Hà Nội: Đối mặt với nguy cơ "vỡ trận" trong quản lý trật tự xây dựng

 

 

Như đã đề cập ở bài viết trước, hiện nay Hà Nội đang “bắt tay” vào việc điều chuyển toàn diện Đội Thanh tra xây dựng tại các quận, huyện, thị xã về các quận, huyện quản lý và làm một bộ phận của Phòng Quản lý đô thị, với tên gọi Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận, huyện, thị xã”.

 

Việc này đã vô tình “phủ nhận” toàn bộ thành tích của Thanh tra xây dựng trong những năm qua, đối với công tác quản lý trật tự xây dựng. Với những việc nhìn thấy, đó là tình trạng số vụ vi phạm trật tự xây dựng giảm theo từng năm, số tiền phạt thu hồi về cho Ngân sách tăng cao, những vi phạm về trật tự xây dựng ở quy mô lớn không còn xảy ra, mà các vi phạm chỉ tập trung ở một vài công trình dân sinh.

 

Sau những lần tổng kết, Thanh tra xây dựng được đánh giá cao trong việc làm giảm số vụ vi phạm trật tự xây dựng, nhất là những công trình có quy mô lớn.

 

Không biết việc “đá” lực lượng Thanh tra xây dựng tại các quận, huyện trở lại địa phương có phát huy tác dụng trong việc quản lý trật tự xây dựng không? Nhưng có thể thấy, việc làm này của Hà Nội đang trái với quy định của pháp luật, gây tâm lý cho hơn 1500 cán bộ Thanh tra và rất có thể Hà Nội sẽ “vỡ trận” trong công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị.

 

Trước đó, Bộ Tư pháp đã có văn bản trả lời UBND thành phố Hà Nội về việc lấy ý kiến cho phép thí điểm sắp xếp mô hình quản lý của “Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận, huyện, thị xã” với việc chuyển giao các Đội Thanh tra này về trực thuộc UBND quận, huyện, thị xã quản lý. Văn bản của Bộ Tư pháp nêu rõ: Luật Thanh tra năm 2010 không quy định thanh tra chuyên ngành ở cấp huyện với mục đích giúp cho hoạt động thanh tra được khách quan và thực chất hơn. Bởi vậy, khi xây dựng Nghị định 26/2013/NĐ-CP về tổ chức, hoạt động của Thanh tra ngành xây dựng, Chính phủ đã quyết định đặt Đội Thanh tra xây dựng thuộc cơ cấu tổ chức của Thanh tra Sở Xây dựng, nhằm đảm bảo phù hợp với Luật Thanh tra.

 

Cũng về vấn đề này, Bộ Xây dựng yêu cầu: UBND thành phố Hà Nội vẫn phải tổ chức lực lượng Thanh tra xây dựng để quản lý các địa bàn theo quy định của Nghị định số 26/2013/NĐ-CP, trên cơ sở rà soát, giữ lại những trường hợp đáp ứng đủ điều kiện, tiêu chuẩn thanh tra viên để làm nòng cốt của Thanh tra Sở Xây dựng. Quản lý trật tự xây dựng vẫn là nhiệm vụ của Thanh tra xây dựng tại các địa bàn. Trong Đề án cần làm rõ trách nhiệm quản lý trật tự xây dựng, mối quan hệ giữa Thanh tra Sở Xây dựng, lực lượng quản lý trật tự xây dựng đô thị quận, huyện và UBND cấp huyện.

 

Cũng theo Bộ Xây dựng, chính quyền thành phố Hà Nội có thể lập Đề án đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập mô hình này. Đề án phải làm rõ mô hình tổ chức, vị trí, chức năng của lực lượng quản lý trật tự xây dựng đô thị trên địa bàn, các nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể khi thực hiện chức năng quản lý trật tự xây dựng đô thị, các nhiệm vụ cụ thể khác ngoài quản lý trật tự xây dựng đô thị (nếu có).

 

Tuy nhiên, đến nay Hà Nội vẫn chưa thể lập Đề án để đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập mô hình này, nhưng Hà Nội đã “bắt tay” vào thực hiện bằng việc “đình chỉ” việc trả lương cho toàn bộ lực lượng tại các Đội Thanh tra xây dựng quận huyện, mà yêu cầu các quận, huyện, thị xã ứng tiền ra chi trả. Ngoài ra còn “làm ngơ” cho chính quyền UBND cấp huyện “tự động” điều chuyển, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo tại Đội Thanh tra xây dựng do Sở Xây dựng Hà Nội quản lý, trở thành lãnh đạo dưới quyền của UBND cấp huyện?

