ quan chuyên môn

Để làm rõ hơn về chuyên môn, sáng ngày 24/9, PV đã có cuộc trao đổi với Bác sỹ Nguyễn Văn Sỹ - Giám đốc Trung tâm chữa bệnh, giáo dục, lao động xã hội Hà Tĩnh (Trung tâm cai nghiện ma túy). Ông Nguyễn Văn Sỹ cho biết, hiện có nhiều phương pháp kiểm tra phát hiện nhanh chất ma túy, nhưng thông dụng nhất vẫn là "Test nước tiểu", thử máu. Việc Test nhanh ma túy qua nước bọt cũng là một phương pháp hiệu quả, nhanh chóng. Hiện các Trung tâm cai nghiện đều có phương tiện, thiết bị chuyên môn đáp ứng các điều kiện Test nhanh ma túy cho người tự nguyện, cũng như các trường hợp cưỡng chế khác như các đối tượng "bay", "lắc" Công an đưa đến...

"Việc Test ma túy tại các Trung tâm, Bệnh viện... cơ bản phải được Bộ y tế cấp giấy phép và có phiếu Test và chỉ những người có đủ chức năng nhiệm vụ, những cơ quan có chức năng nhiệm vụ mới được làm việc đó" - Ông Nguyễn Văn Sỹ cho biết.
 Khi Test nhanh, máy kiểm tra sẽ hiện lên các thông số chuyên môn trên màn hình và in ra giấy.

Theo ông Sỹ, Công an trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, được trang bị phương tiện thiết bị quy chuẩn, theo quy định, máy được giao cho người đã được tập huấn thì cũng được phép thực hiện Test nhanh để phát hiện chất ma túy.

Ông Sỹ cũng cho biết, việc Test nhanh nước bọt, hay nước tiểu... là tùy thuộc thời điểm và điều kiện thực hiện. Dẫu Test bằng phương pháp gì cũng hiện ra những chỉ số chuyên môn, bởi Test nhanh là máy làm, không phải là người làm, với các chỉ số hiện lên trên máy theo quy chuẩn, được in ra sau khi Test.

Lãnh đạo Công an tỉnh Hà Tĩnh nói gì?

Ghi nhận hiệu quả của lực lượng CSGT tỉnh nói chung, CSGT Công an TP Hà Tĩnh nói riêng trong thời gian qua đã làm tốt công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn, Đại tá Đặng Hoài Sơn – Phó giám đốc Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết: “Lâu nay, truyền thông chủ yếu nói nhiều về nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước về lĩnh vực đảm bảo trật tự an toàn giao thông của lực lượng CSGT, mà chưa khai thác nhiều về nhiệm vụ trọng tâm thứ 2 của CSGT là phòng chống tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự”.

Theo đó, chức năng của CSGT ngoài nhiệm vụ quản lý hành chính Nhà nước trên lĩnh vực an toàn giao thông, còn có nhiệm vụ trọng tâm thứ hai là phòng chống tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự. Thời gian qua, lực lượng CSGT đã tham gia triệt phá các đường dây buôn lậu, gian lận thương mại, ma túy, án hình sự..v.v…

Dẫn chứng, Đại tá Sơn cho biết, chỉ riêng CSGT Công an TP Hà Tĩnh trong 8 tháng đầu năm 2018 đã phát hiện bắt quả tang 13 vụ/13 đối tượng mua bán trái phép chất ma túy, vận chuyển pháo và vận chuyển hàng lậu. Riêng Phòng CSGT Công an tỉnh, đã phối hợp bắt giữ 8 đối tượng tàng trữ ma túy, cướp tài sản, vận chuyển chất nổ và phát hiện 32 vụ việc vận chuyển hàng cấm, lập hồ sơ giao cơ quan chức năng xử lý theo thẩm quyền.
 Một đối tượng vận chuyển trái phép chất ma túy bị CSGT Công an Hà Tĩnh bắt giữ. (Ảnh tư liệu)

“Việc CSGT kiểm tra chất ma túy người điều khiển phương tiện giao thông là cần thiết. Ngoài nhiệm vụ đảm bảo an toàn giao thông, còn là phối hợp đấu tranh phòng chống tội phạm, nhất là đối với tội phạm mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy. Test nhanh ma túy những đối tượng nghi vấn tham gia giao thông giúp phát hiện nhanh, cơ động nhanh tại chỗ với các biện pháp nghiệp vụ cần thiết” – Đại tá Sơn nói.

