Ngày mai, xét xử phúc thẩm bị cáo Thái Khắc Thành trong vụ “Gà lôi trắng"

Ngày 17/10, TAND tỉnh Hưng Yên sẽ mở phiên tòa xét xử phúc thẩm đối với bị cáo Thái Khắc Thành trong vụ án “Gà lôi trắng” được dư luận đặc biệt quan tâm.

Dự kiến, có 5 luật sư tham gia bào chữa cho bị cáo Thái Khắc Thành.

Bị cáo Thái Khắc Thành ra khỏi cổng Trại tạm giam sau khi được thay đổi biện pháp tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú.

Liên quan đến vụ án này, trước đó, VKSND tỉnh Hưng Yên đã quyết định Kháng nghị toàn bộ Bản án hình sự sơ thẩm số 35 ngày 8/8/2025 của TAND khu vực 5 (tỉnh Hưng Yên) tuyên phạt 6 năm tù đối với bị cáo Thái Khắc Thành (SN 1980, xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Theo VKSND tỉnh Hưng Yên, Bản án hình sự sơ thẩm số 35 ngày 8/8/2025 của TAND khu vực 5 (tỉnh Hưng Yên), xác định bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” là chưa phù hợp với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.

Trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố vụ án này thì Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I – nhóm IB, Nghị định số 84 của Chính phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06 ngày 22/1/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES). Do đó ngày 30/6/2025, VKSND huyện Vũ Thư (nay là khu vực 5) truy tố bị cáo Thái Khắc Thành về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”, quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Thông tư số 27 ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và môi trường có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 thì gà lôi trắng thuộc nhóm IIB (hạn chế khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại). Gà lôi trắng không còn thuộc nhóm IB (nghiêm cấm khai thác và sử dụng mẫu vật khai thác từ tự nhiên vì mục đích thương mại) theo Nghị định số 84 của Chính phủ như khi khởi tố điều tra và truy tố.

Bởi vậy, Bản án sơ thẩm số 35 ngày 8/8/2025 của TAND khu vực 5 (tỉnh Hưng Yên) xác định 13 cá thể thu giữ của Thái Khắc Thành là “Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I – nhóm IB, Nghị định số 84 của Chính phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06 ngày 22/1/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và tuyên bố bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là không đúng với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.

Đại diện VKSND tỉnh Hưng Yên và Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên tống đạt Quyết định Kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm cho bị cáo Thái Khắc Thành tại Trại tạm giam Công an tỉnh Hưng Yên.

VKSND tỉnh Hưng Yên cũng đề nghị TAND cùng cấp hủy bỏ biện pháp tạm giam đối với bị cáo Thái Khắc Thành theo quy định của pháp luật. TAND tỉnh Hưng Yên chấp nhận yêu cầu của VKSND tỉnh Hưng Yên hủy bỏ biện pháp tạm giam đối với bị cáo và thụ lý vụ án theo trình tự phúc thẩm.

Theo điều tra, năm 2022, thông qua mạng xã hội, Thái Khắc Thành biết loài gà lôi trắng là động vật nguy cấp, quý, hiếm thuộc danh mục nghiêm cấm nuôi, nhốt, buôn bán vì có giá trị bảo tồn và kinh tế cao. Mặc dù biết pháp luật nghiêm cấm việc nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép loài gà này, nhưng Thành vẫn cố ý thực hiện.

Năm 2024, Thành mua 01 cá thể gà lôi trống của một người không quen biết ở tỉnh Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng qua mạng xã hội. Sau đó, Thành tiếp tục liên hệ đổi 01 con chim cho người (không xác định được tên, địa chỉ) ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An (tên trước khi sáp nhập) lấy 2 cá thể gà lôi mái.

Thành nuôi chung 1 cá thể gà lôi trống và 2 cá thể gà lôi mái tại nhà riêng ở xã Thịnh Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An (nay là xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An), không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Trong quá trình nuôi, các cá thể gà trưởng thành này sinh sản được 13 trứng, ấp nở được 10 cá thể gà lôi con (còn 03 trứng bị hỏng).

Tháng 3/2025, Thành có ý định bán số gà lôi con này nên đã sử dụng tài khoản Facebook cá nhân “Thanh Oanh” để rao bán gà trong các hội nhóm về chim cảnh quý hiếm.

Ngày 20/3/2025 và ngày 26/3/2025, Thành đăng hai bài viết kèm hình ảnh gà lôi bố mẹ và đàn gà lôi con, mời chào mua bán. Cùng ngày 26/3/2025, Thành nhận được tin nhắn hỏi mua từ tài khoản Facebook “Quốc Huy” của một người không rõ lai lịch, sau đó hai bên thỏa thuận bán 10 con gà lôi con với giá 500.000 đồng/con, tổng cộng 5 triệu đồng.

Nhưng do gà con còn nhỏ, nên người mua nhờ Thành nuôi thêm mấy ngày với tiền công nuôi là 1 triệu đồng và hẹn thời gian giao gà vào ngày 02/4/2025. Người mua chuyển khoản đặt cọc 2 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng của vợ Thành là chị Nguyễn Thị Oanh. Số tiền còn lại sẽ thanh toán nốt khi người mua nhận được gà ngày 02/4/2025.

Khoảng 07 giờ ngày 01/4/2025, Thành gọi điện thỏa thuận với anh Thái Đình Sơn để vận chuyển gà ra tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên), với tiền công chở 2,6 triệu đồng. Khoảng 15 giờ cùng ngày, anh Sơn nhận cuộc gọi từ số điện thoại của người đàn ông không quen biết, nói chở gà đến huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là xã Vũ Thư, tỉnh Hưng Yên) và bảo anh lưu số, kết bạn Zalo, sau đó anh Sơn nhận được 1 triệu đồng ứng trước tiền vận chuyển.

Do đường xa, mắt kém, không đi xe đêm được nên anh Sơn đã thuê anh Hoàng Văn Truyền vận chuyển gà giúp, anh Sơn đã đưa cho anh Truyền 1 triệu đồng để đổ xăng. Khoảng 22 giờ 30 phút ngày 01/4/2025, Thành cùng vợ cho 10 cá thể gà con vào 02 thùng giấy carton, dán bằng băng keo (cả hai thùng đều được đục lỗ) rồi chuyển cho anh Sơn và nhờ anh Sơn khi giao hàng cho khách thì thu hộ Thành 4 triệu đồng tiền gà và thu nốt tiền công vận chuyển.

Khoảng 07 giờ ngày 02/4/2025, khi anh Truyền chở 02 thùng gà đi đến đường ĐH07 thuộc địa phận thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là thôn Quý Sơn, phường Vũ Phúc, tỉnh Hưng Yên) thì bị Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thái Bình (nay là Công an tỉnh Hưng Yên) kiểm tra, thu giữ tại khoang xe và thùng xe ô tô một thùng chứa 6 cá thể gà non và một 1 thùng chứa 4 cá thể gà non.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hưng Yên (trước là tỉnh Thái Bình) tiến hành khám xét khẩn cấp tại nơi ở của Thái Khắc Thành thu giữ 3 cá thể gà (1 con màu trắng, 2 con màu nâu).

Bị cáo Thái Khắc Thành bên chuồng sắt nhốt gà lôi trắng tại thời điểm bị bắt.

Kết quả giám định ngày 2/4/2025 của Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam kết luận: 10 cá thể động vật sống (con non) có mặt trong 1 lồng kim loại là loài gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae).

Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I - nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ: sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).