 

 

Trước đó, tại các buổi giám sát về thực hiện Nghị quyết của HĐND thành phố về tổng biên chế hành chính năm 2016 của Ban Pháp chế HĐND thành phố, nhiều quận, huyện kiến nghị UBND thành phố Hà Nội cần phân cấp quản lý toàn diện, thống nhất, cả con người cũng như công việc của lực lượng Thanh tra xây dựng cho chính quyền địa phương. Trong đó, một số quận huyện kiến nghị, đưa lực lượng Thanh tra xây dựng về làm một bộ phận của Phòng Quản lý đô thị, chức danh cán bộ quản lý trật tự xây dựng.

 

Hà Nội “vượt rào” như thế nào, trong việc điều chuyển các Đội Thanh tra xây dựng về UBND các quận, huyện.

 

Phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã có cuộc khảo sát đối với một số Đội Thanh tra xây dựng tại Hà Nội, theo đó hầu hết các ý kiến được hỏi đều đồng tình với việc hoạt động theo mô hình Đội Thanh tra xây dựng đóng tại các quận, huyện, do Thanh tra Sở Xây dựng quản lý. Việc điều chuyển lực lượng Thanh tra xây dựng tại các Đội về UBND các quận, huyện, thị xã quản lý sẽ tạo ra rất nhiều “điểm đen” trong công tác quản lý trật tự xây dựng, nhiều ý kiến cảnh báo, không khéo Hà Nội sẽ “vỡ trận” trong công tác quản lý trật tự xây dựng.

 

Ngoài ra, một số ý kiến khác cũng cho rằng: Việc xử lý trật tự xây dựng đô thị không chỉ bổ đầu cho mỗi lực lượng Thanh tra xây dựng, mà việc này cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính quyền, cùng với đó là việc hoàn thiện chế tài pháp luật đủ mạnh, ưu việt thì sẽ góp phần rất lớn trong việc giảm số vụ vi phạm trong hoạt động xây dựng. Một số ý kiến khác đặt vấn đề: Thực tế, nhiều công trình xây dựng Thanh tra xây dựng đã làm tròn vai trong việc phát hiện, thiết lập hồ sơ vi phạm, kiến nghị xử lý, nhưng nếu có việc chủ công trình xây dựng “đi đêm” với chính quyền sở tại thì những vi phạm này rất khó xử lý.

 

Về việc điều chuyển Đội Thanh tra xây dựng tại các quận, huyện, thị xã về các quận, huyện quản lý và làm một bộ phận của Phòng Quản lý đô thị, với tên gọi Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị quận, huyện, thị xã”; nhiều lãnh đạo Đội Thanh tra xây dựng (xin không nêu tên) tỏ ra bất bình cho rằng: Đây là một việc làm nóng vội, thiếu sự cân nhắc và hoàn toàn trái luật. Nếu chúng tôi trở thành một bộ phận của Phòng Quản lý đô thị thì rất khó khăn trong việc quản lý trật tự xây dựng, bởi chúng tôi lấy thẩm quyền gì của Luật để vào công trình kiểm tra, lập biên bản…?

 

Nếu là một bộ phận của UBND, để vào kiểm tra chính những công trình do lãnh đạo Phòng Quản lý đô thị tham mưu, UBND ký giấy cấp phép xây dựng thì liệu có khách quan, nếu có đề xuất, liệu những vi phạm này có được xử lý?. Việc này lãnh đạo UBND thành phố đã tính đến chưa?

 

Luật sư Vi Văn A (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng: Việc điều chuyển Đội Thanh tra xây dựng tại các quận, huyện, thị xã trở thành một bộ phận của Phòng Quản lý đô thị phải được căn cứ theo các quy định của pháp luật hiện hành. Căn cứ theo các quy định của Luật, Nghị định của Chính phủ thì lực lượng Thanh tra xây dựng chỉ có ở hai cấp là Bộ Xây dựng và Sở Xây dựng, do đó nếu lực lượng này được chuyển về các quận, huyện, thị xã thì phải được đổi tên và phương thức hoạt động cho phù hợp với quy định Luật.

 

Theo tôi, trong công tác quản lý trật tự xây dựng đòi hỏi cần phải có những chế tài đủ mạnh và tăng cường những quy định cụ thể trong việc quy trách nhiệm người đứng đầu thì công tác quản lý trật tự xây dựng mới phát huy hiệu quả. Việc hình thành một bộ phận quản lý trật tự xây dựng thuộc Phòng Quản lý đô thị tại các quận, huyện sẽ dẫn đến việc “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, thiếu khách quan, thiếu chế tài trong công tác thanh, kiểm tra công trình xây dựng.