Trình bày báo cáo kết quả giám sát, Trưởng ban Dân nguyện Dương Thanh Bình nêu rõ, về tình hình khiếu nại, tố cáo, từ ngày 1/7/2016 đến 1/7/2021 là giai đoạn cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, tình hình khiếu nại, tố cáo cũng diễn biến phức tạp, nhất là khi đời sống của người dân ngày càng được nâng lên, nhận thức pháp luật của người dân có những chuyển biến rõ rệt. Số vụ việc khiếu nại, tố cáo về hành chính có xu hưởng giảm trong một số năm gần đây nhưng số vụ việc thuộc lĩnh vực tư pháp có xu hướng tiếp tục tăng, nhất là án hành chính, dân sự - kinh tế.
    |
 |
| Quang cảnh phiên họp sáng 13/9 (ảnh: VPQH cung cấp). |
Các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp chủ yếu liên quan đến việc thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế xã hội được thực hiện trước thời điểm Luật đất đai 2013 có hiệu lực; chuyển đổi mô hình chợ, thực hiện dự án công viên nghĩa trang, Khu xử lý rác thải tập trung...
Nguyên nhân của tình hình khiếu nại, tố cáo trên là do quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nhiều mối quan hệ phát sinh, đan xen và diễn biến nhanh, việc điều chỉnh bằng văn bản pháp luật và công tác quản lý Nhà nước chưa theo kịp thực tiễn, nhất là trong các lĩnh vực đất đai, môi trường, đầu tư, xây dựng, y tế, giáo dục,…
Qua làm việc với các cơ quan, Đoàn giám sát dự báo tình hình khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, cụ thể về lĩnh vực như: Khiếu nại, tố cáo hành chính liên quan đến việc thu hồi đất tiếp tục là một điểm nóng, nhất là ở các địa phương đẩy mạnh thực hiện các dự án đầu tư công lớn, các dự án phát triển kinh tế - xã hội và tập trung ở các địa phương có tốc độ đô thị hóa cao, có nhiều dự án phải thu hồi, bồi thường đất...
|
 |
| Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng các Phó Chủ tịch Quốc hội chủ trì và điều hành phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp). |
Bên cạnh đó, theo báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao, VKSND tối cao, trong thời gian qua, các vụ án hành chính có xu hướng tăng về số lượng và tính chất phức tạp, đối tượng khởi kiện ngày càng đa dạng thuộc nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước.
Qua giám sát nhận thấy tiến độ giải quyết một số vụ án hành chính còn chậm; tỷ lệ giải quyết chưa cao; vẫn còn một số bản án bị sửa, hủy do nguyên nhân chủ quan thuộc trách nhiệm của thẩm phán; việc tham gia tố tụng của người đại diện theo pháp luật của người bị kiện đôi khi chưa kịp thời, chưa đầy đủ gây ảnh hưởng đến tiến độ xét xử vụ án.
Nguyên nhân chủ yếu của tồn tại, hạn chế trên là do các vụ án hành chính chủ yếu liên quan đến đất đai và là những vụ án khó, phức tạp; nhiều vụ án các đương sự không hợp tác; một số cơ quan, tổ chức chưa thực sự quan tâm đến công tác phối hợp với Toà án.
Trong thực hiện kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp đã được ngành Kiểm sát quan tâm, chú trọng.
Về việc thực hiện rà soát lại việc giải quyết đối với các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài thuộc lĩnh vực hành chính, Trưởng Ban Dân nguyện cho biết, qua giám sát cho thấy việc rà soát, lập danh sách vụ việc phức tạp, kéo dài ở một số địa phương còn thiếu tính chủ động, mang tính cảm tính, cá biệt còn có biểu hiện né tránh không lập danh sách tự rà soát, chưa chủ động, tích cực trong việc rà soát; chất lượng, hiệu quả hoạt động rà soát chưa cao.
|
 |
| Trưởng ban Dân nguyện Dương Thanh Bình trình bày báo cáo kết quả giám sát (ảnh: VPQH cung cấp). |
Trên cơ sở kết quả giám sát, Đoàn giám sát cũng đề xuất các kiến nghị cụ thể đối với các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; đối với Chính phủ; VKSND tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Theo đó, Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố cần tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc tiếp công dân, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, nhất là các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp kéo dài ở địa phương. Chủ động theo dõi, đôn đốc, giám sát và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có thẩm quyền ở địa phương giải quyết dứt điểm đối với các vụ việc có dấu hiệu phức tạp về an ninh trật tự trên địa bàn.
Các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục nâng cao trách nhiệm trong công tác tiếp công dân, nhất là đối với trách nhiệm tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực quản lý về đất đai, môi trường; về quy hoạch xây dựng, trật tự xây dựng, quản lý đô thị và quản lý, vận hành chung cư; việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; chuyển đổi mô hình chợ; về công tác giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, khu công nghiệp, khu kinh tế... và một số vấn đề mới nảy sinh được dư luận và nhân dân quan tâm, nhằm hạn chế tối đa việc phát sinh khiếu nại, tố cáo.