Kỳ 2: Cần tiếp tục cho người dân được thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước

(BVPL) - Dự án xây dựng chợ Phước Thái (TP.Nha Trang) hiện được gác lại đến giai đoạn 2016 – 2020 để tìm chủ đầu tư. Nhưng từ những năm 2000 đến nay, bản thân các cấp chính quyền của TP.Nha Trang cũng không có được những chính sách minh bạch và đúng đắn đối với các hộ gia đình, tiểu thương được xác định là thuộc khuôn viên của chợ Phước Thái sẽ được xây dựng kiên cố, chỉnh trang hình thành trong tương lai. 

 

 

Vào những năm 2002, theo chủ trương và được sự nhất trí cao của UBND TP.Nha Trang, Phòng Công thương TP.Nha Trang, UBND phường Phước Long và Chi cục thuế TP.Nha Trang lúc bấy giờ về việc tiến hành cho kê khai nộp thuế nhà đất đối với các hộ gia đình có nhà đất trên khu vực chợ Phước Thái cũng như thực hiện ý kiến chỉ đạo của Trưởng Chi cục thuế TP.Nha Trang nên đơn vị này và UBND phường Phước Long ban hành hàng loạt thông báo về việc cho các hộ gia đình tiến hành kê khai nộp thuế nhà đất.

 

Theo đó, UBND phường yêu cầu tất cả các hộ gia đình có nhà đất trong khu vực chợ Phước Thái chưa kê khai nộp thuế nhà đất phải đến đội thuế phường Phước Long để kê khai kể từ ngày 12/8/2002 đến hết ngày 26/8/2002. Nếu hộ gia đình nào không đến kê khai thì sẽ bị xử lý theo pháp lệnh thuế nhà đất và mọi thắc mắc về sau không được giải quyết. 

 

Giải bài toán với những gia đình có nhà và hộ khẩu hợp pháp này như thế nào cho thoả đáng?

 

Thực hiện chủ trương trên, nhiều hộ gia đình kinh doanh hoặc không kinh doanh có nhà tại khu vực chợ Phước Thái đã tiến hành kê khai thuế và thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước. Trong số đó có hộ bà Nguyễn Thị Thu Hà (đ/c:15 đường Trường Sa) thời điểm năm 2002, hộ bà Hà không những thực hiện việc đóng thuế nhà đất năm 2002 mà thực hiện luôn việc đóng thuế “bị” truy thu từ năm 1993 đến hết năm 2001. Từ năm 2002 đến năm 2012, hộ bà Hà thực hiện tốt việc đóng thuế nhà đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp với nhà nước. 

 

Nói riêng về công tác triển khai và thực hiện Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp số 48/2010/QH12 ngày 17/6/2010, những năm 2012, chính quyền phường Phước Long đã thông báo cho nhân dân tổ dân phố Phước Lộc 2 với 267 hộ dân tiến hành kê khai nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Nhưng cũng cùng thời kỳ này, BQL chợ Phước Thái lại có văn bản đề nghị Chi cục thuế TP.Nha Trang và UBND phường Phước Long thực hiện theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND thành phố tại công văn số 306 ngày 29/11/2002 của UBND TP.Nha Trang có trước đó 10 năm. Theo đó, Chủ tịch UBND TP. Nha Trang giao UBND phường Phước Long có trách nhiệm “quy định rõ đối với các đối tượng kê khai nộp thuế nhà đất, không để các trường hợp BQL đang thu lệ phí chợ kê khai nộp thuế nhà đất”.

