leftcenterrightdel
 Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội chiều 15/8 (ảnh: VPQH cung cấp).

Nguồn lợi thủy sản đang bị suy giảm

Theo số liệu được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2022 đạt kỷ lục gần 11 tỷ USD, tăng 23,8% so với cùng kỳ năm 2021. Trong bảy tháng đầu năm 2023, sản lượng đạt 5.093,6 nghìn tấn, tăng 1,9%. Tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản 7 tháng đầu năm đạt 4,95 tỷ USD, giảm 25,4%.

Theo kết quả điều tra, giai đoạn 2010 - 2020, trữ lượng trung bình nguồn lợi hải sản ở vùng biển Việt Nam ước tính khoảng 3,95 triệu tấn, trong khi sản lượng khai thác khoảng 3,66 triệu tấn (năm 2022), vượt quá giới hạn cho phép khai thác, nguồn lợi đã và đang suy giảm, đặc biệt là nhóm hải sản tầng đáy.

leftcenterrightdel
 Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan (ảnh: VPQH cung cấp).

Sản lượng khai thác thủy sản nội đồng khoảng 200.000 tấn/năm, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng, sinh kế cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, nguồn lợi thủy sản hiện nay đang bị suy giảm, một số loài có nguy cơ cạn kiệt.

Báo cáo về công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, thực hiện Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển đến năm 2020, đã thành lập được 11/16 khu Bảo tồn biển, đạt 174.748,85 ha (0,175% diện tích vùng biển).

Trong giai đoạn 2012 - 2020, thả giống tái tạo nguồn lợi hơn 400 triệu con giống, trong đó tập trung vào các loài có giá trị kinh tế, loài bản địa và loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm (trắm, chép, trôi, mè, trê, sặc rằn, lăng, chiên, he, hô, tôm sú, cua biển…).

Thực hiện Luật Thủy sản, áp dụng đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Một số địa phương tổ chức hiệu quả các tổ đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản như: Bình Thuận, Bình Định, Khánh Hòa, Thừa Thiên Huế, Hà Tĩnh, Tuyên Quang, Cà Mau, Kiên Giang…

leftcenterrightdel
 Các đại biểu tham dự phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 15/8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ảnh: VPQH cung cấp).

Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ nguồn lợi thủy sản và môi trường sống của loài thuỷ sản bằng nhiều hình thức đa dạng đã được triển khai trên phạm vi cả nước.

Tuy nhiên, ô nhiễm môi trường biển, ven biển đang diễn ra ngày càng nghiêm trọng; các hoạt động kinh tế ở vùng ven biển diễn biến ngày càng phức tạp. Tình trạng vi phạm pháp luật liên quan đến khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản vẫn diễn ra phổ biến, thường xuyên…

Sẽ tăng cường công tác quản lý khai thác thủy sản

Về hoạt động khai thác thủy sản, theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hàng năm, sản lượng khai thác biển cơ bản không tăng, tuy nhiên chưa đáp ứng được kế hoạch và lộ trình theo Chiến lược phát triển Thủy sản đề ra.

Hiện có 80 cảng cá đủ điều kiện hoạt động theo quy định của pháp luật; 53 cảng cá đủ điều kiện hệ thống xác nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác; 62 cảng cá cho tàu cá vùng khơi cập cảng.

Công tác quản lý đội tàu đã đi vào nề nếp, thực hiện công bố và quản lý tốt số tàu theo hạn ngạch Giấy phép khai thác thủy sản, số lượng tàu cá đã giảm. Tổng số tàu cá tính đến hết tháng 6/2023 đang duy trì ở mức 86.820 tàu, trong đó tàu cá từ 6-12m là 38.500 chiếc; từ 12-15m là 18.229 chiếc; từ 15-24m là 27.503 chiếc; trên 24m là 2.588 chiếc. Chỉ tiêu đặt ra đến cuối năm 2023 còn 86.585 chiếc (giảm 3,5% so với năm 2022).

leftcenterrightdel
 Các đại biểu tham dự phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 15/8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ảnh: VPQH cung cấp).

Hiện có 5.810 tổ đội sản xuất trên biển, với 48.000 tàu tham gia sản xuất cùng 252.000 ngư dân và cố gắng duy trì đến hết năm 2023.

Đến nay, 84,4% tàu cá hiện có đã được đăng ký và cập nhật dữ liệu lên cơ sở dữ liệu quốc gia ngành thủy sản phục vụ công tác theo dõi, quản lý. 15,6% số tàu còn lại không đủ điều kiện để đăng ký và được địa phương thống kê theo dõi, quản lý. Có 28.797 tàu cá đã lắp thiết bị giám sát hành trình (đạt 97,65%). Tuy nhiên, số lượng tàu cá vi phạm quy định về duy trì kết nối hệ thống giám sát hành trình tàu cá còn diễn ra phổ biến.

Nhiệm vụ chủ yếu trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác định: Thực hiện tốt các giải pháp khắc phục cảnh báo của Ủy ban Châu Âu về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định. Quản lý tốt hạn ngạch khai thác hải sản, giảm dần số lượng tàu cá khai thác và đẩy mạnh công tác chuyển đổi từ nghề khai thác xâm hại nguồn lợi thủy sản và môi trường sang làm các nghề khác cho ngư dân…

Giải pháp tháo gỡ thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu

Về giải pháp tháo gỡ thẻ vàng của Ủy ban Châu Âu (EC) đối với khai thác thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết sẽ thực hiện các biện pháp mạnh, kiên quyết ngăn chặn từ nay trở đi không để xảy ra tình trạng tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

leftcenterrightdel
 Các đại biểu tham dự phiên chất vấn và trả lời chất vấn chiều 15/8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ảnh: VPQH cung cấp).

Cùng với đó, thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; kiểm soát nguyên liệu thủy sản khai thác nhập khẩu, đặc biệt nhập khẩu bằng tàu Container. Tập trung cao điểm xử lý các hành vi vi phạm IUU. Tăng cường công tác truyền thông, nâng cao hiệu quả phối hợp, bảo đảm nguồn lực.

Bên cạnh đó, tiếp tục thông tin, truyền thông, tuyên truyền, tập huấn, vận động cộng đồng ngư dân ven biển và các tổ chức, cá nhân có liên quan tuân thủ các quy định pháp luật về IUU, phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan kịp thời phát hiện, tố giác, xử lý các hành vi khai thác IUU.

Đặc biệt, tuyệt đối không lơ là chủ quan, không dung túng, kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vì lợi ích riêng cố tình thực hiện hành vi trái phép ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, dân tộc, hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế.

Vũ Cảnh