Dự án do UBND quận Ngô Quyền làm chủ đầu tư; nguồn vốn đầu tư bằng một số nguồn vốn nêu trong Quyết định; nhưng vấn đề chính ở đây là: Nguồn vốn đầu tư xây dựng tuyến đường được sử dụng thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hai bên đường của dự án.
Trong mục 6 của Quyết định về quy mô và nội dung công việc nêu rõ: “Xây dựng mới tuyến đường, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật khu đất có diện tích là 20,5ha (đoạn từ ngã tư Nguyễn Bỉnh Khiêm – Văn Cao đến đường Lê Lợi) bao gồm các hạng mục chính: San nền, đường giao thông, thoát nước mưa, nước thải, điện chiếu sáng công cộng, cây xanh cảnh quan và kè hồ theo quy hoạch chi tiết 1/500…” với tổng kinh phí 193.618 triệu đồng.
Dự án giai đoạn 1 nằm trong quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường Đông Khê 2 – giai đoạn 1, quận Ngô Quyền được UBND TP Hải Phòng phê duyệt tại Quyết định số 1254/QĐ-UBND ngày 18/10/2012 với quy mô 21,66ha, quy mô dân số dự kiến 1630 người/407 hộ, xây dựng đồng bộ hệ thống công trình dịch vụ đô thị như: Trung tâm thương mại, trường học, khu công viên thể thao, khách sạn 5 sao 25 tầng… tạo ra 1 khu đô thị đồng bộ, hiện đại.
    |
 |
| TP Hải Phòng. (Ảnh minh họa) |
Mặt khác cũng để đầu tư xây dựng phục vụ tuyến đường này, UBND TP Hải Phòng đã có Quyết định số 208/QĐ-UBND ngày 14/02/2012 về việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tuyến đường Đông Khê 2, quận Ngô Quyền tỷ lệ 1/2000, có quy mô đất nghiên cứu là 76,48ha nhưng không nêu về quy mô dân số quy hoạch. Trong Quyết định chỉ nêu đất ở là 306.000m2.
Dự án đã triển khai được 5 năm nhưng hiện giờ vẫn còn giậm chân tại chỗ, người dân sống trong khu vực hoang mang không biết số phận của họ trong tương lai sẽ như thế nào.
Khi được hỏi thì một số người dân cho biết họ có nhận được thông tin quy hoạch từ quận, nhưng quy hoạch không được công bố công khai, người dân chưa được nghe về phương hướng giải phóng mặt bằng và tái định cư… đa phần họ đều có nguyện vọng muốn định cư tại chỗ.
Qua nghiên cứu, chúng tôi cho rằng, việc 5 năm dự án không được triển khai theo tiến độ, cái chính là vấn đề định cư cho 1157 hộ dân đang sinh sống trong khu vực này. Đây là những hộ dân đa phần đã định cư nhiều năm, từ những năm đô thị chưa phát triển, khu vực này được xây dựng và sống theo kiểu cộng đồng dân cư làng xã.
Trong tình hình hiện nay, để phù hợp với tình hình phát triển kinh tế văn hóa - xã hội, đặc biệt ở các đô thị thì việc quy hoạch xây dựng, chỉnh trang những khu đô thị cũ, những khu ở tự phát từ nhiều năm trước đây để từng bước xây dựng các khu đô thị văn minh, hiện đại là hết sức cần thiết.
Nhưng để làm được việc này một cách thuận lợi, được người dân đồng tình ủng hộ, thì trước hết trong định hướng quy hoạch, trong định hướng đầu tư xây dựng phải đặt quyền lợi của những người đang ở tại chỗ lên hàng đầu. Họ phải là người đầu tiên, trực tiếp được hưởng lợi từ những đầu tư đó.
Đúng ra với khu vực này, quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 phải được nghiên cứu một cách đầy đủ trên cơ sở quy hoạch chi tiết 1/2000 đều đã được UBND thành phố phê duyệt và mục tiêu cũng chỉ nhằm xây dựng tuyến đường Đông Khê 2, quận Ngô Quyền, đoạn từ ngã tư Nguyễn Bỉnh Khiêm – Văn Cao đến đường Lê Lợi.
Trong khi trong quy hoạch tỷ lệ 1/2000 thì đất ở được nghiên cứu là 306.000m2, nhưng tại quy hoạch 1/500 phục vụ cho xây dựng giai đoạn 1 thì đất ở chỉ được nghiên cứu trong phạm vi 41.500m2 và như vậy mục tiêu của dự án đặt ra là hầu hết đất ở được nghiên cứu thành đất xây dựng nhà ở biệt thự, nhà ở liền kề ở một vài khu tập trung và chạy dọc hai bên đường; mục đích là để đấu giá xây dựng tuyến đường.
Đây có lẽ là nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của dự án, nếu dùng các biện pháp như cưỡng chế dân để thực hiện thì hậu quả pháp lý rất khó lường.
Theo chúng tôi nên lập lại quy hoạch tỷ lệ 1/500 theo quy hoạch tỷ lệ 1/2000 mà UBND thành phố đã phê duyệt điều chỉnh và lấy diện tích đất ở là 306.000m2; với diện tích này tập trung quy hoạch khu dân cư, đầu tư xây dựng hạ tầng; công bố công khai giá đất có hạ tầng, giá đất của người dân hiện đang ở để thực hiện bồi thường và đưa người dân vào khu quy hoạch mới.
Như vậy, dự án này sẽ đảm bảo cho người dân tái định cư tại chỗ, được hưởng lợi trong đầu tư xây dựng và dự án vẫn còn đủ lượng đất để đấu giá lấy tiền đầu tư xây dựng tuyến đường như mục tiêu dự án đã đề ra.
Trên thực tế, có những dự án cũng đã dồn dân đi nơi khác để đầu tư xây dựng mới; mặc dù dự án có thể hoàn thành phần nào đó hàng chục năm nhưng người dân vẫn không ngớt tiếp tục khiếu kiện; nhiều người dân mất đi chỗ ở và không có điều kiện để xây dựng chỗ ở mới. Bài học của Dự án Khu Thủ Thiêm còn đó, Hải Phòng cũng nên lấy đó làm bài học để đầu tư xây dựng Dự án tuyến đường Đông Khê 2.