 

Nói riêng về các quyết định ngưng không cho người dân tiếp tục việc đóng thuế để thực hiện theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP, cuối năm 2012, trên cơ sở danh sách do BQL chợ Phước Thái lập nên, đội thuế Phước Long – Phước Đồng, UBND phường Phước Long đã đề nghị Chi cục thuế TP.Nha Trang “ngưng” không cho 63 hộ tiếp tục đóng thuế với lý do các hộ này đang sử dụng mặt bằng kinh doanh thuộc BQL chợ Phước Thái và BQL chợ đã nộp đầy đủ thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo quy định của pháp luật. Đến cuối năm 2013, UBND TP. Nha Trang lại tiếp tục có công văn số 510/UBND – VP ngày 20/2/2014 và UBND phường Phước Long có công văn số 229/UBND ngày 2/4/2014 ban hành danh sách 166 hộ gia đình “tạm ngưng chưa thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp”. Đáng chú ý ở danh sách 166 hộ này có 128 hộ mới được các cấp chính quyền cho đóng thuế từ năm 2012 mặc dù họ đã có hồ sơ xin kê khai nộp thuế từ nhiều năm trước đó hoặc có hộ đã có trả lời rõ ràng là không thuộc diện được đóng thuế. Còn lại 38 hộ đã đóng khoản thuế truy thu từ năm 1993 – đến năm 2001 và tiếp tục đóng thuế nhà đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp từ năm 2002 đến năm 2012 cũng bị “ngưng” không được tiếp tục đóng. Ví như nhà bà Nguyễn Thị Thu Hà (đ/c: 15 đường Trường Sa) sau 20 năm thực hiện tốt nghĩa vụ thuế nhà, đất, năm 2013 hộ bà Hà không “được”tiếp tục đóng thuế sử dụng đất phi nông nghiệp vì bị các cơ quan chức năng sở tại liệt vào diện một trong 166 hộ “bị” tạm ngưng chưa thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

 

Trước các quyết định khó hiểu trên của các cơ quan chức năng sở tại, các hộ gia đình bị ngưng việc đóng thuế đất phi nông nghiệp cho rằng công văn số 4830/UBND-VP ngày 7/11/2013 và công văn số 510/UBND-VP ngày 20/2/2014 của UBND TP.Nha Trang về việc thực hiện thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp tại chợ Phước Thái là trái với Luật thuế đất phi nghiệp. Vì tại Luật thuế đất phi nông nghiệp năm 2010, khoản 2 điều 4 quy định rõ: Trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp Giấy chứng hận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì người sử dụng là người nộp thuế.  Các hộ gia đình này cũng cho rằng công văn 229/UBND ngày 2/4/2014 của UBND phường Phước Long do bà Nguyễn Thị Huệ - Phó chủ tịch UBND phường Phước Long ký là vi phạm Luật thuế Đất phi nông nghiệp năm 2010 và vi phạm khoản 4 điều 8; khoản 5 điều 9 Luật cán bộ công chức.

 

 

Từ những năm 1991, UBND tỉnh Khánh Hoà đã có công văn số 1072/UB-QĐ ngày 19/11/1991 giao cho UBND TP.Nha Trang quản lý 21.150 m2 đất để xây dựng Chợ - Nhà ở phố chợ - Đường đi công cộng. Cùng thời gian trên, BQL chợ Phước Thái được thành lập. Tuy nhiên, theo tính chất phức tạp do trước đây chợ Phước Thái được thành lập tự phát nên “dân trong chợ, chợ trong dân” còn các cấp chính quyền thì “lửng lơ con cá vàng” không cắm mốc xây tường bảo vệ để xây dựng chợ… nên từ đó đến nay chợ Phước Thái chưa được xây dựng theo quyết định 1072 của UBND tỉnh Khánh Hoà từ những năm 1991. Điều đáng chú ý là tại Điều 2C quyết định này nêu rõ: Sau 06 tháng kể từ ngày ký quyết định giao đất…mà công trình không được xây dựng theo giấy phép…thì quyết định này không còn hiệu lực… Thế nhưng sau 23 năm, chợ Phước Thái không những không được xây dựng theo đúng ý đồ của chính quyền sở tại mà còn “teo” lại từ 21.150 m2 xuống còn 13.100 m2?.

