    |
 |
| Theo Cục Hải quan, việc xây dựng và triển khai mô hình thông quan tập trung nhằm thực hiện chủ trương cải cách, hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện ngành Hải quan. Ảnh minh họa |
Việc xây dựng và triển khai mô hình thông quan tập trung nhằm thực hiện chủ trương cải cách, hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện ngành Hải quan, phù hợp với Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030.
Cụ thể, Cục Hải quan đề nghị các đơn vị báo cáo UBND tỉnh, thành phố về chủ trương triển khai Đề án Mô hình thông quan tập trung của cơ quan Hải quan và tổng hợp ý kiến của UBND tỉnh, thành phố.
Đồng thời, chủ động lấy ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp, hiệp hội trên địa bàn quản lý về chủ trương triển khai đề án và tổng hợp ý kiến tham gia, khó khăn, vướng mắc phát sinh. Ý kiến đóng góp vào dự thảo cần đánh giá được các điểm thuận lợi, khó khăn, vướng mắc và tác động của đề án đối với hoạt động thực hiện thủ tục hải quan tại các địa điểm trên địa bản quản lý.
Hiện tại, ngành Hải quan đã hoàn thành việc tổ chức, sắp xếp lại mô hình tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và của lãnh đạo Bộ Tài chính. Theo đó, ngành Hải quan ngoài cấp Cục tại Trung ương thì có 20 Chi cục Hải quan khu vực (hiện còn Chi cục Hải quan khu vực XV chưa hoạt động) quản lý 157 đơn vị hải quan cửa khẩu/ngoài cửa khẩu, song song với việc triển khai mô hình tổ chức bộ máy mới (cấp cục, chi cục khu vực và cửa khẩu/ngoài cửa khẩu).
Để tiếp tục triển khai công tác cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, điện tử hóa và tiến tới thủ tục hải quan phi giấy tờ theo đúng tinh thần Nghị quyết số 57/NQ-TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 66/NQ-TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, hoạt động xuất nhập khẩu ngày càng gia tăng về quy mô và mức độ phức tạp, cơ quan Hải quan đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm quản lý nhà nước về hải quan, cũng như tạo thuận lợi thương mại, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Cũng theo Cục Hải quan, việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất nhập khẩu hiện được thực hiện thống nhất trên Hệ thống VNACCS và các hệ thống vệ tinh. Tuy nhiên, hệ thống này chỉ đáp ứng yêu cầu thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện xuất nhập cảnh, quá cảnh. Để bảo đảm thực hiện đầy đủ các thủ tục hải quan, Cục Hải quan đang duy trì thêm nhiều Hệ thống công nghệ thông tin vệ tinh (gần 20 hệ thống công nghệ thông tin vệ tinh).
Do đó, để đáp ứng yêu cầu quản lý, do yêu cầu sắp xếp lại tổ chức bộ máy, phân công lại địa bàn quản lý, một số đơn vị địa phương cũng đã nghiên cứu mô hình xử lý tờ khai hải quan tập trung nhưng ở phạm vi hẹp. Điển hình là Cục Hải quan Quảng Ninh (hiện nay là Chi cục Hải quan khu vực VIII) đã nghiên cứu và triển khai Đề án Mô hình thực hiện thủ tục và quản lý hải quan tập trung tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái.
Cục Hải quan cho rằng, việc xây dựng và triển khai mô hình thông quan tập trung là yêu cầu khách quan và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, nhằm thực hiện chủ trương cải cách, hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện ngành Hải quan, phù hợp với Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Qua nghiên cứu lý luận, kinh nghiệm quốc tế và kết quả thí điểm tại một số địa phương, Cục Hải quan khẳng định mô hình thông quan tập trung sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Đề án mô hình thông quan tập trung là bước chuyển quan trọng trong tư duy quản lý - từ phân tán sang tập trung, từ thủ công sang điện tử hóa, và từ quản lý sang phục vụ, bảo đảm vừa kiểm soát chặt chẽ, vừa tạo thuận lợi tối đa cho thương mại.