Phát biểu tại phiên họp, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng tượng vua Lý Thái Tông và cố Chánh án TAND tối cao qua các thời kỳ. Theo Chánh án TAND tối cao, đây là hoạt động thiết thực, ý nghĩa để tri ân và tôn vinh những cống hiến to lớn cho đất nước, cho dân tộc của các bậc tiền nhân, đặc biệt là những công trạng trong lĩnh vực xét xử và tư pháp.

Đồng thời, hướng đến xây dựng một hình tượng lịch sử, đại diện cho hoạt động xét xử của Việt Nam.

leftcenterrightdel
 Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình phát biểu tại phiên họp.

Việc xây dựng công trình tượng vua Lý Thái Tông vừa thể hiện tình cảm, lòng thành kính; vừa là nguyện vọng, mong ước của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong hệ thống TAND với các bậc tiền nhân. Thông qua đó, khơi dậy niềm tự hào, giáo dục truyền thống cho các thế hệ về giá trị lịch sử và truyền thống vẻ vang của TAND.

Theo báo cáo của TAND tối cao, quá trình lựa chọn nhân vật lịch sử tiêu biểu, TAND tối cao đã ban hành Kế hoạch triển khai và thành lập Ban chỉ đạo xây dựng nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam. Việc lựa chọn nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam đã được triển khai thực hiện trong suốt gần hai năm qua.

TAND tối cao đã phối hợp với Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học, trong đó có nhiều chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực lịch sử, văn hóa như: GS.TS khoa học Vũ Minh Giang, Nhà sử học Dương Trung Quốc, GS.TS Nhà giáo nhân dân Nguyễn Quang Ngọc, PGS.TS Vũ Văn Quân, PGS.TS Nguyễn Đức Nhuệ,… Đã thảo luận cho ý kiến đối với các công trình nghiên cứu công phu về các nhân vật lịch sử tiêu biểu.

Tại Hội thảo, TAND tối cao đã tiến hành lấy ý kiến của các đại biểu tham dự đối với 15 nhân vật lịch sử tiêu biểu. Kết quả 75% các chuyên gia, nhà sử học, nhà khoa học lựa chọn vua Lý Thái Tông là nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

Trên cơ sở  đó, TAND tối cao đã tổ chức lấy ý kiến của cán bộ, công chức trong hệ thống TAND đối với các nhân vật lịch sử. Kết quả, 82% ý kiến đã lựa chọn vua Lý Thái Tông là nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

TAND tối cao đã ban hành văn bản xin ý kiến các cơ quan ban ngành Trung ương như: Văn phòng Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền Thông, Bộ Tư pháp,… về nhân vật lịch sử đã được hệ thống TAND lựa chọn. Kết quả TAND tối cao đã nhận được được ý kiến đồng thuận cao của các cơ quan này. 

Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao thống nhất đề xuất lựa chọn vua Lý Thái Tông là nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam. Sau đó Ban Chỉ đạo xây dựng nhân vật lịch sử tiêu biểu đã họp và bỏ phiếu nhất trí lựa chọn vua Lý Thái Tông là nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam. Thực tế trên thế giới có nhiều nước đã lựa chọn biểu tượng công lý, trong đó nhiều nước lựa chọn các vị vua làm biểu tượng công lý.

Cùng với đó, việc lựa chọn nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam đã bảo đảm tính khách quan, thận trọng.

Quá trình xây dựng tượng vua Lý Thái Tông và các cố Chánh án, TAND tối cao đã ban hành Kế hoạch triển khai và thành lập Hội đồng nghệ thuật dựng tượng vua Lý Thái Tông - nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam và cố Chánh án TAND tối cao các thời kỳ.

Hội đồng Nghệ thuật đã họp thảo luận, cho ý kiến chỉ đạo về nội dung, yêu cầu về mỹ thuật, nghệ thuật tượng; về kiểu, loại tượng; về chất liệu, kích thước, vị trí đặt tượng; về phương án tổ chức sáng tác mẫu phác thảo.

Trên cơ kết luận của Hội đồng Nghệ thuật, TAND tối cao đã mời Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường sáng tác 3 mẫu phác thảo. Hình ảnh và thuyết minh các mẫu phác thảo này đã được gửi tới Tòa án các cấp để lấy ý kiến góp ý. Kết quả lấy ý kiến sẽ được tổng hợp báo cáo Hội đồng Nghệ thuật xem xét quyết định.

Theo TAND tối cao, công trình tượng vua Lý Thái Tông và các cố Chánh án sẽ là những tác phẩm nghệ thuật có tính thẩm mỹ cao, giàu sức biểu cảm, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, chứa đựng và chuyển tải những thông điệp của lịch sử và thời đại về TAND, cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp.

Công trình không chỉ có ý nghĩa quan trọng về mặt kiến trúc, nghệ thuật mà còn góp phần thể hiện tầm vóc, sự uy nghiêm của cơ quan tư pháp cao nhất của đất nước.

leftcenterrightdel
 Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường thuyết minh ý tưởng đối với các mẫu phác thảo tượng vua Lý Thái Tông.

Tại phiên họp, Nhà điêu khắc Nguyễn Phú Cường, nguyên Phó Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã thuyết minh ý tưởng đối với các mẫu phác thảo tượng vua Lý Thái Tông và các cố Chánh án TAND tối cao qua các thời kỳ. Đồng thời, nghe các thành viên Hội đồng nghệ thuật thảo luận, góp ý đối với các mẫu phác thảo này.

Đắc Thái