Trong cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện Mỹ vào chiều 24/6, với tỷ lệ áp đảo 344/79, các nghị sĩ đã bỏ phiếu chặn dự thảo nghị quyết luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump vì tấn công Iran mà không được Quốc hội cho phép.
Dự thảo được đưa ra bởi hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Al Green đến từ bang Texas.
Trong nghị quyết, ông Green lập luận rằng, việc Tổng thống Trump sử dụng vũ lực mà không được phép hoặc thông báo của Quốc hội, đã cấu thành hành vi lạm dụng quyền lực khi không có mối đe dọa trực tiếp nào đối với Mỹ.
    |
 |
| Dân biểu Al Green và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty. |
Đêm rạng sáng ngày 13/6, Israel đã phát động chiến dịch quân sự nhắm vào các mục tiêu quân sự và hạt nhân của Iran, cáo buộc Tehran thực hiện chương trình hạt nhân quân sự bí mật.
Iran phản bác các cáo buộc và đáp trả bằng những cuộc tấn công tên lửa. Hai bên cùng thực hiện các cuộc không kích ăn miếng trả miếng trong suốt 12 ngày.
Rạng sáng ngày 22/6, giờ Tehran, sau những hối thúc của Israel, quân đội Mỹ tham chiến với việc huy động phi đội máy bay ném bom chiến lược B-2 Spirit và sử dụng bom xuyên phá boong ke hạng nặng GBU-57, tấn công vào 3 cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran là Fordow, Natanz và Esfahan, với mục tiêu phá hủy hoặc làm suy yếu nghiêm trọng chương trình hạt nhân của quốc gia Hồi giáo.
|
 |
| Máy bay ném bom B-2 được Mỹ huy động trong cuộc tấn công chưa từng có nhắm vào cơ sở hạt nhân Iran . Ảnh: USAF. |
Sau cuộc tấn công, cả ông Trump và người đứng đầu Lầu Năm Góc Pete Hegseth cùng nói rằng, Mỹ đã phá hủy chương trình hạt nhân của Iran.
Tehran trả đũa bằng cuộc tấn công tên lửa vào căn cứ Al Udeid của Mỹ tại Qatar vào tối ngày 23/6.
|
|
| Video quả cầu lửa bùng lên tại 1 cơ sở hạt nhân iran. Nguồn: @Sachin. |
Quyết định tấn công Iran của Tổng thống Trump đã khiến nhiều nhà lập pháp lưỡng đảng Mỹ phản ứng.
Thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ Tim Kaine thuộc đảng Dân chủ tuyên bố rằng, quyết định bắt đầu hành động tấn công của Mỹ chống Iran đã đưa ra mà không có sự chấp thuận của Quốc hội, và điều này, theo quan điểm của nghị sĩ, là không thể chấp nhận.
|
 |
| Bom phá boong ke khủng, nặng 13,6 tấn của Mỹ GBU-57 được sử dụng trong cuộc tấn công các cơ sở hạt nhân Iran. Nguồn: USAF. |
“Quyết định về bắt đầu cuộc chiến tấn công chỉ được đưa ra sau khi Quốc hội bỏ phiếu, chứ không phải là quyết định của một cá nhân. Chúng tôi, với tư cách là đại biểu được dân bầu ra, cần thảo luận những vấn đề như vậy và đưa ra quyết định tập thể, chứ không phải để mặc cho một cá nhân nào đó tự quyết.”, Thượng nghị sĩ Kaine nói trong phiên điều trần tại Ủy ban Thượng viện.
Theo lời ông, ngay cả khi có ai đó ủng hộ Tổng thống thì những quyết định như vậy không nên được đưa ra “dựa trên tâm trạng nhất thời hoặc quan điểm cá nhân” của nguyên thủ quốc gia.
Dân biểu Cộng hòa Thomas Massie viết trên trang cá nhân rằng, các cuộc tấn công “không hợp hiến”; trong khi một Dân biểu Cộng hòa Warren Davidson nói rằng, “thật khó để hình dung ra một lý lẽ hợp hiến”.
|
 |
| Hình ảnh vệ tinh cho thấy bề mặt cơ sở hạt nhân Fordow của Iran sau cuộc tấn công của Mỹ rạng sáng 22/6. Nguồn: MAXAR. |
Nhưng Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson - người thuộc đảng Cộng hòa - đã bảo vệ Tổng thống Trump, nói, ông “đánh giá rằng mối nguy hiểm sắp xảy ra lớn hơn khoảng thời gian cần Quốc hội ra quyết định” và rằng, “các hành động quân sự tương tự dưới thời tổng thống của cả hai đảng đã xảy ra trong quá khứ”.
Điều 1 Hiến pháp Mỹ nêu rõ khả năng “tuyên chiến” là một trong những quyền hạn của Quốc hội.
Tuy nhiên, Điều 2 Hiến pháp nêu rõ quyền hạn của Tổng thống, nhấn mạnh “Tổng thống sẽ là Tổng tư lệnh Quân đội”, người có thẩm quyền sử dụng vũ lực quân sự trong một số trường hợp nhất định.
|
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trên truyền hình khi ra lệnh tấn công Iran. Nguồn: @realDonaldTrump. |
Căn cứ Điều 2 này, một số chuyên gia về hiến pháp nói, ông Trump có một số thẩm quyền trong những trường hợp này để ra lệnh tấn công quân sự.
Tuy nhiên, Giáo sư chính trị tại Cao đẳng Bowdoin, Andrew Rudalevige nói, ông không tin ông Trump có thẩm quyền để phát động một cuộc không kích như vừa xảy ra nhắm vào Iran, vì không có “một cuộc tấn công bất ngờ nào cần phải đẩy lùi”!.