Kênh chính Ngàn Trươi thuộc hợp phần Hệ thống kênh dự án thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang dài 16,22 km, đi qua địa bàn huyện Vũ Quang và Đức Thọ, do Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Tĩnh làm chủ đầu tư, ông Nguyễn Bá Đức làm Giám đốc Ban quản lý.

Công trình được khởi công tháng 5/2013, đến tháng 7/2018 các hạng mục cơ bản đã hoàn thành, nhiều hạng mục đã được nghiệm thu. Tuy nhiên, trung tuần tháng 7/2018, tại một số hạng mục mái kênh chính Ngàn Trươi đã hoàn thành nghiệm thu, cũng như đang thi công dở dang đã bị sạt lở nghiêm trọng, bê tông đáy, bê tông mái đứt gãy ngổn ngang.
 Tháng 7/2018, công trình bị sạt lở, bê tông nứt, gãy nghiêm trọng

Sau khi báo chí phản ánh, trực tiếp Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Đặng Quốc Khánh đã vào cuộc chỉ đạo, giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp Sở NN&PTNT kiểm tra, xác định nguyên nhân sạt lở.

Ngày 31/8, Sở xây dựng đã có báo cáo kiểm tra theo yêu cầu.
 Báo cáo của Sở xây dựng Hà Tĩnh chỉ ra nhiều sai phạm, cả về thiết kế, thi công, giám sát và vai trò của chủ đầu tư.

Trong báo cáo gửi UBND tỉnh, Sở xây dựng chỉ rõ có 2 đoạn kênh bị sạt lở, đứt gãy bê tông. Trong đó đoạn kênh từ K1+008 đến K1+033 mái taluy bờ trái bị sạt lở, do liên danh công ty cổ phần Tùng Trường Sơn và công ty cổ phần xây dựng Thủy lợi 1 Nghệ An thi công, tại thời điểm sạt lở đã thi công hoàn thành và nghiệm thu. Riêng đoạn kênh từ K2+122 đến K2+292 bê tông mái kênh và đáy kênh bị nứt, gãy, đất đắp bờ bị sạt lỡ, do liên danh công ty cổ phần đầu tư xây dựng Đại An và công ty cổ phần xây dựng và phát triển kinh doanh thi công, tại thời điểm sạt lở đang thi công dở dang.

Cả hai đoạn kênh bị sạt lở hư hỏng này đều do Công ty cổ phần tư vấn đầu tư xây dựng Thủy lợi 2 làm tư vấn giám sát.

Sở xây dựng Hà Tĩnh ghi nhận nguyên nhân chính do trận mưa lớn thấm thấu vào đất, kết hợp mực nước ngầm dâng cao làm vỡ kết cấu nền đất, gây xói lở, làm nứt gãy bê tông.
 Mưa và nước ngầm làm vỡ kết cấu nền đất, làm nứt gãy bê tông dày 12cm là kết luận khiến nhiều chuyên gia nghi ngờ tính xác thực.

Tuy nhiên, Sở xây dựng đã chỉ ra những sai phạm về thiết kế và thi công dẫn tới công trình bị hư hỏng. Cụ thể, tại hạng mục đang thi công dở dang (đoạn K2+122đến K2+292), đoạn này có địa chất phức tạp nhưng giải pháp thiết kế đưa ra xử lý chưa thực sự triệt để. Trong lúc đó, đơn vị thi công chưa có biện pháp xử lý thoát nước mưa trong điều kiện thời tiết bất lợi.

Riêng tại hạng mục đã hoàn thành nghiệm thu (đoạn K1+008 đến K1+033), đoạn này có nước ngầm xuất hiện không lớn, nhưng thiết kế và thi công chưa có biện pháp xử lý kịp thời đã gây sạt lở mái taluy.
 Công trình có địa chất phức tạp, nhưng thiết kế và thi công có những sai phạm dẫn tới sạt lở, nứt gãy bê tông.

Ngoài việc chỉ ra những sai sót trong hồ sơ công trình như: nhật ký thi công, hồ sơ hoàn công có chỗ ghi chép chưa đầy đủ, chưa phản ánh rõ thực tế thi công tại hiện trường… Sở xây dựng Hà Tĩnh cũng chỉ ra trách nhiệm của các bên liên quan, dẫn tới công trình bị hư hỏng, cụ thể:

Đối với chủ đầu tư, khi xảy ra sạt lở chưa báo cáo, kiểm tra kịp thời biện pháp tổ chức thi công của nhà thầu; Đối với cơ quan thiết kế, tuy đã có biện pháp xử lý nền đất yếu nhưng quá trình giám sát chưa tham mưu kịp thời biện pháp tổ chức thi công khi có thời tiết bất lợi dẫn đến gây sạt lở công trình; Đối với đơn vị thi công, chưa có biện pháp thi công phù hợp khi gặp thời tiết bất lợi; Đối với tư vấn giám sát, chưa tham mưu đầy đủ cho chủ đầu tư những biện pháp thi công hiệu quả, một số phần việc thi công trên hiện trường không được cập nhật đầy đủ, kịp thời.

Bùi Tiến