Ngày mai, 18/9/2019, TAND TP Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam và Công ty cho thuê tài chính II (viết tắt là ALC II, trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Agribank).
Hội đồng xét xử gồm 5 người: Thẩm phán chủ tọa Nguyễn Thị Xuân Thu; Thẩm phán Nguyễn Ngọc Huân. Hội thẩm nhân dân gồm: bà Nguyễn Thị Minh Hà; ông Vũ Mạnh Quang; ông Hoàng Đức Thọ.
Đại diện VKS tham gia phiên tòa: ông Vũ Đức Bằng (Kiểm sát viên cao cấp VKSND tối cao); bà Phạm Thúy Tình (KSV trung cấp VKSND TP Hà Nội).
Các bị cáo bị đưa ra xét xử gồm: Lê Bạch Hồng (SN 1954, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nguyên Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam), Nguyễn Huy Ban (SN 1948, nguyên Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam), Nguyễn Phước Tường (SN 1951, nguyên Trưởng Ban Kế hoạch - Tài chính, kiêm Kế toán trưởng Bảo hiểm xã hội Việt Nam), Hoàng Hà (SN 1976) và Trần Tiến Vỹ (SN 1957) nguyên Trưởng Phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Ban Kế hoạch - Tài chính, Bảo hiểm xã hội Việt Nam
Các bị cáo cùng bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 165, khoản 3 - Bộ luật Hình sự năm 1999.
Riêng bị cáo Trần Thị Thanh Thủy (SN 1979, Phó Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính) bị VKSND tối cao truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 285, khoản 2 - Bộ luật Hình sự năm 1999.
Theo cáo trạng của VKSND tối cao, BHXH Việt Nam được sử dụng nguồn tiền tạm thời nhàn rỗi của Quỹ Bảo hiểm xã hội để thực hiện các biện pháp đầu tư, tăng trưởng. Việc đầu tư Quỹ phải được thực hiện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 và các quy định khác.
Ngày 25/12/2003, ông Lê Văn Sở (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) và Nguyễn Huy Ban ký thỏa thuận hợp tác về việc BHXH đồng ý cho Agribank, các chi nhánh cấp 1 và các công ty thuộc Agribank vay vốn. Agribank chịu trách nhiệm toàn bộ về việc vay, sử dụng và hoàn trả vốn của tất cả các hợp đồng do Agribank trực tiếp đi vay, các chi nhánh cấp 1, các công ty trực thuộc ký kết với BHXH do Tổng Giám đốc Agribank ký bảo lãnh.
Theo nội dung cáo trạng, từ tháng 3/2008 đến tháng 8/2009, Nguyễn Phước Tường, Trưởng ban Kế hoạch Tài chính kiêm Kế toán trưởng BHXH Việt Nam chỉ đạo Trần Tiến Vỹ và Hoàng Hà lập 14 Tờ trình đề nghị Nguyễn Huy Ban (Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam) và Lê Bạch Hồng (Thứ trưởng, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam) cho ALC II vay vốn từ Quỹ bảo hiểm xã hội.
Sau khi được Nguyễn Huy Ban và Lê Bạch Hồng “đồng ý”, Nguyễn Phước Tường đã chỉ đạo Phòng Kế hoạch Tổng hợp liên hệ, soạn thảo hợp đồng và gửi qua email cho ALC II. Các hợp đồng này được ALC II ký trước chuyển lại, Phòng Kế hoạch, Tổng hợp kiểm tra trình Nguyễn Phước Tường kiểm tra lại, ký nháy và trình Tổng Giám đốc ký hợp đồng chính thức.
Theo đó, BHXH Việt Nam đã ký 14 hợp đồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ BHXH, tổng số tiền là 1.010 tỉ đồng, không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ BHXH, trái với Điều 96, Điều 97 Luật Bảo hiểm xã hội, Điều 11 Quyết định số 41/2007/QĐ-TTg ngày 29/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ.
Sau khi trả được hơn 200 tỉ đồng, ALC II bắt đầu không thanh toán lãi hàng tháng và gốc khi đến hạn. Cùng thời điểm này, lãnh đạo của ALC II bị cơ quan chức năng điều tra và phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến hoạt động quản lý tài chính. Sau đó, Bộ Công an đã vào cuộc và khởi tố vụ án.
Tháng 12/2016, Tòa án nhân dân TP Hồ Chí Minh có quyết định mở thủ tục phá sản đối với ALC II. Ngày 31/7/2018, Tòa án nhân dân TP Hồ Chí Minh tuyên bố ALC II phá sản. Số tiền ALC II còn nợ BHXH Việt Nam không có khả năng thanh toán, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền tổng cộng là hơn 1.697 tỉ đồng (hơn 769 tỉ đồng tiền gốc và hơn 928 tỉ đồng tiền lãi).
Tính đến nay BHXH chưa thu hồi được nợ gốc và lãi của Công ty ALC II, số tiền chưa được thu hồi là hơn 1.700 tỷ đồng (gồm cả gốc và lãi).
Trong số các bị cáo, Lê Bạch Hồng bị Viện Kiểm sát xác định là đã ký và chỉ đạo thực hiện ba hợp đồng cho ALC II vay vốn, đến nay không thu hồi được, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 434 tỉ đồng. Bị cáo Nguyễn Huy Ban ký và chỉ đạo thực hiện 11 hợp đồng cho ALC II vay 630 tỉ đồng không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ BHXH, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.263 tỷ đồng.
Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 1 tuần, từ ngày 18 đến ngày 24/9.