Viện kiểm sát đề nghị hủy án sơ thẩm
Chiều 30/10, sau 2 ngày xét xử phúc thẩm vụ án Vận chuyển, sử dụng trái phép vật liệu nổ và Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên, xảy ra tại tỉnh Yên Bái, TAND cấp cao tại Hà Nội đã đưa ra phán quyết đối với kháng nghị của VKSND tỉnh Yên Bái và kháng cáo của các bị cáo.
    |
 |
| Quang cảnh phiên tòa phúc thẩm. Ảnh: Hồng Nguyên. |
Liên quan trước đó, ngày 7/11/2023, TAND tỉnh Yên Bái đã tiến hành xét xử sơ thẩm vụ án này và quyết định tuyên bị cáo Đinh Tiến Hùng, cựu Phó Bí thư Tỉnh đoàn Yên Bái không phạm tội. 9 bị cáo còn lại lần lượt bị áp dụng các mức án như sau: Lăng Đức Hân 19 năm tù; Nguyễn Văn Hậu 18 năm tù; Bùi Minh Đức 17 năm 6 tháng tù; Nguyễn Trọng Tuấn 14 năm tù; Bùi Mạnh Hùng 17 năm tù; Nguyễn Văn Báu 15 năm tù; Trần Đắc Việt 10 năm tù; 2 bị cáo Lưu Bằng Đoàn và Nguyễn Mạnh Hùng bị tuyên phạt 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo.
Sau phiên tòa sơ thẩm, VKSND tỉnh Yên Bái đã ban hành kháng nghị phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Yên Bái; đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử lại vụ án hình sự nêu trên theo hướng, bị cáo Đinh Tiến Hùng đã phạm tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”; các bị cáo Trần Đắc Việt và Nguyễn Văn Báu đã thực hiện hành vi tội phạm “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ”; không cho bị cáo Trần Đắc Việt hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm s, t khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự, áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự và tăng hình phạt đối với bị cáo.
Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện VKSND cấp cao tại Hà Nội đã phân tích các tài liệu, chứng cứ mà Cơ quan điều tra đã thu thập được, quá trình thẩm vấn tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, đại diện Viện kiểm sát nêu quan điểm: việc quy kết các bị cáo về tội danh và điều luật là có căn cứ. Tuy nhiên, quá trình điều tra, xét xử đã bỏ lọt hành vi phạm tội “Sử dụng trái phép vật liệu nổ” đối với bị cáo Đinh Tiến Hùng và hành vi phạm tội “Vận chuyển trái phép vật liệu nổ” đối với bị cáo Lưu Bằng Đoàn; chưa phân hóa được vai trò tham gia của các bị cáo, cũng như việc cần phải xem xét lại về số lượng vật liệu nổ, khối lượng, hàm lượng quặng mà Cơ quan điều tra đã quy kết cho các bị cáo, dẫn đến việc áp dụng hình phạt đối với các bị cáo là quá nặng, nên đề nghị HĐXX xem xét lại.
|
 |
| Đại diện VKSND cấp cao tại Hà Nội thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa tập trung nghe HĐXX tuyên án. Ảnh: Hồng Nguyên. |
Đối với bị cáo Đinh Tiến Hùng, căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, lời khai của các bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, Viện kiểm sát có đủ cơ sở để xác định bị cáo Hùng có liên quan và có hành vi cùng với các bị cáo khác phạm tội “Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên”. Tuy nhiên, Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên bị cáo Hùng không phạm tội này là không có căn cứ.
Mặt khác, trong quá trình điều tra, cơ quan tố tụng cấp sơ thẩm còn bỏ lọt hành vi sử dụng trái phép vật liệu nổ của bị cáo Đinh Tiến Hùng… Từ những nhận định nêu trên, VKSND cấp cao tại Hà Nội đề nghị HĐXX hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, kể cả đối với 2 bị cáo Lưu Bằng Đoàn và Nguyễn Mạnh Hùng (không kháng cáo, không bị kháng nghị, bị tuyên phạt 2 năm tù cho hưởng án treo) để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.
Tại phiên tòa phúc thẩm, về phía các bị cáo và đa số luật sư bào chữa cho các bị cáo (trừ bị cáo Đinh Tiến Hùng và luật sư bào chữa cho bị cáo này) đều có quan điểm nhất trí với đề nghị của đại diện Viện kiểm sát là hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.
Tòa chấp nhận đề nghị của Viện kiểm sát
Bản án phúc thẩm cho thấy, trong quá trình giải quyết vụ án, TAND tỉnh Yên Bái đã 2 lần trả hồ sơ, đề nghị VKSND tỉnh Yên Bái bổ sung các chứng cứ liên quan đến hành vi phạm tội của bị cáo Đinh Tiến Hùng. Tuy nhiên, VKSND tỉnh Yên Bái vẫn giữ nguyên quan điểm, không bổ sung được chứng cứ, tình tiết nào mới.
Do vậy, Tòa cấp sơ thẩm đã nhận định, trong suốt quá trình điều tra, truy tố cũng như xét xử tại phiên tòa, bị cáo Đinh Tiến Hùng không thừa nhận bất cứ nội dung nào về việc bàn bạc, trao đổi khai thác mỏ núi Ngàng; không bố trí ai lên mỏ núi Ngàng; không thừa nhận việc trao đổi tin nhắn có nội dung liên quan đến việc khai thác mỏ núi Ngàng.
|
 |
| Bị cáo Đinh Tiến Hùng tự bào chữa cho mình tại phiên tòa. Ảnh: Hồng Nguyên. |
Đồng thời, nhận định lời khai của các bị cáo Hân, Tuấn và Bùi Mạnh Hùng là một chiều, không có căn cứ để chứng minh vai trò, vị trí và tính liên quan trực tiếp tới Đinh Tiến Hùng trong việc khai thác trái phép tài nguyên tại mỏ núi Ngàng như cáo trạng của VKSND tỉnh Yên Bái đã truy tố. Với các căn cứ nêu trên, Tòa cấp sơ thẩm đã tuyên bố bị cáo Đinh Tiến Hùng không phạm tội “Vi phạm quy định khai thác tài nguyên”.
