Mỗi khi định cất nhắc, hay quy hoạch một cá nhân nào đó, ở nước ta thường căn cứ vào hai tiêu chuẩn quan trọng: Phải là đảng viên và có học vị. Riêng tiêu chuẩn thứ hai xét về mặt khách quan có thể nói là một bước tiến bộ của Nhà nước ta khi đưa chuẩn trí thức để sử dụng cán bộ. Còn nhớ thời kỳ cải cách ruộng đất, dù cá nhân ấy có học hành đến đâu cũng phải giấu nhẹm đi vì mục tiêu đáng sợ: “Trí, phú, địa, hào” là đối tượng cần “đào tận gốc, trốc tận rễ”. May sao sự ấu trĩ đó đã qua đi nhanh chóng.

 


Nhu cầu về bằng giả, bằng rởm ở nước ta mạnh đến độ nó đã hình thành cả một công nghệ làm bằng giả. Loại làm bằng giả kiểu chữa bằng thật như trường hợp người làng mượn bằng của tôi cách đây hơn 50 năm nay đã trở thành lạc hậu. Giờ đây, các cơ sở làm bằng giả bằng công nghệ hiện đại công khai, rầm rộ ở khắp các thành phố, tỉnh thành trong cả nước. Tháng 12/2012, vụ làm bằng giả “như thật” bị phát giác tại TP. HCM đã làm chấn động dư luận cả nước. Cơ sở này đã tự tin với dòng quảng cáo “Bằng giả như thật 100% có phôi gốc do Phòng đào tạo của trường cấp, có hồ sơ lưu tại Phòng đào tạo, bảng điểm trong quá trình học tập, công chứng hợp pháp...”. Giá của tấm bằng “gắn mác” do Trường đại học BK TP. HCM cấp là 25 triệu đồng. Nhiều cơ sở làm bằng giả còn công khai giá các loại bằng như: bằng Tiến sĩ 10 triệu đồng, Thạc sĩ 8 triệu đồng, bằng đại học chính quy 6 triệu đồng, cao đẳng 4,5 triệu đồng… Nhu cầu bằng giả nước ta lớn không chỉ khiến các cơ sở sản xuất bằng rởm trong nước thừa cơ phát triển mà còn kéo theo không ít cơ sở ma muội của nước ngoài tham gia. Kiểu như bằng của Trường đại học Nam Thái Bình Dương, của Tổ chức Liên minh các viện hàn lâm quốc tế của Nga (MMC), Trường đại học La Salle (nơi mà người nước ngoài gọi là xưởng sản xuất bằng cấp… là những cơ sở chuyên cung cấp các loại bằng học vị rởm có giá từ 6.000 đến 17.000 USD…

Thực tế cho thấy, nói dối đang trở thành một biện pháp hữu hiệu “đẻ” ra căn bệnh thành tích đáng sợ. Việc một cơ sở, một ngành kinh tế quốc dân, một cơ sở giáo dục, y tế... báo cáo thành tích “rởm” để xin huân chương, bằng khen… đã trở thành phổ biến và dường như được xã hội chấp nhận. Vì vậy việc dùng bằng cấp giả chính là một nhánh của sự dối trá đang trở thành tệ nạn khủng khiếp làm băng hoại xã hội.

Trong khi đó, những người có tài, được đào tạo có bài bản ở thế giới thì ngại về công tác trong nước vì sợ bị đổ vấy với không ít vị Giáo sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ rởm đang giữ các trọng trách ở nhiều lĩnh vực.

Cú thì dù có khoác bộ lông của con công cũng vẫn là cú. Đáng tiếc, vì bộ lông mượn đó mà những con cú có điều kiện để kiếm ăn và làm băng hoại vẻ đẹp của cuộc sống và sự công bằng xã hội.


        Hoàng Bách Thành