    |
 |
| Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 3/6. |
Tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 3/6, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam. Ngay sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đã trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Nghị quyết nêu trên.
Phạm nhân được trả một phần công lao động
Trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước ta từ trước đến nay trong xử lý người phạm tội nói chung, trong công tác thi hành án phạt tù nói riêng là nhằm giáo dục, cảm hóa, giúp đỡ người phạm tội trở thành người có ích cho xã hội.
|
 |
| Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết. |
Để chuẩn bị tốt cho việc tái hòa nhập cộng đồng, tạo thuận lợi cho người chấp hành xong án phạt tù có cuộc sống mới, ổn định, bên cạnh việc đặt ra các yêu cầu về hiệu quả công tác giáo dục, tổ chức lao động, dạy nghề cho người chấp hành án trong các cơ sở giam giữ, Đảng và Nhà nước ta đã định hướng từng bước thực hiện việc xã hội hóa công tác thi hành án tại nhiều văn kiện, nghị quyết, chỉ thị…
Trong thời gian qua, hoạt động lao động, dạy nghề cho phạm nhân tại các trại giam cho thấy ý nghĩa về môi trường lao động, góp phần tháo gỡ khó khăn trong tìm kiếm việc làm, tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân, cải thiện đời sống cho phạm nhân và tăng giá trị đầu tư trở lại cho trại giam phục vụ công tác tổ chức lao động, giáo dục, dạy nghề cho phạm nhân, nâng cao tay nghề cho phạm nhân chuẩn bị chấp hành xong án phạt tù.
Đặc biệt, tạo điều kiện phù hợp cho phạm nhân về tâm lý lao động, thái độ chấp hành cải tạo và tiếp thu kiến thức trong dạy nghề, truyền nghề, giúp phạm nhân sau khi chấp hành xong án phạt tù tìm kiếm việc làm, ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng, hạn chế tái phạm tội…
Dự thảo Nghị quyết gồm 3 điều, trong đó, Điều 1 quy định thực hiện thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam thuộc Bộ Công an với các nội dung chính:
Thứ nhất, Nghị quyết này quy định việc thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam thuộc Bộ Công an, trong đó trại giam hợp tác với tổ chức, cá nhân tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam theo kế hoạch do Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an phê duyệt.
|
 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp sáng 3/6 của Quốc hội. |
Trại giam chịu trách nhiệm xây dựng kế hoạch, trực tiếp quản lý, giám sát khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam, quản lý giam giữ, giáo dục cải tạo và tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân như trong trại giam. Tổ chức, cá nhân hợp tác với trại giam chịu trách nhiệm đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất phục vụ quản lý giam giữ, bàn giao cho trại giam quản lý và phối hợp với trại giam thực hiện tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân.
Thứ hai, số lượng trại giam được áp dụng thí điểm theo Nghị quyết này không quá một phần ba tổng số trại giam thuộc Bộ Công an.
Thứ ba, việc thực hiện thí điểm mô hình tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam phải bảo đảm các nguyên tắc:
Một là, bảo đảm an toàn; phục vụ có hiệu quả công tác giáo dục cải tạo phạm nhân, tái hòa nhập cộng đồng; tạo điều kiện giúp phạm nhân tìm kiếm việc làm sau khi chấp hành xong án phạt tù.
Hai là, phạm nhân tham gia hoạt động lao động, hướng nghiệp, học nghề ngoài trại giam phải trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng, được trả một phần công lao động và có quyền, nghĩa vụ theo quy định của Luật Thi hành án hình sự.
Ba là, VKSND cấp tỉnh nơi trại giam đóng tại địa phương trực tiếp kiểm sát việc thi hành án phạt tù tại khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.
Bốn là, thu nhập của tổ chức hợp tác với trại giam từ hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam trong thời gian thí điểm được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp.
Tăng khả năng thích ứng sau khi tái hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân
Trình bày báo cáo thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp (UBTP) Lê Thị Nga cho biết, UBTP tán thành với Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định việc thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam. UBTP cho rằng, việc ban hành Nghị quyết này ngoài việc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục cải tạo phạm nhân, tạo điều kiện để phạm nhân được lao động, hướng nghiệp, học nghề phù hợp, tăng khả năng thích ứng sau khi tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế nguy cơ tái phạm tội…
|
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga trình bày báo cáo thẩm tra Tờ trình của Chính phủ. |
UBTP cơ bản tán thành với Chính phủ về phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Nghị quyết, trong đó đã xác định rõ mô hình thí điểm, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình thực hiện thí điểm.
Về phạm vi áp dụng thí điểm, UBTP tán thành quy định không quá một phần ba tổng số trại giam thuộc Bộ Công an, nhằm bảo đảm đúng tính chất thực hiện thí điểm và tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế tại các trại giam.
Về thẩm quyền phê duyệt kế hoạch, đa số ý kiến UBTP đề nghị cân nhắc, giao thẩm quyền cho Bộ Công an sẽ phù hợp với tính chất của Nghị quyết thí điểm. Bên cạnh đó, có ý kiến tán thành với quy định của dự thảo Nghị quyết, giao cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an phê duyệt vì phương án này bảo đảm thống nhất với khoản 1 Điều 33 Luật Thi hành án hình sự.
Về chính sách miễn thuế thu nhập đối với tổ chức hợp tác với trại giam, UBTP tán thành với dự thảo Nghị quyết, theo đó, thu nhập của tổ chức hợp tác với trại giam từ hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam trong thời gian thí điểm được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp (điểm d khoản 3 Điều 1 dự thảo Nghị quyết).
UBTP cơ bản tán thành với Chính phủ về phương án quy định trong dự thảo Nghị quyết chỉ nên quy định các trường hợp không được đưa phạm nhân ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam. Đây là các quy định mang tính nguyên tắc về áp dụng chính sách hình sự của Nhà nước ta. Việc giao Chính phủ quy định cụ thể tiêu chí, quy trình lựa chọn phạm nhân được đưa ra khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam nhằm bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp với điều kiện thực tế tại từng trại giam, phù hợp với tính chất của Nghị quyết của Quốc hội là tổ chức thí điểm mô hình này.
Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục rà soát các quy định để bảo đảm thống nhất với các luật có liên quan và tính khả thi trong thực tiễn (ví dụ, quy định tại điểm e, điểm i khoản 4 Điều 1 dự thảo Nghị quyết chỉ nên quy định các trường hợp “đang bị bệnh” thì không được đưa ra lao động ngoài trại giam.
Về thời gian thực hiện thí điểm (Điều 2 dự thảo Nghị quyết). Đa số ý kiến UBTP tán thành với Tờ trình của Chính phủ và cho rằng, quy định thời gian thực hiện thí điểm 5 năm như dự thảo Nghị quyết là phù hợp để có đủ thời gian tổng kết, đánh giá hiệu quả thí điểm và bảo đảm quyền lợi cho các tổ chức, cá nhân đã đầu tư cơ sở vật chất để hợp tác với trại giam tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.
Có ý kiến đề nghị chỉ nên quy định thời gian thực hiện thí điểm 3 năm để kết thúc vào năm 2025, trước khi hết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Ngoài những nội dung nêu trên, UBTP đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết và dự thảo văn bản quy định chi tiết để bảo đảm thống nhất về nội dung và kỹ thuật soạn thảo văn bản theo quy định của pháp luật.