Theo bản án phúc thẩm, trong quá trình xét hỏi, tranh tụng tại phiên tòa phúc thẩm, căn cứ vào các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, thấy rằng lời khai của các bị cáo còn nhiều mâu thuẫn và có nhiều chứng cứ vẫn chưa được sáng tỏ trong vụ án này; còn nhiều tình tiết quan trọng chưa được điều tra làm rõ.
Do vậy, HĐXX xét thấy cần thiết phải hủy bản án sơ thẩm đối với bị cáo Đinh Tiến Hùng, giao lại hồ sơ cho VKSND tỉnh Yên Bái để điều tra lại. Cần làm rõ các nội dung sau: có hay không sự tham gia của Đinh Tiến Hùng trong việc khai thác khoáng sản trái phép tại mỏ núi Ngàng; Đinh Tiến Hùng có phải là người khởi xướng, giúp sức về tinh thần cho các bị cáo trong việc khai thác trái phép khoáng sản; có hay không việc Đinh Tiến Hùng liên hệ, can thiệp việc cấp giấy phép khai thác cho Công ty Tuyên Huy và Công ty Ngọc Tâm.
Tiếp đến, có hay không việc Đinh Tiến Hùng chỉ đạo, bố trí, sắp xếp và tìm nhân lực, vật tư để phục vụ cho việc khai thác trái phép tại mỏ núi Ngàng; làm rõ sự mâu thuẫn trong lời khai của Lăng Đức Hân cũng như lời khai và các chứng cứ khác trong hồ sơ vụ án; làm rõ lý do tại sao Đinh Tiến Hùng lại nhắc Hân thanh toán tiền điện của mỏ núi Ngàng, cũng như xem xét việc Hùng gọi điện hỏi về tình hình quặng và trữ lượng quặng, cũng như việc Tuấn gửi hình ảnh quặng cho Hùng, theo như lời khai của Tuấn.
|
 |
| Các bị cáo đứng nghe HĐXX tuyên án. Ảnh: Hồng Nguyên. |
Ngoài ra, cần làm rõ trong quá trình vận chuyển và sử dụng vật liệu nổ, cũng như xem xét hành vi của Trần Đắc Việt, Nguyễn Văn Báu trong việc vận chuyển trái phép vật liệu nổ, ngày 19/2/2020, để tránh bỏ lọt tội phạm, bỏ lọt hành vi phạm tội.
Đối với nội dung kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của các bị cáo: Lăng Đức Hân, Nguyễn Văn Hậu, Nguyễn Trọng Tuấn, Bùi Mạnh Hùng, Trần Đắc Việt, Nguyễn Văn Báu, Bùi Minh Đức, HĐXX thấy rằng, cần chấp nhận nội dung kháng cáo của các bị cáo này.
Tuy nhiên, như phân tích ở trên, HĐXX thấy rằng, cần phải hủy toàn bộ bản án sơ thẩm đối với các bị cáo, giao hồ sơ cho VKSND tỉnh Yên Bái để điều tra lại theo hướng, xem xét vai trò, tính chất, mức độ, hành vi của các bị cáo cũng như các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, thái độ khai báo và cần thiết phải xác định lại số lượng, khối lượng vật liệu nổ như Cơ quan điều tra đã quy kết, cũng như xem xét tính hợp pháp của kết luận giám định về khối lượng, hàm lượng khoáng sản để quy kết tội danh đối với hành vi khai thác khoáng sản trái phép.
Đối với bị cáo Lưu Bằng Đoàn và Nguyễn Mạnh Hùng, 2 bị cáo này không kháng cáo và cũng không bị kháng nghị. Tuy nhiên, HĐXX thấy rằng do phải hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại, trong vụ án này, hành vi của 2 bị cáo có liên quan mật thiết đến hành vi phạm tội và lời khai của các bị cáo. Do đó, HĐXX thấy rằng, cần thiết phải hủy toàn bộ bản án sơ thẩm liên quan đến 2 bị cáo này, kể cả về tội danh và các biện pháp khác.
HĐXX phúc thẩm cho biết, tại phiên tòa này, quan điểm và đề nghị của đại diện Viện kiểm sát cũng như của các luật sư là phù hợp với nhận định của HĐXX nên được chấp nhận; quan điểm của luật sư bào chữa cho bị cáo Đinh Tiến Hùng và bị cáo Đinh Tiến Hùng đề nghị giữ nguyên bản án sơ thẩm là không phù hợp với nhận định của HĐXX nên không được chấp nhận. Về án phí, do bản án sơ thẩm bị hủy nên các bị cáo kháng cáo không phải chịu án phí phúc thẩm.
Vì các lẽ trên, áp dụng các quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự, HĐXX phúc thẩm quyết định chấp nhận kháng nghị của VKSND tỉnh Yên Bái; chấp nhận kháng cáo của các bị cáo Hân, Hậu, Việt, Báu, Đức và Bùi Mạnh Hùng; hủy toàn bộ bản án sơ thẩm, giao hồ sơ cho VKSND tỉnh Yên Bái để điều tra lại theo đúng quy định của pháp luật.