Sau khoảng 6 năm đi vào vận hành chính thức (từ 2014-2021), đến tháng 10/2021, số bộ, ngành kết nối Cơ chế một cửa quốc gia đã tăng gấp 4 lần.
    |
 |
| Việc ứng dụng CNTT đã góp phần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và hoạt động xuất nhập khẩu. |
Ngoài ra, Việt Nam đã kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với tất cả 9 nước thành viên ASEAN. Đến ngày 30/11/2021, tổng số C/O Việt Nam nhận từ các nước ASEAN là: 453.098 C/O, tổng số C/O Việt Nam gửi sang các nước là: 1.121.562 C/O.
Hiện Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) cũng đang nỗ lực phối hợp với Ban Thư ký ASEAN và các nước ASEAN để triển khai kết nối, trao đổi tờ khai Hải quan ASEAN theo đúng kế hoạch, lộ trình chung của ASEAN, dự kiến, Việt Nam sẽ hoàn thành giai đoạn kết nối thử nghiệm và kết nối chính thức trong năm 2021. Tiếp sau đó, sẽ chuẩn bị các yêu cầu liên quan để kết nối thử nghiệm trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật trong năm 2022.
Cũng theo Tổng cục Hải quan, tiếp tục đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến, đồng thời, phối hợp với các bên liên quan để tích hợp các dịch vụ công trực tuyến của ngành Hải quan lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Hiện đã cập nhật, sửa đổi, bổ sung và cung cấp mới dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 cho 22 thủ tục hành chính. Đến hết tháng 11/2021, ngành Hải quan đã cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 cho 215/237 thủ tục hành chính, chiếm 91% tổng số thủ tục hành chính do cơ quan Hải quan thực hiện. Trong đó, có 209 thủ tục đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4 (đạt tỷ lệ 88%).
Theo kế hoạch năm 2021 ngành Hải quan sẽ tiếp tục tích hợp 26 dịch vụ công trực tuyến lên Cổng dịch vụ công quốc gia. Đến nay, Tổng cục Hải quan đã cập nhật 26/26 dịch vụ công trực tuyến trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính, đang phối hợp với Cục Kiểm soát Thủ tục hành chính - Văn phòng Chính phủ và Cục Tin học và Thống kê Tài chính - Bộ Tài chính thực hiện tích hợp kỹ thuật và kiểm thử. Dự kiến, trong quý IV sẽ hoàn tất tích hợp tất cả 26 dịch vụ công trực tuyến này lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Như vậy, dự kiến đến hết năm 2021, tổng số dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực hải quan được tích hợp lên Cổng dịch vụ công quốc gia là 98.
Có thể thấy, ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) toàn diện trong tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ của cơ quan Hải quan đã góp phần đơn giản hóa quy trình, thủ tục hải quan, giảm thời gian thông quan cho doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu.
Cụ thể, ngày 21/9/2021, Tổng cục Hải quan đã phê duyệt Kiến trúc tổng thể hướng tới Hải quan số theo Quyết định số 2425/QĐ-TCHQ. Việc xây dựng Kiến trúc tổng thể hướng tới Hải quan số nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan Hải quan và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp; hướng tới Hải quan số dựa trên dữ liệu lớn và dữ liệu mở với mục tiêu lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm; tạo nền tảng cho cơ quan Hải quan cũng như ngành Tài chính tiếp cận, nắm vai trò chủ động, kiến tạo và đi đầu trong việc chuyển đổi sang nền Tài chính số hiện đại tại Việt Nam.
Đây cũng là cơ sở để xây dựng hệ thống CNTT của cơ quan Hải quan trên cơ sở ứng dụng những thành tựu mới nhất về công nghệ, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, hướng tới Hải quan số và đáp ứng yêu cầu quản lý doanh nghiệp, hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh toàn diện từ khâu đầu đến khâu cuối; có khả năng tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin với các Bộ, ngành, doanh nghiệp thông qua Cơ chế một cửa quốc gia và sẵn sàng trao đổi dữ liệu hải quan với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Việc xây dựng Kế hoạch ứng dụng CNTT của ngành Hải quan giai đoạn 2021 – 2025 sẽ nâng cao mức độ tự động hóa, góp phần thúc đẩy cải cách hiện đại hóa hải quan và tạo thuận lợi thương mại trong giai đoạn 2021 – 2025.
Ngoài ra, việc triển khai thành công thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số là một trong những động lực quan trọng đối với xây dựng mô hình quản lý hải quan thông minh. Nhận thức việc triển khai Quyết định số 97/QĐ-BTC có ý nghĩa rất quan trọng và có tính quyết định đối việc hiện thực hoá mục tiêu mô hình hải quan thông minh. Đến nay, Tổng cục Hải quan đã ban hành Kế hoạch thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số theo Quyết định số 2439/QĐ-TCHQ ngày 22/9/2021. Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang tập trung thực hiện thủ tục tiếp theo thuê dịch vụ CNTT như thủ tục đấu thầu, ký hợp đồng.