 

Ở một khía cạnh khác, bà Phan Thị Sau – Trưởng ban quản lý chợ Phước Thái cho biết, từ năm 1991 đến hết năm 2001, BQL chợ vẫn tiến hành thu phí chợ của tất cả các hộ dân cũng như những tiểu thương lớn, bé kinh doanh trên diện tích 21.150 m2 đất chợ trên. Nhưng từ năm 2002, nhiều hộ gia đình trên khuôn viên chợ không thực hiện việc đóng lệ phí chợ mà kê khai đóng thuế nhà, đất theo chủ trương của UBND phường Phước Long, Chi cục thuế TP.Nha Trang và Phòng Công thương TP.Nha Trang(?).

 

 Theo tính toán của một Uỷ viên hội đồng phường Phước Long thì hiện nay trên diện tích 13.100 m2 quy hoạch chợ Phước Thái có 167 hộ gia đình có nhà ở thuần tuý hoặc vừa ở vừa kinh doanh với tổng diện tích “chiếm” khoảng 7.000 m2. Còn lại hơn 6.000 m2 diện tích thuộc “lòng chợ” BQL trực tiếp quản lý . 

Còn theo bà Sau, hiện có 518 hộ có lô sạp cố định và không cố định hàng ngày kinh doanh tại chợ họ đóng lệ phí chợ cho BQL. Còn BQL chợ thực hiện nghĩa vụ thuế với nhà nước bằng việc đóng thuế. Theo đó, từ những năm 2003 đến nay, BQL chợ và Chi cục thuế Nha Trang đã kiểm tra, xác định thống nhất diện tích BQL chợ phải nộp thuế đất là 4000 m2, tương đương 1.920.000 đồng/năm. Dư luận đặt câu hỏi, tại sao dù ở thời kỳ nào, thời điểm nào thì diện tích BQL chợ Phước Thái trực tiếp quản lý vẫn trên hàng chục nghìn m2 nhưng chỉ phải thực hiện nghĩa vụ 4.000 m2. Kể cả đến giai đoạn hiện nay, khi đã có quy hoạch chính thức về diện tích chợ Phước Thái là 13.100 m2 tại sao BQL chỉ vẫn phải đóng thuế diện tích 4.000 m2? . Có chăng việc “lọt” thuế?. Còn nếu giải thích theo kiểu trong tổng số diện tích trên có diện tích của nhà dân (những nhà này đã đóng thuế) thì vô hình chung đã lộ thiên những điểm vô cùng bất cập về quy hoạch, về công tác quản lý của các cơ quan chức năng sở tại. 

 

Tại nhiều đơn thư, các hộ dân khu vực chợ Phước Thái khẳng định Thông báo số 979/TB-UBND ngày 24/11/2014 của UBND TP.Nha Trang đã khẳng định BQL chợ kê khai và thực hiện đóng thuế đất phi nông nghiệp 4.000 m2 (quy định tại điểm b khoản 3 điều 4 Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp) thì BQL chợ Phước Thái không nằm trong quy định khoản 3 điều 4 Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Theo đó người dân khẳng định số hộ dân thuộc tổ 2 Phước Lộc không nằm trong diện tích 4.000 m2 mà BQL chợ kê khai nộp thuế như Chủ tịch UBND TP.Nha Trang đã trả lời người dân trong thông báo số 979 một cách lấp liếm.

 

Xét thấy, việc xây dựng chợ và khu phố chợ không mới cũng như việc quản lý và áp dụng các chính sách pháp luật để quản lý hành chính nhà nước đối với các dự án “treo” như chợ Phước Thái cũng không quá xa lạ với các cấp chính quyền của TP.Nha Trang. Nhưng rõ ràng trên thực tế hiện nay trước, sau, trong ngoài nội tại của dự án này hiện còn quá nhiều bất cập, cần minh bạch và khẩn trương xử lý. Câu trả lời phụ thuộc vào UBND tỉnh Khánh Hoà, UBND TP.Nha Trang và các cơ quan chức năng liên quan của sở này.