Dự án đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, Quảng Ninh: Chậm bàn giao mặt bằng do lỗi chủ quan

(BVPL) - Đường cao tốc Hạ Long – Vân Đồn là dự án trọng điểm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng lớn và quyết định đến một số dự án khác của tỉnh Quảng Ninh. Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) đoạn đi qua huyện Hoành Bồ có chiều dài 28km, với 863 hộ dân bị ảnh hưởng, trong đó có 176 hộ phải di dời và diện tích đất phải thu hồi trên 213 ha đã chậm tiến hộ hơn 1 tháng. Một số cán bộ, đảng viên cơ sở có biểu hiện “đục nước béo cò”, thiếu hiểu biết pháp luật trong công tác GPMB…

 

 

Xác định tầm quan trọng của dự án, nên lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh rất quan tâm và dành nhiều thời gian cũng như chính sách ưu đãi để chỉ đạo các địa phương có dự án đi qua nhanh chóng phải giải phóng và bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư để thực hiện dự án.

 

Hoa ly đã nở rộ, nhưng người dân không thu hoạch mà để chờ kiểm đếm bồi thường

 

Trong các địa phương có dự án đi qua, có thể nói huyện Hoành Bồ là địa phương yếu kém nhất trong công tác GPMB. Lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh  đã phải nhiều lần nhắc nhở, phê bình và cũng đã nhiều lần gia “tối hâu thư” về thời hạn phải giải phóng xong mặt bằng là hết ngày 31/3 để giao cho chủ đầu tư. Nhưng đến nay, công tác GPMB vẫn chưa xong, mà vẫn còn tồn tại nhiều bất cập khó có thể giải quyết trong thời gian tới.

 

Khó khăn lớn nhất hiện nay tại huyện Hoành Bồ trong việc GPMB là đã để cho 86 hộ dân trên dọc hướng truyến đường của dự án đi qua, đua nhau ra trồng hoa ly nhằm mục đích đòi bồi thường. Dù dự án trước đó đã được công khai quy hoạch và cắm mốc từ tháng 7/2015, nhưng người dân địa phương vẫn bị một số đối tượng tư lợi, trong đó có cả cán bộ quản lý tại địa phương hướng dẫn và xúi giục trồng hoa ly để nhằm mục đích trục lợi. Tính riêng tại xã Hòa Bình, diện tích trồng hoa ly nằm trên diện tích đất phải thu hồi đã lên đến 9,8ha. Xác định có nhiều bất thường, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh đã phải chỉ đạo công an tỉnh Quảng Ninh vào cuộc điều tra, nếu xác định có dấu hiệu phạm tội thì khởi tố vụ án để giải quyết theo thẩm quyền. 

 

Tại hội nghị thông tin báo chí thường kỳ được tổ chức ngày 24/3, lãnh đạo huyện Hoành Bồ cũng đã thừa nhận: "Toàn bộ số hoa này trồng không đúng kỹ thuật. Trồng từ tháng 12 âm lịch, bây giờ hoa đã tàn, đến kỳ nở rộ nhưng người dân cũng không thu hoạch. Chúng tôi đã có thông báo yêu cầu nhân dân trồng đúng chỗ, thu hoạch được hoa màu đem bán. Người ta trồng hoa chỉ mong đến vụ để thu hoạch, nhưng hoa nở họ cũng không bán. Cỏ cao hơn hoa, người dân trồng không đánh luống, không chăm sóc. Mật độ bình thường là 15 - 16 cây/m2, nhưng có đoạn 30 cây/m2. Vùng này không bao giờ trồng hoa. Chúng tôi xác định đây là có mục đích trục lợi".

 

Việc để người dân đua nhau trồng hoa ly nhằm mục đích trục lợi là do chính quyền cơ sở không làm tốt công tác giám sát địa bàn. Có một số cán bộ địa phương bị dân tố cáo cùng tham gia và để người thân trong gia đình trồng hoa trái phép.

 

Theo Công văn số 154/CV-HU ngày 16/3/2016 của Huyện ủy Hoàng Bồ được niêm yết công khai tại trụ sở xã Hoà Bình, thì: Trong số 86 hộ trồng hoa ly với diện tích 95.000m2 để đòi tiền bồi thường thì có 3 hộ là cán bộ công chức xã, 9 cán bộ, đảng viên thôn; trong số 37 trường hợp tự cơi nới nhà cửa, sân vườn, công trình phụ thì có 1 đảng viên. Chính quyền cấp xã mới lập biên bản vi phạm hành chính được 2 trường hợp, 35 trường hợp khác chưa tiến hành lập biên bản và xử lý vi phạm hành chính… Nhưng việc này Đoàn kiểm tra của Huyện ủy và UBND huyện Hoành Bồ đã nắm được và đang tiến hành kiểm tra làm rõ và xử lý nghiêm minh.

