Kiểm sát để tránh hành chính hóa quan hệ hình sự

(BVPL) - Đó là ý kiến của đại biểu Đỗ Văn Đương (đoàn TP. Hồ Chí Minh) khi trao đổi với phóng viên báo Bảo vệ pháp luật về việc cần phải bổ sung cho Viện kiểm sát nhân dân nhiệm vụ kiểm sát xử lý vi phạm hành chính trong sửa đổi Hiến pháp 1992.
 

Đại biểu Quốc hội Đỗ Văn Đương (đoàn TP. Hồ Chí Minh).

PV: Thưa ông, có ý kiến cho rằng trong thời gian tới, nên giao cho Viện kiểm sát trách nhiệm khởi tố vụ án dân sự, khởi tố vụ án hành chính trong trường hợp cần bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất và tinh thần. Ý kiến của ông về vấn đề này?

ĐB Đỗ Văn Đương: Tôi tán thành với ý kiến này, bởi chính việc giao trách nhiệm cho Viện kiểm sát khởi tố các vụ án dân sự và các vụ án hành chính liên quan đến lợi ích công cộng là để bảo vệ người yếu thế. Ví dụ như ở Nhật Bản cũng có quy định này, họ lập luận, khi mà không có ai bảo vệ người yếu thế thì Nhà nước phải đứng ra bảo vệ nhóm người này, còn ở nước ta thì người bảo vệ ở đây chính là Viện kiểm sát nhân dân. Trước đây, ở nước ta cũng có thời gian Viện kiểm sát được giao trách nhiệm khởi tố vụ án dân sự, để bảo vệ lợi ích Nhà nước, bảo vệ lợi ích của người thứ 3, bảo vệ lợi ích của người chưa thành niên và quy định này đã từng rất phát huy tác dụng. Còn việc phán quyết thế nào là do Tòa án, nên tôi rất ủng hộ quan điểm là tới đây sửa đổi Hiến pháp 1992, nên giao quyền này cho Viện kiểm sát cũng chính là quyền của người dân để bảo vệ lợi ích chính đáng của họ.

PV: Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng đề nghị cần thiết phải bổ sung chức năng cho Viện kiểm sát trong việc kiểm sát các văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước nhằm đảm bảo tính hợp hiến của các đạo luật do Quốc hội ban hành. Ông có đồng tình với ý kiến này?

ĐB Đỗ Văn Đương: Tôi thấy chức năng của Viện kiểm sát trong việc kiểm sát các văn bản quy phạm pháp luật là rất phù hợp. Bởi vì các văn bản quy phạm pháp luật này khi có sai phạm sẽ là cội nguồn nảy sinh các nhóm lợi ích, thông qua các văn bản quy phạm pháp luật này nó có tác động và ảnh hưởng đến nhiều nhóm đối tượng, nhiều người, kèm theo đó là quyền lợi bị xâm hại rất lớn. Lâu nay, chức năng kiểm sát các văn bản này của Viện kiểm sát đã không còn.

 Đối với Nhà nước pháp quyền, các nước trên thế giới cũng rất coi trọng việc giám sát việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, bởi vì Nhà nước đặt ra luật thì chính Nhà nước, cán bộ Nhà nước phải tuân thủ pháp luật thì quyền lực đó mới thuộc về nhân dân được, nếu không thì quyền lực đó sẽ bị chệch hướng, tha hóa. Ở một số nước trên thế giới có Bộ Giám sát, Tòa bảo hiến để giám sát việc này, còn ở nước ta thì chưa có, nên theo tôi cần phải có cơ quan thực hiện việc giám sát này mà cơ quan này nên là Viện kiểm sát nhân dân.

PV: Thưa ông, cũng có nhiều ý kiến đề nghị nên bổ sung nhiệm vụ kiểm sát xử lý vi phạm hành chính cho Viện kiểm sát, quan điểm của ông về việc này như thế nào?

ĐB Đỗ Văn Đương: Theo tôi, để chống bỏ lọt tội phạm thì việc kiểm sát xử lý vi phạm hành chính là rất quan trọng, ở một số nước trên thế giới họ coi các hành vi vi phạm hành chính là một khinh tội, có thể bị xử tử hình, nhưng ở nước ta chỉ xử phạt đến vài trăm triệu đồng, mới đây mức phạt đã được nâng lên đến 1 tỷ đồng. Theo tôi, để tránh hành chính hóa quan hệ hình sự, cần có  người kiểm tra, giám sát. Nên giao cho Viện kiểm sát việc kiểm tra, giám sát việc xử lý vi phạm hành chính, kiểm sát văn bản quy phạm pháp luật, khi phát hiện thấy sai sót thì yêu cầu sửa đổi, bãi bỏ. Khác với cơ quan khác, Viện kiểm sát không có quyền đình chỉ mà khi phát hiện ra sai sót có quyền “tuýt còi”, đề nghị bãi bỏ, như vậy sẽ không ảnh hưởng đến chủ thể quản lý mà sẽ góp phần chấn chỉnh các sai sót của các cơ quan, đơn vị từ bộ, ngành trở xuống.

Tôi ví dụ như trong vụ cưỡng chế đất ở Tiên Lãng (Hải Phòng), nếu có vai trò của Viện kiểm sát trong việc kiểm sát các văn bản quy phạm pháp luật thì khả năng sự việc đáng tiếc sẽ không xảy ra. Bởi vì ở đây là việc ban hành các quyết định hành chính thu hồi đất có đúng hay không, chỉ cần làm rõ hành vi này, còn một loạt hành vi sau là do hệ quả của việc ban hành văn bản chưa đúng quy định, vượt thẩm quyền, sai thẩm quyền.

Ngoài ra, theo tôi cũng nên giao việc phòng chống tham nhũng cho Viện kiểm sát sẽ thuận lợi hơn. Ví dụ như Viện kiểm sát Trung Quốc, Viện công tố Nhật Bản, Hàn Quốc bởi vì khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ cơ quan này độc lập với Chính phủ, chỉ tuân theo pháp luật.

 PV: Xin cám ơn ông!

Ngọc Đức (thực hiện)