Không có khái niệm "chùa BOT"
Trả lời câu hỏi về du lịch tâm linh của đại biểu Nguyễn Mai Bộ, ông Nguyễn Ngọc Thiện trả lời hiện việc phân loại sản phẩm du lịch Việt Nam có 4 loại chính: du lịch biển, du lịch văn hoá, du lịch sinh thái và du lịch đô thị. Tuy nhiên, khái niệm này cũng chỉ tương đối vì có du lịch thể thao, hội nghị, cùng các loại hình khác như khu du lịch quốc gia, nên khái niệm du lịch tâm linh nằm trong du lịch văn hoá.
Với một số khu du lịch có cơ sở tín ngưỡng tôn giáo, ông Thiện cho rằng không gọi là du lịch tâm linh vì có sân golf, chùa, đền nên được gọi là khu du lịch quốc gia.
    |
 |
| Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiên |
Đại biểu Nguyễn Mai Bộ (An Giang) đặt câu hỏi liên quan đến việc Bộ VH-TT-DL không thừa nhận du lịch tâm linh, vậy việc thương mại hoá du lịch tâm linh, tạm gọi là các công trình "chùa BOT" thì liệu có cán bộ công chức đóng cổ phần hay không? Bộ VH-TT-DL và Bộ Công an có biện pháp nào xử lý một số công dân Việt Nam lợi dụng tâm linh có các hoạt động lệch chuẩn?
Bộ trưởng Thiện sau đó trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Mai Bộ về thương mại hoá công trình tâm linh, lợi dụng tâm linh thu lời bất chính. Ông Thiện khẳng định đây là hành vi vi phạm pháp luật, cần lên án và xử lý theo quy định pháp luật.
Bộ VHTT-DL quản lý văn hoá, tâm linh, còn quản lý tôn giáo là trách nhiệm của Bộ Nội vụ. Riêng khía cạnh quản lý văn hoá, ông Thiện nói chưa có thông tin về việc quan chức góp tiền xây dựng chùa nên đề nghị đại biểu nếu có thông tin chính xác thì cung cấp.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng khẳng định không có khái niệm "chùa BOT", bà cho rằng không nên xúc phạm văn hoá, tâm linh. Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh đại biểu khi chất vấn cần có trách nhiệm về thông tin. Theo đó, nếu có thông tin chính xác về “chùa BOT” như đại biểu nêu thì cần cung cấp cho Quốc hội và cơ quan quản lý để giám sát và quản lý.
Lúng túng quản lý tiền công đức tại các đình, chùa
Đại biểu Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa): Hiện nay dự án tâm linh được đầu tư rất lớn, tầm cơ quốc gia và thế giới. Xin bộ trưởng cho biết tổng thu chi nguồn công đức, phục vụ những mục đích gì? Bộ đã ban hành quy định mỗi di tích không quá 3 hòm công đức, tuy nhiên có những địa điểm đặt hòm công đức dày đặc, biến không gian thành phàm tục. Bộ trưởng có ý kiến gì xung quanh việc này? Giải pháp quản lý nguồn thu chi công đức này?
Trước phiên chất vấn, Bộ trưởng Văn hoá, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện đã có báo cáo gửi Quốc hội về những vấn đề chất vấn tại kỳ họp này. Đặc biệt, đề cập đến công tác phòng ngừa mê tín dị đoan, Bộ trưởng Văn hoá thừa nhận hiện còn nhiều bất cập, thiếu văn bản có địa vị pháp lý cao, quy định cụ thể cùng các biện pháp răn đe đủ mạnh trong lĩnh vực này.
Báo cáo Quốc hội về vấn đề liên quan đến quản lý nguồn thu từ các khu di tích, danh lam thắng cảnh, du lịch tâm linh, Bộ trưởng Văn hóa Nguyễn Ngọc Thiện nêu ba nguồn thu chính ở các khu du lịch tâm linh là phí tham quan, phí dịch vụ hỗ trợ, tiền công đức. Trong đó, phí tham quan được điều chỉnh bởi Luật Phí và lệ phí; phí dịch vụ hỗ trợ được quy định tại Luật Doanh nghiệp.
Riêng về tiền công đức, Bộ trưởng Văn hóa cho biết hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định. Do đó, Bộ trưởng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành văn bản pháp luật quy định cụ thể quản lý nguồn thu từ hoạt động tín ngưỡng, du lịch tâm linh.
Bộ Tài chính sớm hướng dẫn quản lý tài chính tại các lễ hội và tiền công đức. Cùng với giải pháp đó, Bộ Văn hoá đề nghị tăng cường trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương và đề nghị UBND các cấp chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp đẩy mạnh kiện toàn bộ máy quản lý di tích, gắn với công trình tôn giáo, tín ngưỡng.
Với dự án du lịch tâm linh và quản lý tiền công đức, hiện chưa có văn bản pháp quy quy định tiền công đức thu thế nào. Chỉ có một văn bản của Bộ VH-TT-DL và Bộ Nội vụ hướng dẫn sử dụng tiền công đức, nhưng chỉ nói là "tiền công đức sử dụng đúng mục đích công khai".
Chính phủ ban hành Nghị định 110 quản lý và tổ chức lễ hội, có giao cho Bộ Tài chính hướng dẫn và triển khai. Quyết định 2245 quy định thùng công đức ở cơ sở di tích, cũng không phải là văn bản mang tính pháp quy mà chỉ hướng dẫn, khuyến cáo các cơ sở có tối đa 3 thùng chứ không được quá nhiều gây phản cảm.
"Qua ý kiến đại biểu, căn cứ tình hình thực tiễn sẽ đề xuất một số ngành đặt thùng công đức thế nào để đảm bảo thực hiện văn minh, văn hoá", bộ trưởng nói.
Ranh giới mong manh giữa tín ngưỡng và mê tín dị đoan cũng được các đại biểu quan tâm, chất vấn.
Cần tuyên truyền để hiểu rõ khái niệm “tâm linh, tín ngưỡng” với “mê tín dị đoan”
Đại biểu Trương Anh Tuấn (Hà Nội): Hoạt động mê tín dị đoạn diễn ra tràn lan, đang có mâu thuẫn trong nhận thức giữa hoạt động tâm linh, tín ngưỡng với mê tín, dị đoan. Bộ trưởng cho biết sự khác nhau giữa mê tín, dị đoan và tâm linh, tín ngưỡng?
Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện trả lời, mê tín dị đoan là những hành vi làm mê hoặc người khác trái tự nhiên. Những hoạt động văn hóa mê tín dị đoan bao gồm xem bói, phù chú cầu lợi cho mình gây hại cho người khác… Cùng với sự phát triển các hoạt động mê tín dị đoan đa dạng và phong phú hơn. Ranh giới giữa mê tín dị đoan và tâm linh rất mong manh nhưng mê tín dị đoan là hành vi vi phạm pháp luật cần phải chống.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho biết đúng như đại biểu nói chúng ta có nhiều lễ hội. Chúng ta nhiều lần ở hội trường này Quốc hội chất vấn vấn đề quản lý. Năm vừa qua chúng ta dần chấn chỉnh những lễ hội mê tín di đoan, thương mại hóa… Tuy nhiên những hành vi này vẫn còn, chúng ta phải tiếp tục lên án. Hành vi nào vi phạm pháp luật thì phải kiên quyết xử lý, vi phạm văn hóa thì kiên quyết lên án.