Việc kiến nghị xử lý hình sự qua thanh tra, kiểm toán còn ít

Báo cáo thẩm tra về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018 tại Quốc hội sáng 13/11, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga khẳng định: Tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm. Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế tiếp tục được đẩy mạnh. Cải cách hành chính có nhiều chuyển biến; bộ máy nhà nước ngày càng được củng cố, kiện toàn. Công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử được tăng cường. Việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng đã có chuyển biến tích cực, nhiều vụ vi phạm, vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp, gây thất thoát lớn tài sản của Nhà nước được phát hiện và xử lý nghiêm minh, đã thể hiện nhất quán quan điểm “nói đi đôi với làm”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai”. Qua đó, tiếp tục tạo được sự đồng thuận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân, được dư luận đánh giá cao, củng cố lòng tin của nhân dân vào quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2018. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Việc kiến nghị xử lý hình sự qua thanh tra, kiểm toán còn ít

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga, Ủy ban Tư pháp (UBTP) cơ bản tán thành với Báo cáo của Chính phủ về những kết quả tích cực trong công tác thanh tra, kiểm toán, giải quyết khiếu nại, tố cáo.  

Theo đó, công tác thanh tra, kiểm toán tiếp tục được tăng cường, tập trung vào các lĩnh vực có nhiều dư luận về tiêu cực, tham nhũng; đẩy nhanh tiến độ thanh tra các vụ việc phức tạp, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra và công khai kết luận thanh tra vụ Mobifone mua 95% cổ phần của Công ty cổ phần nghe nhìn Toàn Cầu (AVG), việc thực hiện quy hoạch, thu hồi đất Khu đô thị mới Thủ Thiêm, cổ phần hóa cảng Quy Nhơn, cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam… đã nhận được sự đồng tình, đánh giá cao của dư luận, cử tri cả nước.

Qua công tác thanh tra, kiểm toán đã phát hiện và kiến nghị thu hồi cho ngân sách Nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng, hàng trăm héc-ta đất; kịp thời phát hiện nhiều bất cập, sơ hở trong chính sách, pháp luật để kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp. Công tác đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị thanh tra, kiểm toán tiếp tục được tăng cường và đã đạt những kết quả đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, vẫn còn một số trường hợp thanh tra, kiểm toán chồng chéo, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Việc kiến nghị xử lý hình sự qua hoạt động thanh tra, kiểm toán còn ít (Kiểm toán nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 97.189,2 tỷ đồng nhưng chỉ chuyển 4 vụ việc sang cơ quan điều tra). Những hạn chế trong việc kiến nghị xử lý hình sự qua công tác kiểm toán đã tồn tại nhiều năm nhưng vẫn chưa được khắc phục (năm 2016, kiến nghị xử lý sai phạm 14.781,9 tỷ đồng nhưng không chuyển vụ việc nào sang cơ quan điều tra; năm 2017 kiến nghị xử lý tài chính 39.738 tỷ đồng nhưng cũng chỉ chuyển 02 vụ việc sang cơ quan điều tra).  

Công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, một số bộ, ngành, địa phương, người đứng đầu chưa thực hiện nghiêm việc tiếp công dân theo quy định, dẫn đến việc người dân khiếu nại, tố cáo vượt cấp, kéo dài. Công tác bảo vệ người tố cáo nói chung, tố cáo tham nhũng nói riêng mặc dù đã được tăng cường, nhưng vẫn có tình trạng ngăn cản, đe dọa người tố cáo làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, trật tự xã hội.

Đề cao công tác phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng

Cũng theo Chủ nhiệm UBTP, kết quả công tác PCTN rất tích cực trong việc phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng. Theo đó số vụ việc tham nhũng được phát hiện, khởi tố tăng cao so với năm 2017. Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương… đã tiến hành kiểm điểm, thi hành kỷ luật nhiều cán bộ, trong đó có lãnh đạo cấp cao trên nguyên tắc “Làm nghiêm từ trên xuống dưới, cả cán bộ cao cấp, cán bộ đương chức và cán bộ đã nghỉ hưu” đã tạo tiền đề quan trọng để cơ quan pháp luật khởi tố, điều tra, xử lý nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp. Dưới sự chỉ đạo kịp thời, kiên quyết của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, công tác phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng ngày càng chặt chẽ, nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp đã được phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh theo phương châm “làm rõ đến đâu, xử lý đến đó”... Tại các địa phương, nhiều vụ tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được phát hiện, xử lý kịp thời. Việc thu hồi tài sản tham nhũng, tài sản nhà nước bị thất thoát qua hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử đạt được nhiều kết quả tích cực...  

Tuy nhiên, công tác tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ cơ quan, tổ chức, đơn vị; công tác đấu tranh với tội phạm tham nhũng, kinh tế ở một số địa phương kết quả còn hạn chế. Một số trường hợp có biểu hiện bao che, tiếp tay cho sai phạm, tham nhũng. Số lượng các vụ án khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vẫn chưa tương xứng với tình hình tham nhũng. Việc vi phạm thời hạn giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm chưa được khắc phục. Tiến độ điều tra, xử lý một số vụ án còn chậm; việc trả hồ sơ điều tra bổ sung giữa các cơ quan tư pháp dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết còn nhiều. Công tác giám định tài sản để xử lý tham nhũng là vấn đề còn vướng mắc trong nhiều năm nhưng chưa có giải pháp khắc phục. Tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng qua công tác thi hành án còn rất thấp.

Qua thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác PCTN năm 2018, UBTP kiến nghị: Đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần xây dựng và hoàn thiện cơ chế trong giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực nhằm PCTN. Tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật, tạo hành lang pháp lý hoàn chỉnh, đồng bộ, bảo đảm công tác PCTN có hiệu lực, hiệu quả. Sớm thông qua Luật PCTN (sửa đổi) và các văn bản quy định chi tiết thi hành để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác PCTN, trong đó chú trọng hoàn thiện các quy định để kiểm soát thực chất được tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn.  

Đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước chỉ đạo tập trung kiểm tra, thanh tra, kiểm toán toàn diện việc mua bán, chuyển nhượng tài sản công (đất đai, nhà…) tại các tỉnh, thành phố trên phạm vi cả nước; kiểm tra, thanh tra, kiểm toán việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

“Tổng Thanh tra Chính phủ, Tổng Kiểm toán nhà nước, Bộ trưởng Bộ Công an, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, tập trung phát hiện và xử lý các vụ tham nhũng lớn dưới hình thức “nhóm lợi ích”, “sân sau”… để sát với tình hình tham nhũng đang diễn ra trong thực tế”, UBTP đề nghị.

Đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước chỉ đạo toàn ngành tăng cường chuyển các vụ việc có dấu hiệu tội phạm tham nhũng phát hiện được qua hoạt động kiểm toán sang cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.