Trong vụ án này, cựu Bí thư Nguyễn Văn Vịnh bị các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Lào Cai truy tố và đưa ra xét xử về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
    |
 |
| Các bị cáo đứng hàng dọc tại phiên tòa: Nguyễn Mạnh Thừa (thứ nhất), Nguyễn Văn Vịnh (thứ hai). |
Bị cáo Nguyễn Văn Vịnh được xác định phạm tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ", trong thời gian đang là Phó Chủ tịch UBND tỉnh, phụ trách lĩnh vực đầu tư, kinh tế, đã ký nhiều văn bản và có ý kiến bút phê, chỉ đạo vào các tài liệu, tạo điều kiện cho Công ty Lilama và Công ty Apatit được khai thác trái phép tài nguyên và tiêu thụ trái phép khoáng sản.
Cùng bị truy tố về và đưa ra xét xử về tội danh trên còn có hàng loạt cựu lãnh đạo tỉnh Lào Cai, gồm: Doãn Văn Hưởng, cựu Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Thanh Dương và Lê Ngọc Hưng (đều là cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh)... Riêng bị cáo Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama, bị truy tố 2 tội “Rửa tiền” và “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.
Theo cáo trạng truy tố, từ năm 2012 - 2015, Nguyễn Mạnh Thừa là người trực tiếp chỉ đạo, tổ chức khai thác, tiêu thụ trái phép 1,5 triệu tấn quặng Apatit các loại, tại khu vực thuộc Khai trường 18, trị giá hơn 610 tỉ đồng. Trong đó, Công ty Lilama thu lợi bất chính hơn 177 tỉ đồng, Công ty Apatit thu lợi bất chính hơn 184 tỉ đồng. Vì vậy, bị cáo Nguyễn Mạnh Thừa phải chịu trách nhiệm chính về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”.
Về hành vi “Rửa tiền”, cáo trạng xác định, toàn bộ số tiền hơn 451 tỉ đồng thu được từ việc khai thác, bán 1,3 triệu tấn quặng Apatit từ năm 2013 - 2015, Nguyễn Mạnh Thừa đã chỉ đạo nhân viên Công ty Lilama đưa vào hạch toán hoạt động sản xuất kinh doanh.
Theo sổ sách, chứng từ và hồ sơ báo cáo quyết toán thuế hàng năm của công ty thì toàn bộ số tiền thu được từ việc khai thác, bán quặng đã được Công ty Lilama sử dụng vào nhiều việc khác nhau. Cụ thể, chi phí bốc xúc, vận chuyển quặng; chi phí thuê phương tiện, máy móc để khai thác quặng; chi trả lương, tiền công, tiền thưởng cho công nhân viên, người lao đông; nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường...
Quá trình điều tra xác định, để hợp thức nguồn tiền thu được từ việc khai thác quặng Apatit trái phép, Thừa thỏa thuận với 12 cá nhân mà Công ty Lilama thuê vận chuyển quặng và đất đá cho bị cáo mượn tài khoản để Công ty Lilama chuyển nhờ số tiền thu được từ việc khai thác quặng Apatit vào tài khoản của các cá nhân này, sau đó rút ra trả lại cho Thừa.
Được các cá nhân này đồng ý, Thừa chỉ đạo kế toán của Công ty Lilama lập các hợp đồng, biên bản nghiệm thu để nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá và nâng khống khối lượng đất đá.
Sau đó, bị cáo chỉ đạo nhân viên đến Chi cục thuế huyện Bảo Thắng và Chi cục thuế TP. Lào Cai mua hóa đơn bán lẻ theo các hợp đồng kinh tế cùng biên bản nghiệm thu khống. Tiếp đó, Thừa chỉ đạo nhân viên kế toán của Lilama thực hiện chuyển tiền thu được từ việc bán quặng Apatit đã khai thác trái phép từ tài khoản của công ty vào tài khoản của 12 cá nhân này.
Cáo trạng kết luận, từ năm 2013 - 2015, Thừa đã chỉ đạo thực hiện chuyển tiền từ tài khoản của Công ty Lilama vào tài khoản của 12 cá nhân trên nhiều lần với tổng số tiền hơn 182 tỉ đồng, trong đó hơn 5,6 tỉ đồng là tiền cước vận chuyển quặng, đất đá thực tế 12 cá nhân này được nhận; còn lại hơn 177 tỉ đồng là tiền nâng khống.
Sau khi 12 cá nhân nhận được tiền vào tài khoản đã cùng kế toán của doanh nghiệp rút tiền mặt về đưa cho Thừa hoặc nộp vào tài khoản cá nhân của Thừa.
Đối với số tiền hơn 177 tỉ đồng, Nguyễn Mạnh Thừa khai nhận, đã sử dụng vào nhiều việc. Trong đó, 2,1 tỉ đồng để mua 1 lô đất diện tích 465m2 tại phường Bắc Cường (TP. Lào Cai) của Công ty Tập đoàn Nam Tiến, rồi cho con trai đứng tên chủ sở hữu. Chuyển hơn 33 tỉ đồng vào tài khoản của Công ty CP Đồng Tả Phời để mua cổ phần. Số cổ phần này về sau chuyển cho Công ty TNHH MTV Triệu Tiến Vương do con trai Thừa làm Giám đốc.
Ngoài ra, Thừa rút 5 tỉ đồng và mở tài khoản tiết kiệm cho con gái; sử dụng hơn 6 tỉ đồng mua đất của các hộ dân ngoài phạm vi 3,77 hec-ta để khai thác khoáng sản trái phép; sử dụng 5 tỉ đồng để biếu cựu Bí thư Nguyễn Văn Vịnh vào dịp Tết năm 2015.