Rằm tháng Giêng (hay còn gọi là Tết Nguyên tiêu) là ngày 15/1 Âm lịch, được coi là ngày rằm lớn nhất trong năm đối với người Việt. Câu tục ngữ "cúng quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng" thể hiện ý nghĩa quan trọng của ngày này trong văn hóa truyền thống Việt Nam.

Tùy điều kiện của gia chủ mà mâm cỗ cúng sẽ được sắm sanh thế nào, nhưng thông thường cúng Rằm tháng Giêng (cúng Tết Nguyên tiêu) các gia đình thường chuẩn bị đầy đủ phần cúng Phật và cúng gia tiên. 

Mâm cỗ cúng Phật

Theo quan niệm của người theo đạo Phật, rằm tháng Giêng thường tránh sát sinh, mọi người sẽ ăn chay để cầu bình an và may mắn cho cả năm. Chính vì vậy lễ vật để dâng lên cúng rằm tháng Giêng thường là hoa quả, xôi chè, các món chay thanh đạm.

leftcenterrightdel
Mâm cỗ cúng Phật  rằm tháng Giêng. 

Mâm cỗ chay thường có 5 màu sắc tượng trưng cho ngũ hành: đỏ (hỏa), xanh (mộc), đen (thổ), trăng (thủy), và vàng (kim). Nguyên liệu cho mâm cỗ chay thường là các món được chế biến từ rau củ xào hoặc luộc, có thể có thêm bánh trôi nước với mong muốn cả năm mọi việc đều trôi chảy, hạnh phúc tròn đầy.
 
Mâm cỗ cúng gia tiên

Những gia đình không theo đạo Phật, mâm cỗ cúng gia tiên thường là mâm cỗ mặn, khá giống với mâm cỗ dành cho ngày Tết nguyên đán. Mâm cỗ thường có 4 bát, 6 đĩa hoặc có thể là nhiều hơn. Trong đó 4 bát gồm: Bát măng hầm, bát bóng thả, bát miến, bát mọc, 6 đĩa gồm: Thịt gà hoặc thịt lợn, giò hoặc chả, nem thính có thể thay bằng đĩa xào, dưa muối, đĩa xôi hoặc bánh chưng và nước chấm.

leftcenterrightdel
Mâm cỗ cúng gia tiên rằm tháng Giêng.

Như vậy tổng cộng là tròn 10 món cho một mâm cỗ cúng. Những món ăn trong mâm cỗ cũng thể hiện những ước mong riêng của người Việt như: Bánh chưng là tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở của muôn loài; Thịt lợn đã qua chế biến thuộc về âm, còn dưa hành rau củ thuộc về dương, âm dương kết hợp hài hòa tượng trưng cho sự phát triển.

Ngoài ra trong mâm cỗ cúng còn có thêm cơm tẻ là lương thực ăn hàng ngày. Mâm cỗ có cả nếp lẫn tẻ, có âm có dương đẩy đủ để sinh sôi nảy nở.

Bên cạnh đó mâm cơm cúng ngày rằm tháng Giêng cũng phải có đầy đủ các loại vị. Vị mặn từ nước chấm, vị cay từ ớt, vị chua của đĩa dưa hành muối, vị ngọt của bánh, tất cả tạo nên một mâm cỗ đủ đầy phong vị để cầu mong an lành trong năm mới.

Tuệ Anh(t/h)