 

 

Một phần nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ GPMB xuất phát từ sự hạn chế về mặt pháp luật của chính những cán bộ chuyên môn giúp việc. Việc lên phương án bồi thường, áp giá chưa đúng cũng đã dẫn đến việc người dân bức xúc khiếu nại, khiếu kiện kéo dài. Có thể lấy việc thu hồi đất và bồi thường đối với hộ ông Hoàng Ngọc Hải, ở xã Sơn Dương sau đây là một minh chứng: 

 

Theo ông Hoàng Ngọc Hải “Gia đình tôi mua lại của một số hộ dân địa phương diện tích đất ruộng hoang hóa mà họ khai hoang trước năm 1990. Việc sử dụng đất vẫn đóng thuế cho nhà nước hàng năm đầy đủ và không có tranh chấp. Tại tờ bản đồ địa chính số 76; thửa đất số 13; thì diện tích đất 2.261,6 m2 trên thuộc quyền sử dụng hợp pháp của gia đình tôi. Theo quy hoạch ban đầu, thì đường cao tốc không đi qua phần đất này, nhưng về sau chủ đầu tư xin điều chỉnh hướng tuyến nên đã  chạy ngang qua đất của gia đình tôi. Cho đến tận bây giờ, tôi vẫn chưa nhận được Thông báo và Quyết định thu hồi đất từ UBND huyện Hoành Bồ, nhưng ngày 8/4 tôi lại nhận được phương án bồi thường do Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Hoành Bồ gửi xuống. Theo phương án bồi thường trên, gia đình tôi chỉ được bồi thường hơn 20 triệu đồng tiền cây trồng trên đất, còn toàn bộ diện tích đất 2.261,6 m2 và tài sản trên đất của gia đình bị thu hồi thì UBND huyện Hoành Bồ không bồi thường và cũng không đưa ra lý do. 

 

 

Luật sư Phạm Thanh Tùng – Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đang tư vấn pháp lý cho hộ ông Hải thì cho rằng: "Hiện tại chưa có văn bản pháp luật nào của nhà nước quy định cho phép Nhà nước được quyền thu hồi đất hợp pháp của dân để giao cho chủ đầu tư thực hiện dự án BOT mà không phải bồi thường cho dân. Ông Tùng cũng cho biết: Tại biên bản xét duyệt nguồn gốc đất đai ngày 2/7/2015 (gửi kèm theo phương án bồi thường) do Hội đồng xét duyệt nguồn gốc đất, UBND xã Sơn Dương đã xác định là đất hợp pháp của hộ gia đình ông Hoàng Ngọc Hải, lấy đây làm căn cứ giải quyết các quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến đất. Nếu UBND huyện Hoành Bồ cho rằng không phải bồi thường tiền đất cho gia đình ông Hải là đúng, thì tôi nghĩ rằng họ đang áp dụng tập quán địa phương chứ không phải đang áp dụng pháp luật. Chính sự thiếu hiểu biết pháp luật như vậy đã là câu trả lời đang cần giải đáp là vì sao dự án trọng điểm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của tỉnh Quảng Ninh lại đang bị chậm trễ trong công tác GPMB và bị nhiều người dân khiếu nại, khiếu kiện nhiều đến vậy?"

 

Theo ghi nhận của phóng viên, đúng là việc GPMB đường cao tốc Hạ Long – Vân Đồn tại huyện Hoành Bồ đang rất là khó khăn và phức tạp. Nếu các đảng viên cơ sở không “đi trước làm gương” trong công tác GPMB, tự bàn giao không nhận tiến bồi thường những diện tích hoa ly đã trồng; chính quyền địa phương không xử lý dứt điểm, nghiêm minh những cán bộ, đảng viên cố tình vi phạm; không áp dụng đúng pháp luật và linh động hơn nữa trong công tác kiểm đếm bồi thường, mà cứ để dân khiếu kiện, khiếu nại như hiện nay thì chưa biết đến khi nào chủ đầu tư mới nhận được toàn bộ mặt bằng sạch để thi công?.