Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7 tới đây. Để Luật sớm đi vào thực tiễn, Bộ Tài chính đã có dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện. Và một trong những điểm đáng lưu ý đó là các quy định về quản lý thu thuế đối với tổ chức có cá nhân chuyển nhượng vốn và các giao dịch chuyển nhượng chứng khoán, nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, khuyến khích thị trường chứng khoán phát triển.

 


Theo đó, thu nhập tính thuế từ chuyển nhượng chứng khoán được xác định bằng giá bán chứng khoán trừ giá mua và các chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng. Trường hợp cá nhân chuyển nhượng chứng khoán áp dụng nộp thuế theo biểu thuế toàn phần với thuế suất là 20% phải đáp ứng các yêu cầu sau: Thực hiện đăng ký thuế và có mã số thuế; Có chứng từ xác định được thu nhập tính thuế từ việc chuyển nhượng chứng khoán theo quy định tại khoản 2.2.1 Điều này; Việc áp dụng thuế suất 20% phải tính trên tổng các loại chứng khoán đã giao dịch trong năm dương lịch.

Trường hợp cá nhân chuyển nhượng chứng khoán không áp dụng nộp thuế theo biểu thuế toàn phần với thuế suất là 20% thì áp dụng thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần.

Mọi trường hợp chuyển nhượng chứng khoán không phân biệt nộp thuế theo thuế suất 0,1% hay 20% đều phải khấu trừ thuế trước khi thanh toán cho người chuyển nhượng.

Cụ thể, đối với cổ phiếu đã niêm yết: Căn cứ giá cổ phiếu thực hiện tại Sở giao dịch chứng khoán và số lượng cổ phiếu của nhà đầu tư chuyển nhượng thành công; Công ty chứng khoán tính số thuế TNCN phải khấu trừ theo thuế suất 0,1% tính trên tổng giá trị chứng khoán từng lần chuyển nhượng và thông báo số thuế TNCN khấu trừ nộp ngân sách nhà nước cùng thời điểm công ty chứng khoán thông báo giao dịch thành công.

Trường hợp người chuyển nhượng mở tài khoản giao dịch tại ngân hàng thì công ty chứng khoán thông báo cho ngân hàng nơi người chuyển nhượng mở tài khoản biết về số thuế phải khấu trừ để ngân hàng giữ lại và chuyển số thuế đã khấu trừ cho công ty chứng khoán làm thủ tục kê khai, nộp vào Ngân sách Nhà nước. Thời điểm ngân hàng chuyển số thuế đã khấu trừ cho công ty chứng khoán chậm nhất không quá 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được thông báo khấu trừ của công ty chứng khoán. Ngân hàng nơi người chuyển nhượng mở tài khoản chỉ được thanh toán tiền cho người chuyển nhượng sau khi đã khấu trừ thuế TNCN.

Đối với cổ phiếu chưa niêm yết nhưng đã đăng ký giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán thực hiện khấu trừ thuế, khai thuế, nộp thuế như đối với chứng khoán đã niêm yết; Đối với cổ phiếu chưa niêm yết, chưa đăng ký giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán nhưng công ty phát hành cổ phiếu ủy quyền cho công ty chứng khoán quản lý Sổ đăng ký cổ đông thì công ty chứng khoán được công ty phát hành cổ phiếu ủy quyền quản lý danh sách cổ đông có trách nhiệm khấu trừ thuế, khai thuế, nộp thuế. Người chuyển nhượng cổ phiếu phải xuất trình hợp đồng chuyển nhượng với công ty chứng khoán đồng thời với đề nghị chuyển quyền sở hữu cổ phiếu đã chuyển nhượng.

Đối với cổ phiếu chưa niêm yết, chưa đăng ký giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán và công ty phát hành không ủy quyền cho Công ty chứng khoán quản lý danh sách cổ đông hoặc chỉ được ủy quyền quản lý một bộ phận danh sách nhà đầu tư để đăng ký chuyển nhượng, chi trả cổ tức: Công ty phát hành chứng khoán có trách nhiệm khấu trừ thuế, khai thuế, nộp thuế.

Ngoài ra, để tiếp tục tạo thuận lợi cho người nộp thuế, đặc biệt là trong trường hợp thị trường biến động lên xuống, lãi mỏng, không có lãi, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TNCN lần này đã quy định cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán được lựa chọn kỳ tính thuế theo từng lần chuyển nhượng hoặc kỳ tính thuế theo năm. Trên cơ sở đó, sẽ hướng tới việc bỏ quy định về thủ tục đăng ký từ năm trước đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán.

Bên cạnh đó, để tăng cường quản lý, theo ông Nguyễn Văn Phụng- Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế Bộ Tài chính, thực tế hiện nay đang phát sinh trường hợp cá nhân chuyển nhượng, vốn là cá nhân người nước ngoài hoặc cá nhân không cư trú, sau khi chuyển nhượng họ rời khỏi Việt Nam, không tự giác kê khai thuế. Vì vậy, trong các văn bản hướng dẫn Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế TNCN cần thiết phải bổ sung quy định doanh nghiệp nơi cá nhân chuyển nhượng vốn chỉ được làm thủ tục thay đổi danh sách thành viên góp vốn hoặc danh sách cổ đông khi cá nhân có phần vốn chuyển nhượng cung cấp chứng từ đã hoàn thành nghĩa vụ thuế đối với hoạt động chuyển nhượng vốn. Trong trường hợp doanh nghiệp thực hiện thủ tục thay đổi danh sách thành viên góp vốn hoặc danh sách cổ đông do chuyển nhượng vốn mà không có chứng từ chứng minh cá nhân chuyển nhượng vốn hoàn thành nghĩa vụ thuế thì doanh nghiệp nơi cá nhân chuyển nhượng vốn chịu trách nhiệm nộp thuế thay.
 

Nguyễn Anh