Cơ sở pháp lý

Phân tích kỹ hơn cơ sở, căn cứ pháp lý, Thượng tá Lưu Văn Tiến – Trưởng phòng CSGT Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết, việc CSGT sử dụng máy kiểm tra chất ma túy người điều khiển phương tiện giao thông ở Hà Tĩnh là lần đầu, nhưng các địa phương khác như TP Hồ Chí Minh, Lạng Sơn, Quảng Bình… đã thực hiện mấy năm trước, dựa trên các quy định của pháp luật, như: Luật công an nhân dân, Luật giao thông đường bộ, Luật phòng chống ma túy, Nghị định 46/2016 của Chính phủ, Thông tư 01/2016 của Bộ Công an…
 Thượng tá Lưu Văn Tiến: Việc trang cấp thiết bị đo ma túy cho CSGT, để kiểm tra chất ma túy là cần thiết, đúng quy định của pháp luật.

Thượng tá Lưu Văn Tiến phân tích: “Tội phạm xảy ra trên nhiều lĩnh vực, trong đó nhiều hoạt động phạm tội gắn liền với hoạt động giao thông, lợi dụng giao thông vận tải để phạm tội, trong đó tội phạm ma túy lợi dụng kẽ hở của giao thông, tận dụng phương tiện để vận chuyển, những đối tượng nghiện hút, chơi ma túy tổng hợp cũng thường xuyên tham gia giao thông, nhất là lái xe taxi, xe tải… tiềm ẩn nguy cơ gây ra TNGT cao. Nên việc trang cấp thiết bị đo ma túy cho CSGT, phối hợp các lực lượng kiểm tra chất ma túy đối tượng nghi vấn là cần thiết để làm tốt công tác phòng ngừa, đảm bảo an toàn giao thông, đấu tranh với tội phạm ma túy”.

Trao đổi với PV, Luật sư Nguyễn Đình Giáp – VP Luật sư Lê Hùng (Hà Tĩnh) cũng cho biết, việc CSGT dùng các thiết bị nghiệp vụ kiểm tra chất ma túy đối với người tham gia giao thông, để phát hiện vi phạm của người tham gia giao thông là đúng quy định của pháp luật.
 Việc kiểm tra chất ma túy của CSGT góp phần đấu tranh, phòng chống vi phạm, tội phạm ma túy

Luật sư Giáp phân tích: Điều 4, Điều 5 Thông tư 01/2016/TT-BCA ngày 04/01/2016 của Bộ Công An quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của CSGT, trong đó quy định CSGT được sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ và phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ; Điều 5 Nghị định 46/2016/NĐ-CP ngày 26/05/2016 của Chính phủ cũng quy định mức xử phạt 16 triệu đến 18 triệu đồng đối với người điều khiển, người được chở trên xe ô tô không chấp hành yêu cầu kiểm tra về chất ma túy của người thi hành công vụ; đối với người đi xe mô tô, gắn máy, mức phạt này là 3 – 4 triệu đồng.

“Ngoài ra, theo Luật phòng chống ma túy năm 2000, sửa đổi bổ sung năm 2008 thì việc phòng, chống ma túy là trách nhiệm của toàn xã hội. Nhà nước có chính sách sử dụng đồng bộ các biện pháp để phòng chống tệ nạn ma túy. Nên việc CSGT và lực lượng chức năng dùng các thiết bị nghiệp vụ để kiểm tra ma tuý đối với người tham gia giao thông để phát hiện vi phạm là đúng quy định pháp luật” – Luật sư Giáp cho biết.


Bùi Tiến