leftcenterrightdel
 Quang cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Những đổi mới trọng tâm của Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi)

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, việc sửa đổi toàn diện Luật Hàng không dân dụng Việt Nam là cần thiết để thể chế hóa kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Cụ thể, dự thảo Luật nhằm cụ thể hóa các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, bảo vệ môi trường và hội nhập quốc tế.

Mục tiêu chính của dự án Luật là hoàn thiện thể chế, chính sách về hàng không dân dụng, đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật và bảo đảm tính hợp hiến, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Dự thảo cũng hướng tới việc khắc phục những vướng mắc, bất cập hiện hành, tạo động lực mới cho sự phát triển bền vững của ngành hàng không, đồng thời bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế.

leftcenterrightdel
 Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Dự thảo Luật Hàng không Dân dụng Việt Nam bao gồm 11 Chương và 107 Điều, thay thế cho Luật hiện hành. Theo tờ trình, Luật này có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.

Những đổi mới trọng tâm trong dự thảo Luật bao gồm: Chuyển hóa các quy định của Phụ ước 19 của ICAO về an toàn hàng không vào luật quốc gia, bổ sung một Chương mới về an toàn hàng không và điều tra sự cố, tai nạn tàu bay; Làm rõ vị trí pháp lý, chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của Nhà chức trách hàng không Việt Nam và Nhà chức trách an ninh hàng không Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của Công ước Chicago;

Bổ sung các chính sách nhằm bảo đảm quyền bình đẳng của kinh tế tư nhân trong tiếp cận cơ hội kinh doanh và nguồn lực; Nội luật hóa các quy định của Công ước Cape Town về quyền lợi quốc tế đối với trang thiết bị tàu bay, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế; Cắt giảm 33,33% thủ tục hành chính, góp phần cải thiện môi trường kinh doanh.

leftcenterrightdel
 Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Dự thảo Luật cũng xác định phạm vi điều chỉnh rộng bao gồm tàu bay, cảng hàng không, nhân viên hàng không, hoạt động bay, vận tải hàng không thương mại, chuyên dùng, hàng không chung, an toàn, an ninh hàng không, trách nhiệm dân sự và các hoạt động liên quan khác…

Cùng với đó, dự thảo Luật liệt kê 21 hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động hàng không dân dụng, từ khai thác tàu bay không phép đến can thiệp bất hợp pháp và sử dụng thiết bị bay không người lái trái phép tại cảng hàng không; phân loại cảng hàng không, quy định về quản lý giờ đi đến, quy hoạch, đầu tư xây dựng (bao gồm cả công trình lưỡng dụng và nguồn vốn ngoài nhà nước), quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp cảng hàng không…

Cơ quan điều tra tai nạn tàu bay cần được xác định rõ vị trí pháp lý

Theo báo cáo thẩm tra, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) cơ bản tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Hàng không dân dụng Việt Nam với những lý do Chính phủ đã nêu. Các nội dung của dự thảo Luật được đánh giá là phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, cơ bản đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy xây dựng pháp luật và bảo đảm tính hợp hiến.

leftcenterrightdel
  Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Tuy nhiên, UBPLTP cũng đưa ra một số kiến nghị quan trọng. Theo đó, Ủy ban đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Trường hợp cần quy định khác với luật hiện hành, cần sửa đổi luật có liên quan để bảo đảm tính đồng bộ.

Cần rà soát phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật với Luật Phòng không nhân dân để tránh trùng lặp và khoảng trống pháp lý.

Đối với quy định về nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, chuyển giao công nghệ (Điều 6) và phát triển công nghiệp hàng không (Điều 7), UBPLTP tán thành việc bổ sung nhưng đề nghị lược bỏ các quy định đã được luật hiện hành quy định và nghiên cứu bổ sung các chính sách để thúc đẩy phát triển.

Về đầu tư xây dựng cảng hàng không, công trình tại cảng hàng không (Điều 31), UBPLTP cơ bản tán thành quy định về công trình lưỡng dụng nhưng đề nghị làm rõ hình thức sử dụng đất quốc phòng, an ninh của nhà đầu tư, doanh nghiệp để tránh vướng mắc, hoặc đề xuất sửa đổi Luật Đất đai nếu cần.

Đối với đầu tư xây dựng cảng hàng không bằng nguồn vốn ngoài nhà nước (Điều 32), UBPLTP ủng hộ việc tăng cường xã hội hóa nhưng đề nghị rà soát, chỉnh lý các quy định cụ thể và xem xét gia hạn thời hạn hoạt động dự án để bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư.

Trong Chương về an toàn hàng không và điều tra sự cố, tai nạn tàu bay (Chương VII), UBPLTP đề nghị tiếp tục rà soát các quy định cụ thể tại Điều 84 và Điều 85 để đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn của ICAO. Theo đó, quy định về Giám sát viên an toàn hàng không (Điều 87) còn chung chung về hình thức tuyển dụng, vị trí pháp lý và nguồn kinh phí. UBPLTP kiến nghị làm rõ hoặc quy định đặc thù. Bên cạnh đó, cơ quan điều tra tai nạn tàu bay (Điều 89) cần được xác định rõ vị trí pháp lý, chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền để bảo đảm độc lập với các cơ quan điều tra hình sự.

Về an ninh hàng không (Điều 93-100), UBPLTP cơ bản tán thành nhưng đề nghị nội luật hóa các quy định của Công ước Chicago về trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của Nhà chức trách an ninh hàng không và làm rõ vị trí pháp lý, hình thức tuyển dụng, thuê, trưng dụng giám sát viên an ninh hàng không…

Minh Khôi